Η ομάδα θεάτρου C.For Circus παρουσιάζει για δεύτερη χρονιά σε διασκευή την παράσταση “ГЛУМ” (Γκλούμ) βασισμένη στο «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» του Αλεξάντρ Οστρόφσκι. Γιατί άραγε; Μια σάτιρα Ρώσικης κατασκευής ποια σχέση έχει με την Ελλάδα του 2017; 

Το έργο του μεγάλου Ρώσου δραματουργού της περιόδου του ρεαλιστικού ρεύματος στη ρωσική λογοτεχνία που καυτηριάζει με χιούμορ διαχρονικά κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως τη ματαιοδοξία και την κενότητα των διαπροσωπικών σχέσεων, τη δημόσια εικόνα-ως εργαλείο απάτης και αυτοεξαπάτησης, τις προκαταλήψεις και το συντηρητισμό, τη διαπλοκή της εξουσίας και των εκπροσώπων της ανώτερης κοινωνικής τάξης.

Το “ГЛУМ”, που ως λήμμα σηματοδοτεί την απάτη, είναι η ιστορία του Γκλούμοφ το όνομα του οποίου αποτελεί λογοπαίγνιο

ГЛУМ το θεατρικό στόρυ που ανεβαίνει στην Αθήνα

Η Μόσχα, στις αρχές του 19ου αιώνα, είναι ένας μεγάλος αυτοαναφορικός διάλογος. Ο νέος και ανήσυχος Γκλούμοφ αποφασίζει, πολύ στοχευμένα, να πάρει μέρος σ’ αυτό το διάλογο αντιδρώντας στην αδιάφορη θέση του στην κοινωνία της πόλης. Με την εξυπνάδα και το θράσος του καταφέρνει να εισχωρήσει σε έναν κύκλο ανθρώπων με επιρροή χρησιμοποιώντας τους κατάλληλα για να πετύχει τους στόχους του: μια σταθερή, καλοπληρωμένη δουλειά και έναν γάμο «λαχείο», εισιτήριο στην εξέχουσα κοινωνία της Μόσχας. Σύμμαχός του στην πορεία αυτή ένα ημερολόγιο, μόνος αποδέκτης της αλήθειας – καθρέφτης των μύχιων σκέψεών και αχίλλειος πτέρνα του.

Ένας κυνηγός της τύχης, ένας άνθρωπος που λαχταρά να αδράξει όσα του αξίζουν και κάνει γι’ αυτό περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται. Ο Γκλούμοφ.

ГЛУМ και C.For Circus το ξεκαθάρισμα (μια μίνι συνέντευξη με τους συντελεστές της παράστασης)

-Και το δελτίο τύπου γράφει: “Ένας κυνηγός της τύχης, ένας άνθρωπος που λαχταρά να αδράξει όσα του αξίζουν και κάνει γι’ αυτό περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται. Ο Γκλούμοφ.” Πότε ο Γκλούμοφ νιώθει την ανάγκη να ξεπεράσει τον εαυτό του για να γίνει αρεστός στους άλλους;

Αρχής γενομένης της διαδικασίας στην οποία μπαίνει κανείς για να αρέσει στους άλλους, μετακινείται από τον εαυτό του. Πολύ πρακτικά, ο Γκλούμοφ έρχεται αντιμέτωπος με αυτή την ανάγκη πριν ξεκινήσει το έργο μας. Η ανάγκη του να είναι μέρος ενός συστήματος που τον υπερβαίνει είναι το εφαλτήριο για την ιστορία του. Και παραδόξως και πολύ τεχνηέντως, πετυχαίνει τον αρχικό του στόχο εύκολα και αναίμακτα. Όμως δεν αρκεί να μπει κανείς στο χορό, πρέπει και να χορέψει! Πράγμα δύσκολο ιδίως όταν χρειάζεται να προσποιείσαι ότι γνωρίζεις και ότι σου αρέσει αυτός, ο συκγκεκριμένος χορός. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, στο οποίο καλείται να συντηρήσει αλώβητο το μύθο του φρέσκου, ταλαντούχου «χορευτή» ο Γκλούμοφ αναγκάζεται και επιλέγει να κάνει περισσότερα απ’ όσα πιθανόν να αρκούσαν.

Πως μπορείς να ενώσεις τη Μόσχα των αρχών του 19ου αιώνα με το παρον της Αθήνας το 2017;

Το «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» γράφτηκε το 1868. Τη δεκαετία, δηλαδή, που οι Ρώσοι διανοούμενοι άρχισαν όλο και πιο συνειδητά να συσπειρώνονται και να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους ως προς το σύστημα διακυβέρνησης της χώρας και την τσαρική εξουσία. Ήταν μια μεταβατική περίοδος κατά κάποιον τρόπο. Παρά τις όποιες μεταρρυθμίσεις του τσάρου Αλέξανδρου Β (όπως η κατάργηση της δουλοπαροικίας) το οικονομικό χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων όλο και μεγάλωνε. Ο Οστρόφσκι λοιπόν, με την ξεκάθαρα σατιρική του διάθεση ως προς την κοινωνία της εποχής του, πιάνει έναν μέσο Ρώσο της συμπρωτεύουσας. Αυτόν που δεν είναι μεν δούλος, αλλά στην πραγματικότητα δε διαθέτει και πολλά παραπάνω. Κι ενώ είναι έξυπνος, είναι άνεργος. Θεωρεί πως του αξίζουν πολλά περισσότερα από τη θέση ενός γραφιά. Πρόκειται λοιπόν για έναν ήρωα, που ενώ στην αρχή του έργου αισθάνεται τρομερά αδικημένος, καταγγέλει τη διαφθορά και την υποκρισία της κοινωνίας του και ξεκινάει ως επαναστάτης τελικά καταλήγει να γινεται κι αυτός μέρος του συστήματος. Αυτό ας πούμε είναι κάτι που θυμίζει πολύ το μέσο Έλληνα και τη μεταβατική περίοδο που διανύουμε κι εμείς. Ενώ έχει εξαντληθεί ο κόσμος, ενώ βρίζει και δυσκολεύεται να ταχθεί με οποιαδήποτε πλευρά, ενώ εχει την αντίληψη να διακρίνει τη διαφθορά, εντέλει δε βρίσκει ουσιαστική λύση. Όσο επαναστατική σκέψη κι αν έχει κάποιος , αν προσπαθεί να αντεπιτεθεί μόνος του είναι πολύ εύκολο να καταλήξει σαν τους εχθρούς του. Η εξουσία έχει τη γλύκα της. Το ίδιο και τα λεφτά. Το ιδιο κι ο θαυμασμός των γύρω . Οπότε αν δεν υπάρχει κάποιος δίπλα να σου θυμίζει ποιος πραγματικά είσαι μπορείς εύκολα να υποκύψεις σ’ αυτούς τους «πειρασμούς» και να βρεθείς πριν καν το καταλάβεις στην απέναντι πλευρά. Κι αν τελικά όλοι σκέφτονται κατ’ αυτόν τον τρόπο και δρουν ατομικά, προφανώς και φαντάζει μάταιη η ιδέα της όποιας επανάστασης. Πιθανόν γι’ αυτό να είχε ανάγκη ο Γκλούμοφ ένα ημερολόγιο. Για να μην ξεχάσει ποτέ από πού ξεκίνησε και με τι σκοπό. Αρκεί όμως ένα ημερολόγιο για να διατηρηθεί η ηθική ενός ανθρώπου;

Η δίψα για επιρροή είναι τελικά βία είτε ζεις στη Μόσχα, είτε στην Αθήνα, είτε στο Παρίσι ή το Βερολίνο;

Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανάγκη για επιρροή είναι από μόνη της βίαιη. Αυτό ισχύει, αν θεωρήσουμε δεδομένο ότι ένα άτομο που ασκεί επιρροή θέλει οι άνθρωποι που θα τον ακολουθήσουν να το κάνουν συνειδητά και με τη θέλησή τους. Επομένως, έχει ανάγκη την κρίση των άλλων ανθρώπων. Όταν όμως, η ανάγκη ενός ατόμου για επιροοή γίνεται εμμονή, τότε ίσως πρόκειται πλέον για δίψα για εξουσία. Σε αυτήν την περίπτωση, επειδή αυτό το άτομο θα παρακάμψει ή και θα εμποδίσει τις επιθυμίες των άλλων για να ικανοποιήσει τις δικές του, οι πράξεις του μπορούν πια να το ονομαστούν βίαιες.

-Γκλούμοφ το όνομα του οποίου αποτελεί λογοπαίγνιο. Πως προέκυψε το λογοπαίγνιο;

-Πρόκειται για λογοπαίγνιο της ρωσικής γλώσσας, καθώς το ГЛУМ είναι ένα πιο παλιό ρωσικό λήμμα, που σηματοδοτεί πάνω-κάτω την πλάνη, την κοροϊδία, την απάτη. Δεν χρησιμοποιείται πια. Το λογοπαίγνιο ουσιαστικά έγινε από τον ίδιο τον Οστρόφσκι, που ονόμασε τον κεντρικό ήρωα της ιστορίας, Γκλούμοφ. Και πρόκειται για ισχυρή επιρροή απ’ ό,τι φαίνεται, μιας και από το συγκεκριμένο λογοτεχνικό έργο απορρέει στη συνέχεια ένα ολόκληρο κίνημα, ο γκλουμοφισμός, που σηματοδοτεί την εξαπάτηση και την εκμετάλλευση κάποιου για ιδίον όφελος. Καθώς, λοιπόν, ψάχναμε τον τίτλο της παράστασης, μιας και πρόκειται για διασκευή του Ημερολογίου ενός απατεώνα, η μεταφράστρια – και νέα είσοδος στην παράσταση!- Βαλέρια Δημητριάδου, μας ενημέρωσε για τη ρίζα του ονόματος του Γκλούμοφ.

ГЛУМ (info)

Παίζουν οι : Παναγιώτης Γαβρέλας, Βαλέρια Δημητριάδου, Χρύσα Κοτταράκου, Ειρήνη Μακρή, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Παύλος Παυλίδης, Νατάσα Ρουστάνη, Σπύρος Χατζηαγγελάκης

Μετάφραση : Βαλέρια Δημητριάδου
Δραματουργική επεξεργασία & Σκηνοθεσία : C. For Circus
Μουσική Επιμέλεια : C. For Circus
Σκηνικά & Κοστούμια : Τίνα Τζόκα Βοηθός Σκηνογράφου: Τζέλα Χριστοπούλου
Φωτισμοί : Σεσίλια Τσελεπίδη
Φωτογραφίες : Νίκος Πανταζάρας
Επιμέλεια αφίσας : Άννυ Βαλουγεώργη

Πληροφορίες

Παραστάσεις: Παρασκευή-Σάββατο-Κυριακή στις 21.00

Τιμές εισιτηρίου: 12 ευρώ, 8 ευρώ φοιτητικό/ανέργων

Τηλέφωνο ταμείου : 21 0345 5020

Θέατρο 104: Ευμολπιδών 41, Γκάζι, 11854 Αθήνα