Από την Αγγελική Κώττη //
Δεν πρόλαβε καν να στεγνώσει το «μελάνι» από τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, την περασμένη Τρίτη, με την οποία ανοίγει ο δρόμος για την κατασκευή Mall στην Ακαδημία Πλάτωνος και η υπουργική απόφαση έχει ήδη υπογραφεί. Τόση είναι η βιασύνη να ανοίξει ο δρόμος για την ανέγερσή του δίπλα στον σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο, που κανείς από την πολιτεία δεν κάνει προσπάθεια ώστε να προσελκυσθούν περισσότεροι επισκέπτες.
Έτσι, το brand name που θα έπρεπε να είναι η ονομασία της από την αρχαιότητα, Ακαδήμεια δηλαδή, θα δώσει τη θέση του στο Academy Gardens όπως έχει ήδη ανακοινωθεί ότι θα ονομάζεται το μεγαθήριο. Ακατανόητη η επίσπευση των πάντων ακόμα και της έκδοσης υπουργικής απόφασης. Διότι δεν θέλουμε να πιστέψουμε- αλίμονο- πως ο Αριστείδης Μπαλτάς θέλησε να κάνει γρήγορα προς όφελος της BlackRock στην οποία ανήκει το οικόπεδο. Έστω και αν οικονομικοί υπουργοί της πρωτο-δεύτερης φοράς αριστεράς, όπως οι κ. κ. Τσακαλώτος και Σταθάκης, την έχουν εμπιστευθεί σε επενδύσεις τους.
Με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ και την υπουργική απόφαση, εγκρίθηκε «η τροποποίηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κτηρίων στα Οικοδομικά Τετράγωνα 124, 126, 127, 128 της περιοχής Ακαδημίας Πλάτωνος» με κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους τον συγκεκριμένο αλλά και την πόλη των Αθηνών. Ο σημαντικότερος όρος είναι:
Επί της λεωφόρου Κηφισού το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτηρίων να ανέρχεται στα 21μ. Κατά μήκος της πλευράς προς τον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος να μειώνεται και να μην υπερβαίνει τα 18μ., με επιπλέον πρόβλεψη σε επίπεδο αρχιτεκτονικής λύσης για διάσπαση των όγκων, προκειμένου να προσεγγίζεται η κλίμακα και ο χαρακτήρας της ευρύτερης προστατευόμενης περιοχής.
Τα λόγια αυτά κρύβουν, για όσους δεν γνωρίζουν, μια μεγάλη υποχώρηση του ΚΑΣ. Με προηγούμενη σύνθεση το συμβούλιο είχε γνωμοδοτήσει να μην υπερβαίνουν τα ύψη τα 15 ή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, τα 17,5μ. (Ερώτηση κρίσεως: υπήρχαν μέλη που μετείχαν και στην προηγούμενη σύνθεση και άλλαξαν ψήφο; Και τι στάση κράτησε η γενική γραμματέας Μαρία Βλαζάκη που ως γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων είχε άλλη άποψη; Αν μάλιστα δεν με απατά η μνήμη μου, έκανε εκστρατεία τότε, με τον νυν διευθυντή του γραφείου υπουργού, αρχαιολόγο Κώστα Στρατή, για να μην επιτραπεί η αύξηση υψών).
Η αλλαγή έγινε προκειμένου να διευκολυνθεί η ανέγερση του Mall Academy Gardens, ενώ με τα προηγούμενα ύψη δεν μπορούσε (γιατί δεν συνέφερε την εταιρεία). Ένα οικόπεδο-φιλέτο, στο οποίο αρχικά δεν ήταν δυνατόν να ανεγερθεί μεγαθήριο, μετά από σειρά παράνομων κατεδαφίσεων και αλλαγών σε όρους δόμησης ύστερα από πιέσεις, δίνεται, πλέον βορά στο μεγάλο κεφάλαιο. Αν και η περιοχή θα ήθελε περισσότερο πράσινο ακόμη, το Μουσείο της Αθήνας και ίσως κάποιο άλλο κτήριο Πολιτισμού. Και τώρα, 55 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα θα καλυφθούν με τσιμέντο σε μία ήδη τσιμεντωμένη περιοχή. Το ΥΠΕΚΑ ζήτησε την αλλαγή στους συντελεστές δόμησης από το υπουργείο Πολιτισμού. Εκείνο όμως, δεν θα έπρεπε να συναινέσει με το έωλο επιχείρημα πως το εν λόγω οικόπεδο «είναι 600 μέτρα από τα αρχαία». Μια τέτοια περιοχή θα έπρεπε να τη διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού και να υιοθετήσει την πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών που έλεγε να μείνουν τα ύψη στα 15μ.
Η ανακοίνωση του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων τα λέει όλα:
«Μία ακόμη λυπηρή απόφαση καταγράφει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.) στο ενεργητικό του: με πρόσφατη γνωμοδότησή του, το Κ.Α.Σ. επιτρέπει την αύξηση (έως και 29%) του συντελεστή δόμησης σε οικοδομικά τετράγωνα στην περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος, ανταποκρινόμενο προφανώς σε πιέσεις συμφερόντων που επιθυμούν να χτίσουν με τους δικούς τους όρους.
Εδώ και αρκετόν καιρό, το Κ.Α.Σ. λαμβάνει απροκάλυπτα αποφάσεις πολύ περισσότερο «πολιτικές», παρά αρχαιολογικές. Θυμίζουμε εξάλλου ότι ο φορέας εκείνος που σήκωσε πρώτος τη σημαία για την αύξηση (έως και τον τετραπλασιασμό) της τιμής των εισιτηρίων σε Μουσεία, Μνημεία και Αρχαιολογικούς Χώρους, κηρύσσοντας την έξωση του ελληνικού λαού από χώρους πολιτισμού, ήταν το …Κ.Α.Σ.. Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων έχει εκφράσει πολλές φορές στο παρελθόν την αποδοκιμασία του προς τις αποφάσεις που λαμβάνει και τον ρόλο που φαίνεται ότι αποκτά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Η λεγόμενη και «γνωμοδότηση» του Κ.Α.Σ. (και η προοπτική ανέγερσης Mall στον ιστορικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος) θα αποκτήσει ισχύ μετά από την υπογραφή της από τον υπουργό Πολιτισμού. Δυστυχώς, όμως, ούτε από τον κ. Μπαλτά (ο οποίος συστηματικά όσο και προκλητικά αρνείται κάθε συνάντηση με εκπροσώπους του Σ.ΕΚ.Α. για μία σειρά σημαντικών θεμάτων) μπορούμε να περιμένουμε απόφαση προάσπισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, κόντρα στο Κ.Α.Σ.: ο κ. Μπαλτάς θα επικυρώσει την απόφασή του.»
Με την ανέγερση του Academy Gardens, λένε οι κάτοικοι,
1. Θα καταστραφούν όλες οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις των Σεπολίων, του Κολωνού, του Περιστερίου και της Ακαδημίας Πλάτωνος που ακόμη επιβιώνουν από την επίθεση των Μνημονίων.
2. Θα υποστεί μαζική ερήμωση το Μπουρνάζι και το Περιστέρι.
3. Θα υποβαθμιστεί περαιτέρω το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, αφού στην είσοδό του από τη Δυτική Αθήνα θα τοποθετηθεί ένα ακόμη τεράστιο εμπορικό κέντρο.
4. Θα ακυρωθεί η μοναδική δυνατότητα που μπορεί να προσφέρει το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών σε μια άλλου τύπου ανάπτυξη της πόλης, αφού το εμπορικό κέντρο ακριβώς δίπλα του, θα παρασύρει όλη την περιοχή στο παιχνίδι της κερδοσκοπίας πάνω στη γη, με τα γνωστά αποτελέσματα που όλοι βιώνουμε: περιβαλλοντική επιβάρυνση, κυκλοφοριακή συμφόρηση, ελάχιστο πράσινο, οικονομικές δραστηριότητες «φούσκα» και κτίρια – φαντάσματα σαν αυτά της «ολυμπιακής ανάπτυξης του 2004».
Το δίδαγμα που βγαίνει από όλα αυτά είναι πολύ πάνω και πέρα από το υπουργείο Πολιτισμού. Το ΥΠΠΟΑ έχει τεράστιες ευθύνες όπου κάνει πίσω. Κάποιες φορές όμως, ο αρχαιολογικός νόμος, με βάση τον οποίο υποχρεούται να αποφασίζει, δεν βοηθά να κρατηθούν κάποια πράγματα. Τα μέλη των κινημάτων πρέπει να κατανοήσουν απολύτως πως το ΚΑΣ γνωμοδοτεί ΜΟΝΟ με βάση τον αρχαιολογικό νόμο, διότι σε κάθε άλλη περίπτωση η γνωμοδότηση είναι πιθανό ότι θα ακυρωθεί.
Στο δια ταύτα: όσο και αν δεν είναι εύκολο, το υπουργείο από το οποίο ξεκινά η καταπάτηση των πάντων, η διάλυση περιοχών Natura και άλλων, η υποβάθμιση περιοχών, η επιβάρυνση άλλων, είναι το ΥΠΕΚΑ. Μερικές φορές, υπεύθυνοι είναι και οι δήμοι: π.χ. Δήμος Αθηναίων για την απαράδεκτη κατάσταση στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας. Και σε άλλες, υπεύθυνο είναι το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, π.χ. παράνομη κατεδάφιση ή ανέγερση. Που δεν πατά ποτέ κανένας. Και μετά, μέσω ΥΠΕΚΑ συνήθως, νομιμοποιούνται τα πάντα.
Αν επομένως θέλουμε αποτελεσματικότητα, και όχι τουφεκιές στον γάμο του Καραγκιόζη, από αλλού ξεκινούν οι αγώνες και οι διαμαρτυρίες. Γιατί όταν μια υπόθεση φτάσει στο ΥΠΠΟΑ συνήθως είναι πολύ αργά, κι εκείνο πολύ αδύναμο για να αντισταθεί στις πιέσεις. Έχει πολλά για τα οποία φταίει. Φορτώνοντάς του και ευθύνες που δεν του ανήκουν, απλώς αφήνουμε ασύδοτους άλλους κρατικούς μηχανισμούς.
