Από την Αντιγόνη Καράλη //

Στον «Θεατροποιό», αυτός ο μέγας σαρκαστής του μεταπολεμικού κόσμου καταπιάνεται και πάλι με το αγαπημένο του θέμα: μιλώντας για το θέατρο και τους ανθρώπους του, κάνει το πικρό του σχόλιο πάνω στο ίδιο το θέατρο, στην ιλαροτραγική του διάσταση, τη ματαιότητά του.

–  «Μιλώ άρα υπάρχω». Ολα τα έργα του Μπέρ­νχαρντ είναι ένας αενάως συνεχιζόμενος μονόλογος. Ηρωες που μιλούν ακατάπαυστα σε μια σκυταλοδρομία χιλιάδων λέξεων…

Οι ήρωες του Μπέρνχαρντ είναι εμμονικοί, καταπιέζουν το περιβάλλον τους και κατηγορούν όλον τον κόσμο. Η ματιά τους, σκληρή και κυνική, απογυμνώνει από τις ψευδαισθήσεις μιας συμβατικής ζωής. Είναι αντισυμβατικοί ήρωες. Αιρετικοί, μονομανείς, μιλούν συνεχώς, περίπου για να μην πεθάνουν. Οπως λέει ο Φουκό «όταν μιλάς για τον θάνατο, σίγουρα τον αναβάλλεις».

– Πώς διαχειρίζεται ο Μπρουσκόν, ο «Θεατροποιός», αυτή τη «φλυαρία»;

Ο Μπρουσκόν λυτρώνεται διά της αφηγήσεως. Συνθέτει ένα και μόνο πρόσωπο με τρεις πτυχές: την επιτυχημένη διάνοια, την αποτυχημένη διάνοια και τον αφηγητή. Τα υπόλοιπα είναι λόγια, όχι σιωπή. Λόγια ενός κλόουν-θεού.

– Η θεματική του έργου πόσο προσεγγίζει τις γνώριμες θεματικές του συγγραφέα;

Τα θέματα στον κόσμο του Μπέρνχαρντ επαναλαμβάνονται και εναλλάσσονται σαν μουσικά μοτίβα: η φθορά του σώματος, η ήττα της σκέψης, το μάταιο των ανθρώπινων προσπαθειών. Ο Μπρουσκόν φτάνει με τον περιπλανώμενο θίασό του, δηλαδή τον γιο, την κόρη και τη γυναίκα του, στο πανδοχείο μιας λιλιπούτειας κοινότητας, προκειμένου να παίξουν για ένα μόνο βράδυ το μοναδικό έργο του, τον «Τροχό της Ιστορίας». Είναι ένας μπουλουξής, κατά κάποιον τρόπο, αλλά ο ίδιος φαντάζεται άλλα πράγματα για τον εαυτό του. Η ιστορία του έχει κάτι πολύ ταπεινό και μεγαλειώδες ταυτόχρονα: παίζει σε μια αίθουσα πανδοχείου μιας μικρής πόλης που το πίσω μέρος της είναι χοιροστάσιο και από την άλλη, μέσω του έργου του, διαπραγματεύεται την ιστορία του παγκόσμιου πνεύματος.

– Ο Μπρουσκόν αναφέρεται στην παγκόσμια πνευματική ιστορία. Εσείς πώς σχολιάζετε την κατάσταση στο θέατρο και στον πολιτισμό σήμερα;

Ο πολιτισμός είναι αφημένος στη μοίρα του. Και δεν είναι θέμα Δεξιάς, Αριστεράς ή Κέντρου. Το ελληνικό θέατρο έφτασε στο υψηλό σημείο όπου βρίσκεται -καταφέρνοντας να έχει μια καλή θέση και στο ευρωπαϊκό θέατρο- λόγω των επιχορηγήσεων. Σήμερα έχει σταματήσει κάθε συζήτηση για τις επιχορηγήσεις… κι όσο αντέχουμε, θα αντέχουμε!

– Ειδομένη, Λέσβος, κλειστά σύνορα, hotspots, χιλιάδες ψυχές που θυσιάζονται, καθημερινά, στην αρένα πολιτικών επιδιώξεων. Φταίει η Ευρώπη για τη διαχείριση του Προσφυγικού ή πρόκειται για έναν γόρδιο δεσμό που δεν λύνεται;

Δεν θέλω να μιλάω επί παντός επιστητού. Δεν είμαι ειδικός, ούτε έχω μελετήσει σε βάθος αυτά τα θέματα. Ως άνθρωπος που έχει συνείδηση Ελληνα Ευρωπαίου πολίτη θεωρώ ότι πληρώνουμε την κακή πολιτική των δυτικών κρατών – συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας κι ας μη στέλνει στρατεύματα στις εμπόλεμες ζώνες· και βιώνουμε τα αποτελέσματα των σφαλμάτων του δυτικού κόσμου, της κοινωνίας του κέρδους και της υπερκατανάλωσης, της κοινωνίας που λειτουργεί με ιδιοτέλεια προς όφελός της, χρησιμοποιώντας λαούς λιγότερο ανεπτυγμένους.

Καραζήσης.– Πώς θα έπρεπε να αντιδράσει η Ελλάδα στο θέμα των προσφύγων;

Δεν διαχωρίζω πρόσφυγες ή μετανάστες. Ολοι θέλουν να ζήσουν ανθρώπινα, ειρηνικά, εξασφαλίζοντας τα στοιχειώδη. Οι άνθρωποι έπρεπε να έχουν το δικαίωμα να ζουν στις πατρίδες τους, χωρίς να γίνεται πόλεμος και χωρίς να υπάρχει η άγρια εκμετάλλευση της μίας χώρας από την άλλη. Από κει κι ύστερα δεν είμαι αρμόδιος να απαντήσω για το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα. Μπορώ να απαντήσω ως πολίτης ότι ζούμε τη βάρβαρη πλευρά του καπιταλισμού. Και πρέπει να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε όλο αυτό. Γιατί οι ζωές πολλών από εμάς πάνε στράφι…

– Λόγω της κρίσης που δημιούργησε ο καπιταλισμός;

Ναι. Λόγω ενός συστήματος πολιτικού, αξιακού, οικονομικού, κοινωνικού. Πριν ήταν ευτυχισμένος ο εργάτης που δούλευε στη βιομηχανία και τώρα δεν είναι; Ή αυτός που πήγαινε στο γραφείο του και του υπαγορευόταν ένα υλικό εργασίας μόνο σήμερα αισθάνεται γι’ αυτό απέχθεια; Η λύση για μένα βρίσκεται στον Κ. Καστοριάδη και στην πρότασή του: οι εργάτες να σχεδιάζουν οι ίδιοι την παραγωγή του εργοστασίου, ούτως ώστε να γίνεται με ανθρώπινο, γι’ αυτούς, τρόπο.

– Ακούγεται ουτοπικό…

Εντάξει. Αλλά θα μπορούσαμε να συζητάμε σιγά σιγά πάνω σε αυτά τα ζητήματα κι ας υλοποιηθούν σε 200 χρόνια. Δεν είμαι οπαδός καμιάς εξτρεμιστικής λύσης. Θεωρώ ότι η ζωή που ζούμε μπορεί να γίνει για όλους λίγο καλύτερη.

– Αυτή είναι μια αισιόδοξη προοπτική σε ένα ζοφερό σήμερα;

Ούτε αισιόδοξη ούτε απαισιόδοξη. Ολα τα πράγματα έχουν τη δυναμική τους και παίζουν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση της πραγματικότητας. Μέσα από τη δουλειά σου, π.χ., μπορείς να δομήσεις μία στάση ζωής, η οποία να έχει αποτελέσματα. Μπορείς να στοχεύεις σε δράσεις που να εμπνέονται από τον ανθρωπισμό κι όχι από τον μικροαστισμό, το κέρδος και τη βλακεία.

 

 

Πηγή: www.ethnos.gr