Γράφει ο Νικηφόρος Γκολέμης //
Η απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Λαμίας, η οποία αναγνωρίζει στον Επαμεινώνδα Κορκονέα το ελαφρυντικό του «πρότερου σύννομου βίου» κατ’ άρθρο 84 παρ. 2α ΠΚ δεν βρίσκεται μόνο σε αναντιστοιχία με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, αλλά και σε πλήρη αντίθεση με τη συστηματική και τελολογική ερμηνεία της κείμενης διάταξης.
Το δικαστήριο υιοθέτησε λανθασμένα την εισαγγελική πρόταση για την αναγνώριση του ελαφρυντικού, καθότι η τελευταία αγνοεί σημαντικές παραμέτρους της συμπεριφοράς του κατηγορουμένου, ερμηνεύει λανθασμένα το «σύννομο» του πρότερου βίου και μοιραία καταλήγει σε εσφαλμένο νομικά συμπέρασμα.
•Η εισαγγελική πρόταση ορθώς αναφέρει ότι το λευκό ποινικό μητρώο δεν συνεπάγεται αυτομάτως και πρότερο σύννομο βίο, συμπέρασμα που προκύπτει e contratrio από το γράμμα του νέου άρθρου 84 παρ. 2α ΠΚ: Εφ’ όσον μια καταδίκη για ελαφρό πλημμέλημα δεν αποκλείει εξ ορισμού την αναγνώριση του ελαφρυντικού, τότε ούτε το λευκό ποινικό μητρώο στοιχειοθετεί από μόνο του την ελαφρυντική περίσταση. Η εν λόγω διατύπωση αποτελεί και τη μοναδική ορθή νομική κρίση του εισαγγελικού πονήματος, αφού η διαδικασία της υπαγωγής αποδεικνύεται ελλιπής.
Συγκεκριμένα, η νομική εκτίμηση για το «σύννομο» του πρότερου βίου οφείλει να περιλαμβάνει μια λεπτομερή στάθμιση όλων των στοιχείων και κυρίως της συμπεριφοράς του κατηγορουμένου κατά τη διάρκεια της δίκης. Προσεγγίσεις στη βάση του «καλού οικογενειάρχη», «φιλανθρώπου», «άριστου επαγγελματία» δεν επαρκούν σε καμία περίπτωση για τη στοιχειοθέτηση του ελαφρυντικού. Η ουσιαστική νομική κρίση για τη χορήγηση ή μη του ελαφρυντικού οφείλει να είναι η ακόλουθη: Μπορεί να θεωρηθεί η τετελεσμένη αξιόποινη πράξη ως αντιφατική με την ως τότε σύννομη αξιακή αντίληψη του δράστη; Μόνο έτσι διασφαλίζεται μια σταθερή και τελολογικάεναρμονισμένη με τη σύλληψη του νομοθέτη εφαρμογή της ελαφρυντικής περίστασης. Διότι ο σκοπός της ύπαρξης του εν λόγω ελαφρυντικού δεν είναι η χορήγηση «πριμοδότησης» για το πρώτο έγκλημα του δράστη. Αλίμονο εάν το κράτος έδινε… μπόνους στον καθένα μας για την τέλεση του πρώτου μας αδικήματος. Στόχος του ελαφρυντικού του πρότερου «σύννομου» βίου είναι η επιεικής μεταχείριση του δράστη εκείνου που ενήργησε τη δεδομένη χρονική στιγμή σε αντίθεση με τον σύννομο αξιακό του κώδικα και επομένως δεν χρειάζεται να εξαντληθεί πάνω του η πλήρης αυστηρότητα της ποινής, αφού έχει τελεστεί από μόνη της η διαδικασία του σωφρονισμού.
•Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω κριτήρια στην περίπτωση Κορκονέα, η εισαγγελική πρόταση δεν επιχειρεί να ορίσει το πλαίσιο του «σύννομου», γεγονός που αποτελεί όμως βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση του ελαφρυντικού.
«Σύννομος βίος» είναι ο βίος που διεξάγεται σύμφωνα με τον νόμο και κατ΄ επέκαση με τους κυρίαρχους αξιακούς κώδικες της κοινωνίας, οι οποίοι διέπουν στο σύνολό τους την κείμενη νομοθεσία και βρίσκουν την κωδικοποίησή τους στο Σύνταγμα και τις λοιπές διακρατικές συμφωνίες. Η στάση του Κορκονέα κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, με την άρνησή του να «ζητήσει συγγνώμη από ένα 15χρονο», γιατί «το θύμα δεν ήταν ένα συνηθισμένο 15χρονο, αλλά ήταν αντιεξουσιαστής», φανερώνουν μια αξιακή αντίληψη για «ανθρώπους δύο ταχυτήτων» (συνηθισμένοι άνθρωποι-αντιεξουσιαστές). Κάτι τέτοιο βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το «σύννομο» της (δυτικής τουλάχιστον) νομικής κουλτούρας, η οποία θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ένας βίος που διέπεται από απόψεις «ιδεολογικού απαρχάιντ» είναι σύννομος μόνο κατ’ επίφασιν και όχι κατ’ ουσίαν. Το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου δεν υφίσταται. Ο Άρειος Πάγος οφείλει να ορίσει με σαφήνεια το περιεχόμενο της νέας διάταξης, να αναιρέσει την απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Λαμίας και να την παραπέμψει εκ νέου σε ομοειδές και ισόβαθμο δικαστήριο.
