του Μάρκου Ψυχάρη //
Το facebook έχει τη δική του λογική γύρω από το τι είναι ή τι μπορεί να θεωρηθεί άσεμνο και τι όχι. Μέσα στη μεγάλη λίστα των απαγορευμένων (να το πούμε λογοκριμένων;) εικόνων του δημοφιλέστερου κοινωνικού δικτύου στον κόσμο ήταν και η Αφροδίτη του Βίλλεντορφ. Ένα αγαλματίδιο γυναίκας της Παλαιολιθικής Περιόδου που η δημιουργία του χρονολογείται ανάμεσα στο 28.000 και στο 25.000 π.Χ. Με άλλα λόγια το facebook θεώρησε προσβλητικό για τα μάτια της παγκόσμιας κοινότητάς του καλλιτεχνικό έργο που δημιουργήθηκε 30.000 χρόνια πριν!
Οι επιστήμονες θεωρούν πως το γλυπτό απεικονίζει κάποια θεότητα της γονιμότητας. Δεν έχει πρόσωπο ενώ στο κεφάλι υπάρχουν κυκλικές οριζόντιες ζώνες που πιθανόν είναι κάποιο είδος κόμμωσης.
Το αγαλματίδιο βρέθηκε στις όχθες του Δούναβη. Και σήμερα Η Αφροδίτη του Βίλλεντορφ φιλοξενείται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Το τελευταίο ζήτησε από το facebook να επιτρέψει την προβολή του γλυπτού αλογόκριτο. Ο διευθυντής του μουσείου δήλωσε πως ποτέ κανένας επισκέπτης του δεν το κατήγγειλε ως προσβλητικό. Οι φουσκωμένοι, πετρωμένοι δικέφαλοι χρηστών του ιντερνετικού κοινωνικού δικτύου, για παράδειγμα, κυκλοφορούν ελεύθερα ενός του. Σε ποιου είδους αισθητική, σε ποιου είδους κοινό θέλει να απευθυνθεί το facebook; Μόλις χτες εκπρόσωπος του κοινωνικού δικτύου ζήτησε συγγνώμη για τη λογοκρισία εικόνων του διάσημου αγαλματιδίου, ηλικίας 30.000 ετών. «επικίνδυνα πορνογραφικό».
To 2017 η κυβέρνηση των αλγορίθμων του facebook κατέληξε πως ένα γυμνό έργο ζωγραφικής του Μοντιλιάνι δεν είναι κατάλληλο προς φιλοξενία εντός του. Η εικόνα του γυμνού υπήρχε σε βίντεο που άνεβηκε στο μέσο και περιείχε την εικόνα. Ο αλγόριθμος στη διαδικασία ελέγχου καταλληλότητας του βίντεο έβγαλε απαγορευτικό και απλά το βίντεο διεγράφη. Οι συντελεστές του κατήγγειλαν το γεγονός στο facebook. Το τελευταίο μετά από διπλοτσεκάρισμα απεφάνθη πως η εικόνα μπορεί να προβάλλεται.
Δεν είναι όμως μόνο η γυμνή εικόνα μιας γυναίκας ή ενός άνδρα που μπορεί να κοπεί από το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο. Το έργο της πρωτοπόρου της ποπ αρτ Έβελιν Άξελ που δείχνει μια γυναίκα να τρώει παγωτό, με λάγνα διάθεση, επίσης θεωρήθηκε υπερβολικό προς προβολή από το facebook. Θα λέγαμε πως “πατούσε” ανάμεσα στο κατάλληλο και ακατάλληλο προς προβολή από το καθεστώς των αλγορίθμων του.Ακατάλληλο προς προβολή θεωρήθηκε και το έργο “Έμα” του Γκέρχαρντ Ρίχτερ. Στο έργο του ο ζωγράφος παρουσιάζει τη γυναίκα του γυμνή να κατηφορίζει σκάλες. Το σώμα δεν είναι ευδιάκριτο.
Δεν είναι μόνο τι facebook θέλουμε. Το ερώτημα είναι αν η τέχνη, έτσι όπως εκφράστηκε από σημαντικούς εργάτες της, έχει θέση σ’ ένα στοιχείο της καθημερινότητάς μας. Το facebook δεν θέτει κανένα περιορισμό στη θέα γραφικών τύπων τύπου Πατέρα Κλεομένη, κυρίας Λούκα, Τάκη Τσουκαλά, Αχιλλέα Μπέου, Σάββα Θεοδωρίδη, Γιώργου Μήνου, αγώνων Κατς, ανθρώπων που λιποθυμούν από το ξύλο παλεύοντας σε κλειστά κλουβιά, στιγμιοτύπων πολέμων, όμως θέτει περιορισμούς στον τρόπο που η τέχνη παρουσιάζει το ανθρώπινο σώμα. Κάτι πάει λάθος εδώ. Έτσι δεν είναι;
