Από τον Νικηφόρο Γκολέμη //

Ο Νικηφόρος δεν ζει πια στην Αθήνα. Είναι ένα από τα χιλιάδες παιδιά που γεννήθηκαν εδώ. Αλλά δεν σπουδάζουν εδώ. Ζει στην Χαϊδελβέργη. Σπουδάζει στο πανεπιστήμιό της. Η ιστορία της καθημερινότητας μπορεί να είναι η ίδια με κάθε παιδιού που γεννήθηκε εδώ. Αλλά δεν σπουδάζει εδώ.

Ώρα διαλέξεων. Τις πρώτες μέρες ο ενθουσιασμός μεγάλος και οι αίθουσες γεμάτες. Μετά από δυο εβδομάδες, η προσέλευση περιορίζεται σε πιο λογικό πλαίσιο, κι έτσι εύκολα βρίσκεις μια θέση στη… γαλαρία. Ανεξάρτητα από το ενδιαφέρον και την προσοχή που δείχνεις στη διάλεξη, υπάρχει πάντα και δεύτερο ημίχρονο στο παιχνίδι της γνώσης, το οποίο παίζεται σε έναν διάσημο χώρο. Την περίφημη βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης.

Unknown

Με περισσότερους από 3 εκατομμύρια τίτλους και με μια ιστορία άνω των 700 χρόνων, η βιβλιοθήκη της πόλης συγκαταλέγεται σε έναν από τους αγαπημένους προορισμούς των ανθρώπων του πνεύματος. Το κτήριο αναπαλαιώθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, για να ταιριάζει απόλυτα με το αναγεννησιακό μοτίβο της πόλης, ενώ – όπως εξάλλου και ολόκληρη η πόλη – δεν υπέστη καμία ζημιά κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την είσοδο στη βιβλιοθήκη σε περιμένει μια μάλλον δυσάρεστη έκπληξη, αφού για να ανοίξεις την εξωτερική πόρτα πρέπει ή να είσαι ο Hulk ή να κάνεις ντου με το τρακτέρ από το Σύνταγμα.

Κι αφού καταφέρεις να υπερκεράσεις το εμπόδιο του βαρέος κατασκευάσματος, το οποίο, αν και ταιριάζει περισσότερο σε οχυρωματικά έργα, οι Γερμανοί επιμένουν να αποκαλούν πόρτα, βρίσκεσαι στην είσοδο της βιβλιοθήκης. Το μάτι πέφτει αμέσως στις δυο ελληνικές επιγραφές που είναι χαραγμένες στον τοίχο. Αμφότερες επηρεασμένες από χριστιανικά κείμενα, η μεν μάς υπενθυμίζει ότι «Η σοφίας πηγή δια βιβλίων ρέει», ενώ η δεύτερη σίγουρα προκαλεί εντύπωση, αν σκεφθεί κανείς ότι βρισκόμαστε σε μια βιβλιοθήκη. «Το γράμμα αποκτείνει, το δε πνεύμα ζωοποιεί». Η φράση αυτή από τις επιστολές του Παύλου έρχεται να περιορίσει και να συμπληρώσει το ρητό της έτερης περιγραφής. Ο μελετητής καλείται να μη μείνει στο «γράμμα», να μην προσεγγίσει τη γνώση με βάση τα γεγραμμένα αυτά καθ’ αυτά, αλλά να περάσει στο επόμενο στάδιο, να ερμηνεύσει δηλαδή τα πράγματα με βάση το «πνεύμα». Το «πνεύμα» είναι αυτό που δίνει απλόχερα την πιο σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων και διαχέει τη γνώση σε περισσότερα επίπεδα. Σε αντίθεση με το «γράμμα», το οποίο μένει στάσιμο και «αποκτείνει», το «πνεύμα» προωθεί την εξέλιξη και «ζωοποιεί».

photo 3Μετά από το διδακτικό πέρασμα από την είσοδο, έχει έρθει η ώρα να γνωρίσω και τον κυρίως χώρο. Η βιβλιοθήκη χωρίζεται σε δύο μέρη. Το δανειστικό και το αναγνωστήριο. Το δανειστικό μέρος είναι ο παράδεισος του επιστήμονα, αφού υπάρχει μια τεράστια ποικιλία τίτλων για κάθε επιστημονικό κλάδο, η οποία απλώνεται σε πέντε ατελείωτους ορόφους. Το αναγνωστήριο από την άλλη, μπορεί να μη διαθέτει τόσο μεγάλη ποικιλία, αφήνει όμως απολύτως καλυμμένους τους περισσότερους από 1000 φοιτητές που μπορεί να φιλοξενήσει στους τρεις ορόφους του.

Το κλίμα κατάνυξης που επικρατεί στη βιβλιοθήκη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη ζωντάνια που επικρατεί έξω από αυτήν. Όταν τελειώνει το διάβασμα, οι φοιτητές συγκεντρώνονται στα στέκια γύρω από το ποτάμι, ξεχνώντας για λίγο τα μαθήματα και τα απαιτητικά προγράμματα της σχολής. Με ανοιχτή διάθεση και μια μπύρα στο χέρι, αρχίζει η συζήτηση με τους Γερμανούς συμφοιτητές.

Οι περισσότεροι έχουν κάνει έναν ολόκληρο χρόνο διάλειμμα μετά το τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κυρίως προσφέροντας εθελοντική εργασία στη χώρα τους ή πολύ συχνά και στο εξωτερικό. Είναι μια συνήθης πρακτική στη Γερμανία, αφού προτιμάται ο νέος να ξεκουραστεί, να αλλάξει για λίγο παραστάσεις και να δει πώς είναι η ζωή και σε άλλα μέρη του κόσμου. Ελαφρώς ξένο για την ελληνική λογική τού «να τα κάνουμε όλα γρήγορα». Γρήγορα το πτυχίο, γρήγορα το μεταπτυχιακό, γρήγορα το διδακτορικό και στο τέλος «γρήγορα, μάζευε γρήγορα» να φωνάζει το αφεντικό στην καφετέρεια που δουλεύεις (αν είσαι τυχερός και δουλεύεις).

Αλλά οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ. Πολλοί είναι αυτοί που δεν ξέρουν αν τους αρέσει η νομική και απλώς ξεκινούν τις σπουδές, για να δουν άμα τους κάνει. Αν όχι, αλλάζουν τμήμα στο επόμενο εξάμηνο και δοκιμάζουν από την αρχή σε άλλο κλάδο σπουδών. Έτσι χαλαροί, με τη λογική ότι «τίποτα δεν πάει χαμένο», οι Γερμανοί φοιτητές δίνουν την απάντησή τους στον ελληνικό παροξυσμό γύρω από τη γρήγορη απόκτηση του τίτλου σπουδών. Τι πιστεύουν όμως για την κατάσταση στην Ελλάδα; Πόσο καλά ενημερωμένοι είναι;

photo 1 anoigma