Του Γιάννη Παναγόπουλου //

Αρχές 80’s. Και αν θυμάμαι καλά, οι Magic De Spell είχαν σκάσει στην οθόνη την ώρα που οι κριτές τηλεπαιχνιδιού συσκέπτονταν για να βγάλουν τους νικητές. Ή πάλι μπορεί να ήταν  μουσικό διάλειμμα, στη διάρκεια τηλεπαιχνιδιού. Το σίγουρο ήταν πως εκείνη την στιγμή βλέπαμε τηλεπαιχνίδι. Πως το βλέπαμε στην ΕΡΤ. Πως ακόμα σπίτι δεν είχαμε έγχρωμη τηλεόραση. Πως εμφανίστηκαν οι Magic De Spell.  Ο τραγουδιστής τους έσκασε στην οθόνη φορώντας στολή καράτε. Και όταν η μουσική άρχισε, χτυπιόταν σαν σπαστικό στο κέντρο της σκηνής. Τι είναι αυτό; Ποιος τους κάλεσε αυτούς στη δημόσια τηλεόραση; Χρόνια μπήκαν – βγήκαν. Στη Χαριλάου Τρικούπη, μέσα 80’s, στον πρώτο όροφο του Happening κόσμος πάει και έρχεται. Είναι το σημείο της πόλης που περνάς θες δεν θες για να αγοράσεις «νέα» μουσική. Ακόμα δεν έχουμε μάθει πως το cd θα πάρει τη θέση του βινυλίου. Τι λέω; Πάμε πιο βαθιά. Ακόμα οι Marine Girls δεν έχουν γίνει Everything But The Girl. Οι New Order, μόλις, έχουν κυκλοφορήσει το «Blue Monday». Και σε λίγο ο David Sylvian θα ανακοινώσει τη διάλυση των Japan. Ο Ηλίας είναι ο sui – generis του καταστήματος. Δουλεύει εκεί. Αν θέλεις να μάθεις το αύριο της μουσικής εκείνον θα ρωτήσεις. Ξέρει πολλά. Τραγουδά κιόλας. Ξέρει το πράγμα από μέσα. Τα χρόνια περνούν. Οι Magic De Spell αλλάζουν. Πλέον τραγουδούν ελληνικά. Ο Ηλίας μέσα είναι, τραγουδάει ακόμα. Παράλληλα είναι και «μέσα» στη δικογραφία. Συνεργάζεται με την “Eros”. Μικρή  φίρμα που κυκλοφορεί άλμπουμ κάτω από τη μύτη των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών. Τα χρόνια περνούν (2). Ο Ηλίας πλέον τρέχει το πράγμα μόνος του. Έχει την Rockarolla. Ένα δισκογραφικό label. Συνεχίζει να κυκλοφορεί άλμπουμ που δεν κυκλοφορούν άλλες εταιρείες και νοίκιασε γραφεία που μπαίνοντας μέσα μού θύμισαν κάτι από το «24 Hour Party People». Τραβηγμένο θα πεις. Νομίζω πως ο Ηλίας είναι ο Tony Wilson (αφεντικό της Factory) της Ελλάδας.

Έχει ενδιαφέρον πως θα ήθελα να ξεκινήσουμε με το παρελθόν σου. Υπάρχουν τόσα «συντηρητικά» που με σπρώχνουν εκεί. Επαναφορά του βινυλίου. Αναβίωση των 80’s…

-Ναι υπάρχει μια περελθοντολαγνία για εκείνη  την εποχή.

-Μπορείς να το πεις και αναβίωση; Δεν είναι πιο politically correct ο όρος;

-Μπορείς να το πεις και έτσι. Μπορείς να το πεις και νοσταλγία. Σαν διάθεση να επιστρέψεις σε μια εποχή που σου άρεσε. Σε ένα σημείο του χρόνου που έχεις αγαπήσει και έχεις αγαπηθεί. Πάντως θυμάμαι πως ακόμα και τότε, όταν θέλαμε να μάθουμε για τη μουσική επιστρέφαμε στο παρελθόν. Ξέρεις, τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80 ξεκίνησαν πολλά σημαντικά στυλ μουσικής. Δεν το θεωρώ άτοπο πως ο κόσμος επιστρέφει σ’ εκείνη την εποχή. Υπήρχε μια ταυτοποίηση της μουσικής με τους ανθρώπους. Σήμερα δεν υπάρχει κυρίαρχο είδος. Όλοι παίζουν όλα. Δεν λέω αν είναι καλά ή άσχημα. Λέω πως είναι τόσα πολλά που είναι σαν να κολυμπάς ωκεανό.

-Το «επιστρέφω πίσω για να μάθω τη μουσική» έχει όρους; Για παράδειγμα, πρόσφατα σε συναυλίες συγκροτημάτων της Αθήνας από την δεκαετία του ’80 είδα εικοσάρηδες να τραγουδούν τους στίχους τους.

-Ρε συ και εμείς αυτό κάναμε. Δεν ακούγαμε μπάντες από τις δεκαετίες του ’60 και ’70. Φαντάζομαι πως και αυτοί νοσταλγούν τη μουσική με τον ίδιο τρόπο που κάποτε εμείς ζήσαμε. Και να σου πω κάτι, προτιμώ ο κόσμος να επιστρέφει σε εκείνη την εποχή νοσταλγώντας κάτι που δεν έχουν ζήσει αλλά κάνοντάς το επιλεκτικά. Καλύτερα δεν είναι να επιστρέφουν σε μπάντες που είπαν κάτι από το να επιστρέφουν σε κάτι  που, τουλάχιστον, εγώ θα θεωρούσα ευτελές απλά και μόνο για το cult του πράγματος;

1c07677e-d876-40cd-ad9f-3217cb309899
Με τον Γιάννη Ροδίτη. Πρώην μπασίστα των Metro Decay και κημπορντίστα, μπασίστα των Magic De Spell της περιόδου του 2ου άλμπουμ “Kiss the Mirror”

-Δεν νομίζεις πως όλο αυτό το πράγμα είναι η ταύτιση με μια υπεραξία, όχι με την ουσία της μουσικής;

-Η μουσική και ο στίχος ξυπνούν συναισθήματα. Όταν πρωτάκουσα αγγλικές μπάντες δεν είχα ιδέα για το τι πραγματικά έλεγαν οι τραγουδιστές τους. Κατανοούσα όμως τον τρόπο που τραγουδούσαν. Αυτό το πράγμα με συγκινούσε. Έκλαιγα ακούγοντάς τον. Η αμεσότητα στον τρόπο έκφρασής τους ήταν μοναδική. Αυτό με έπιασε. Υπεραξία μπορείς να το πεις αυτό. Όμως εξαρτάται ποια γωνία διαλέγεις να το ερμηνεύσεις. Ξέρεις, πρόσφατα ανατυπώθηκαν τα δύο πρώτα άλμπουμ των Magic De Spell. Και, επίσης, πρόσφατα έμαθα πως ένας άνθρωπος από τη Νέα Υόρκη που έχει το δικό του label, Dark Entries μάλλον το λένε, απαντώντας ερώτηση: «Ποιο άλμπουμ θα ήθελες να κυκλοφορήσεις;» είπε το πρώτο άλμπουμ μας. Ο τύπος κυκλοφορεί στο εξωτερικό υλικό από καλλιτέχνες που κυκλοφόρησαν άλμπουμ την δεκαετία του 1980 όπως η Λένα Πλάτωνος. Έμαθα επίσης πως ήθελε να δώσει  λεφτά για να καταφέρει να βγάλει το πρώτο μας άλμπουμ αλλά δεν έβγαλε άκρη με την Legend. Την δισκογραφική που είχε το ρεπερτόριο μας. Τους τηλεφωνούσε αλλά δεν μπορούσε να βγάλει άκρη. Ήταν η εποχή που οι ιδιοκτήτες της εταιρείας έμπαιναν φυλακή. Πάντως είναι συγκινητικό το πώς ένα γκρουπ από την Αθήνα κατάφερε να συγκινήσει κάποιον από τη Νέα Υόρκη. Είναι τιμητικό, όπως και αν το δεις.

-Η σκηνή της δεκαετίας του ’80 αδικήθηκε;

-Φυσικά και ναι. Κάποιοι έκαναν πράγματα έξω. Οι Last Drive και οι Villa 21. Αλλά πρέπει να πω πως το όλο πράγμα ήταν άτυχο γιατί έκατσε στην εποχή του σκληρού ΠΑΣΟΚ. Που πολιτισμός ήταν τα μπουζούκια και τα κλαρίνα.

-Επί ΠΑΣΟΚ δεν έγινε το Rock In Athens;

-Αυτό το βλέπω σαν ιδιαίτερη περίπτωση. Και αν θυμάμαι καλά δεν έπαιξαν μπάντες από την Ελλάδα. Ήταν κάτι που έστησε η Μελίνα Μερκούρη. Ήταν ένα πράγμα που θα το θυμόμαστε σε όλη μας τη ζωή, εδώ το θυμούνται και άνθρωποι που δεν πήγαν να το παρακολουθήσουν, όμως επιμένω να λέω πως όταν βγήκε το ΠΑΣΟΚ αποθεώθηκαν τα κλαρίνα και τα μπουζούκια. Και  δεν μιλάμε για το λαϊκό τραγούδι. Αλλά για εκείνο της πίστας. Οι περισσότερες μπάντες μιας ολόκληρης γενιάς δεν είχαν θέση στον ήλιο που λεγόταν ηχογράφηση δίσκου. Όσα λεφτά και αν μπορούσαν να διαθέσουν ήταν σαν να βαρούν το κεφάλι τους στον τοίχο. Εμείς βγάλαμε δίσκους. Κάποιοι άλλοι που δεν τα κατάφεραν απλά έφυγαν από τη σκηνή. Έγιναν υπάλληλοι τραπεζών. Ή έπιασαν δουλειά σε μπουζουξίδικα. Πάντως έχει ενδιαφέρον να σου λέει μια κυβέρνηση τι μουσική θ’ ακούσεις.

magicdspell-47
Magic De Spell. Δεκαετία 1980.

-Θυμάσαι την πρώτη φορά που τραγούδησες;

-Ήταν μπροστά στον καθρέφτη μου. Νόμιζα πως ήμουν ο David Bowie, o Brian Ferry και ο Alice  Cooper. Ήμουν ένας λάτρης της μουσικής. Αρχικά συλλέκτης κασετών. Και αργότερα δίσκων. Πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου μέρος της μουσικής.

-Θυμάσαι τη στιγμή που οι Magic De Spell σού ζήτησαν να γίνεις τραγουδιστής τους;

-Το 1982 δούλευα στο δισκάδικο Happening. Είχα μια συνήθεια όταν στο πικ-απ έπαιζε κομμάτι που μου άρεσε το τραγουδούσα. Με βρήκαν όταν στο μαγαζί έπαιζε το «Transmission» των Joy Division. Το τραγουδούσα. Με άκουσαν. Μου πρότειναν να γίνω τραγουδιστής τους.

-Τι θυμάσαι από το Happening;

-Πως ήταν το «σημείο» της Αθήνας για να αγοράσεις μουσική. Ιδιαίτερη μουσική. Ήταν δεκαετία του ’80. Η σκηνή διαμορφωνόταν. Και στο μαγαζί είχε αναπτυχθεί μια μικρή κοινωνία ανθρώπων που ήθελαν να την παρακολουθούν. Ερχόταν κόσμος από όλη την Ελλάδα για να αγοράσει δίσκους. Με έβρισκε κόσμος, μιλάγαμε για μουσική και μετά τους έλεγα «Πάρε αυτό και φύγε, δεν θα χάσεις». Ακόμα και οι πιο δύσπιστοι δεν μου έφεραν άλμπουμ πίσω. Θυμάμαι πως ο τσακωμός μου με τον ιδιοκτήτη ήταν σταθερά ένας. Έλεγε: «Γιατί δεν τους δίνεις και καμιά μάπα;». Τι να του πω. Πως δεν φέρνουμε μάπες; Πως προτιμώ να μην χάσουμε πελάτες;  Και πως τα άλμπουμ που δεν θα τράβαγαν απλά δεν έπρεπε να τα φέρνουμε στο μαγαζί; Έτσι κι αλλιώς εκείνη την εποχή το Happening είχε άποψη για τη μουσική που έσπρωχνε. Όταν κυκλοφόρησε, η Warner το «Psychocandy» των Jesus and Mary Chain τούς ζητήσαμε όλο το στοκ που είχαν διαθέσιμο. Θα το δίναμε εύκολα.

-Τι θυμάσαι από το πρώτο λάιβ των Magic De Spell;

-Πως ήταν 1982 και πως είχα πάθει σοκ. Είχαμε κάνει λίγες πρόβες και έπρεπε να εμφανιστούμε στο «Κύτταρο». Ανεβήκαμε στη σκηνή φωνή, μπάσο, τύμπανα, κιθάρα. Κιθάρα έπαιζε ο Γιώργος ο Αλαχούζος ο master των special effects. Φοβερός τύπος που έκανε καριέρα μετά, με τον αδελφό του Ρούλη, κάνοντας special effect στον κινηματογράφο και τη διαφήμιση. Εκείνη την βραδιά ήταν κάτι σαν διαγωνισμός για συγκροτήματα. Δεν βγήκαμε πρώτοι. Λίγους  μήνες μετά ανοίξαμε για τους The Fall σ’ εκείνο το τριήμερο στο «Σπόρτινγκ» (φεστιβάλ με τους Birthday Party, New Order και The Fall). Στο Κύτταρο ήμουν ψαρωμένος. Άλλο να κάνεις πρόβες στον καθρέπτη του σπιτιού σου, άλλο να κάνεις πρόβες σε στούντιο με την μπάντα και άλλο να είσαι στη σκηνή. Στο Σπόρτινγκ τα πήγα καλά στη σκηνική παρουσία αλλά χάλια στην ερμηνεία των τραγουδιών. Απλά χτυπιόμουν στη σκηνή. Και όταν κατάλαβα πως δεν είχα τραγουδήσει καλά σε πολλά σημεία αλλά φαλτσάρει, είπα πως δεν θα ξανανέβω σε σκηνή αν πρώτα δεν μάθω να ισορροπώ ανάμεσα στη σκηνική παρουσία και το τραγούδι.  Όπως και αν είχε από εκείνη την συναυλιά κρατώ πως κερδίσαμε οπαδους. Στα επόμενα λάιβ τα πράγματα ήταν όπως έπρεπε να είναι. Παίξαμε σε κάτι θέατρα, την «Διάνα» και  τον «Ακάδημο» για παράδειγμα. Έχω κρατήσει ηχογραφήσεις από εκείνη την εποχή. Καλός ήμουν.

mds-snare

-Κάποια στιγμή σε άκουσα να μιλάς για το D.Jing και πως τελικά ο D.J. είναι μουσικός. Μπορεί να είναι κάποιος μουσικός όταν δεν ακουμπά μουσικό όργανο;

-Η μουσική μπορεί να γίνει με πολλά μέσα. Αλλά ας ξεκαθαρίσουμε κάτι πρώτα. Άλλο πράγμα το D.J.ing και άλλο να έχουμε έναν άνθρωπο που βάζει να παίξουν κάποια κομμάτια το ένα μετά το άλλο. Κάποια στιγμή στην Ελλάδα πήγα ν’ ακούσω τον Derrick May. Έπαθα την πλάκα μου. Έπαιζε techno. Έπαιζε βινύλια και μπροστά του είχε τρία πικ–απ. Κάθε λεπτό άλλαζε δίσκους. Γνώριζε πού, πότε και τι πρέπει ν’ ακουστεί κάτι στο σετ του. Η μουσική του δεν πλάτειαζε. Ο ρυθμός του σε ξεσήκωνε. Αυτοσχεδίαζε διαρκώς. Και έχω την αίσθηση πως το set του ήταν μουσική παράσταση. Κάτι που θ’ ακουγόταν αλλιώς την επομένη μέρα ή κάποια άλλη στιγμή μιας μέρας. Jazz κι αυτοσχεδιασμό δεν το λες αυτό; Κάποια στιγμή βρέθηκα στο Βερολίνο για ν’ ακούσω τον Savvas Ysatis, που είχαμε στήσει τους Allou μαζί, στο κλαμπ Tresor. Το πράγμα ήταν μαγικό. Μιλάμε για την αποθέωση του μουσικού αυτοσχεδιασμού με αντικείμενα που δεν αναφέρονται ως «παραδοσιακά» όργανα μουσικής.

-Βερολίνο είναι η πρωτεύουσα του ευρωπαϊκού Techno;

-Ναι. Μιλάμε για τη δεκαετία του ‘90. Το πράγμα εκεί είχε προχωρήσει πολύ. Ήσουν σε ένα εστιατόριο και όταν πήγαινες στην τουαλέτα μπορεί να άκουγες, προακρόαση, το ambient – techno που θα κυκλοφορούσε σε label της πόλης το γκαρσόνι που σου σέρβιρε φαγητό. Ήταν ένα απίστευτο πράγμα, μια πραγματικά δημιουργική εποχή.

-Θα λέγαμε πως ανοίγματα σαν και αυτό έφεραν το τέλος της δισκογραφίας;

-Εξαρτάται. Αν την δισκογραφική την τρέχουν λογιστές και δικηγόροι το πράγμα είναι τελειωμένο. Αν την τρέχουν άνθρωποι που αγαπούν τη μουσική, με την βοήθεια λογιστών και δικηγόρων που ξέρουν τη δουλειά τους και νοιάζονται για την δισκογραφία κι όχι για την πάρτη τους,  το πράγμα έχει αλλιώς. Η μουσική δεν ζει με τους αριθμούς. Δηλαδή δεν μπορεί ένας άνθρωπος, που δεν έχει ιδέα για την πάρτη της, να αποφασίζει τι θα κυκλοφορεί και τι όχι. Αυτό έγινε σε πολλές μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες σε Ελλάδα και εξωτερικό. Στις ανεξάρτητες το πράγμα δεν ήταν έτσι. Οι άνθρωποί τους ήταν έτοιμοι να πάρουν κάθε ρίσκο όταν παθιάζονταν με το υλικό καλλιτεχνών που συνεργάζονταν. Όπως και να έχει, στη μουσική δεν μπορείς να έχεις αποκλειστικό κριτήριο στις κινήσεις σου το κέρδος.

-Σήμερα έχεις την Rockarolla.

-Ναι, είναι μια δισκογραφική εταιρεία που κάποια στιγμή θα προχωρήσει και στην παραγωγή άλμπουμ Ελλήνων καλλιτεχνών. Σήμερα συνεργάζομαι με label από το εξωτερικό και κυκλοφορώ άλμπουμ καλλιτεχνών που προτείνουν πράγματα στη μουσική. Πολλά από αυτά έχουν ήδη μια βάση κοινού στην Ελλάδα.

980acfa1-a4fc-4c58-b9ce-8d6e25c9279e
Με τον Joey Burns των Calexico.

-Η επαναφορά του βινυλίου τι σου λέει;

Από δίσκους πρωτοάκουσα μουσική… Συγγνώμη ξέχασα, αρχικά κασέτες αγόραζα..

-Θέλω να σου πω για την πρώτη που αγόρασα εγώ. Πρέπει να ήταν το πρώτο των Sharp Ties.

-Τους λάτρεψα στο δεύτερο άλμπουμ τους. Το Safari Boys. Ηχογράφησαν ένα τεράστιο  δίσκο που δεν ακούστηκε όσο του άξιζε. Το έχω πει στον τραγουδιστή τους. Για μένα αυτούς θα έπρεπε ο κόσμος να τους πληρώνει με τον ίδιο τρόπο που ακόμα πληρώνει τον Χατζιδάκι ή τον Ζαμπέτα.

-Δεν μου είπες για το βινύλιο όμως.

-Το λατρεύω. Το C.D. όμως με βολεύει. Πλέον έχω λίγο χρόνο ν’ ακούσω μουσική σπίτι. Το κάνω κυρίως στο αμάξι. Και ακόμα πικ–απ για αμάξι δεν έχει φτιαχτεί.