Του Γιάννη Παναγόπουλου //

 

Σκίτσα του Κώστα Κουφογιώργου έχουν ντύσει πρωτοσέλιδα και σελίδες των μεγαλύτερων εφημερίδων και περιοδικών της Γερμανίας. Όχι κάτι λιγότερο. Μιλάμε για εκείνα που τα νυχτερινά πάνελ ενημέρωσης υψώνουν ως αποδείξεις αλαζονείας, αντιπάθειας, ζήλειας τού σύσσωμα κατευθυνόμενου γερμανικού τύπου στο παρθένο, εγχώριο, τηλεόπληκτο ποίμνιο. Είναι ν’ απορείς πώς αυτός ο άνθρωπος με το ευθύβολο βλέμμα, το κριτικό πνεύμα, το υπέροχο σχέδιο, την ευαίσθητη προσέγγιση γύρω από τη δημοσιογραφία έφυγε από την Ελλάδα γιατί δεν έβρισκε εφημερίδα να δουλέψει. Και ίσως είναι να τον θαυμάζεις που μέσα σε 8 χρόνια, από τότε που έφυγε από την Ελλάδα, κατάφερε να δει δουλειές του δημοσιευμένες σε έντυπα που ρυθμίζουν απόψεις εκατομμυρίων αναγνωστών, σε παγκόσμιο επίπεδο.

avatar (1)


-Είσαι ο Έλληνας σκιτσογράφος που ντύνει πρωτοσέλιδα γερμανικών εφημερίδων. Πολλοί, στην Ελλάδα, μισούν ή υποπτεύονται πως είναι δόλια. Εσύ τι λες γι’ αυτό;

– Αν τα ξένα ΜΜΕ είχαν προκατάληψη με τους Έλληνες δεν θα έδιναν ποτέ ευκαιρία σε έναν Έλληνα δημοσιογράφο σαν αυτή που έδωσαν σε εμένα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν απαράδεκτα ή δημοσιεύματα με λανθασμένα στοιχεία και από τις δύο πλευρές. Επειδή μία ελληνική εφημερίδα απεικονίζει τη Μέρκελ ως Χίτλερ δεν σημαίνει ότι όλοι οι Έλληνες σκέφτονται έτσι. Το αντίστοιχο ισχύει και στη Γερμανία.

-Υπάρχουν σκίτσα-παραγγελιές που σου γίνονται από γερμανικές εφημερίδες; Αν ναι, έχει τύχει ποτέ ν’ απορρίψεις κάποιο;.

-Δεν δέχομαι κατά παραγγελία λεζάντες ούτε το έχει επιχειρήσει ποτέ καμιά εφημερίδα να μου το προτείνει. Στη Γερμανία το σύστημα δουλεύει ως εξής, κάθε σκιτσογράφος κάνει ό,τι θέλει και το στέλνει στις εφημερίδες που συνεργάζεται. Κάθε εφημερίδα έχει γύρω στους 5-10 γελοιογράφους. Εγώ συνεργάζομαι με 15 εφημερίδες και τρία Πρακτορεία. Όσο για παραγγελίες έχω αρνηθεί μία που ζήτησαν από την “Εναλλακτική για τη Γερμανία” (σ.σ. Ακροδεξιο Κόμμα) και απαίτησα να μην τολμήσουν να δημοσιεύσουν δουλειά μου. Στη Γερμανία το νομικό σύστημα είναι ταχύτατο και στα θέματα πνευματικών δικαιωμάτων Δρακόντειο.

– Με ποια έντυπα συνεργάζεσαι;

-Έχω έως τώρα δημοσιεύσει σε 30 εφημερίδες στη Γερμανία και το Λουξεμβούργο όπως στις Handelsblatt, Bild, Bild Am Sonntag, Financial Times Deutschland, Ruhr Nachrichten, Magdeburger Volksstimme, Weser Kurrier, Main Post, Hamburger Abendblatt, το περιοδικό Spiegel και το ελβετικό περιοδικό Nebelspalter που είναι μαζί με το αγγλικό Punch τα παλιότερα σατιρικά περιοδικά στην Ευρώπη.

Μετάφραση: Σύριος πρόσφυγας; Όχι, Τούρκος δημοσιογράφος. Το σκίτσο δημοσιεύτηκε σε 5 διαφορετικές γερμανικές εφημερίδες (Fuldaer Zeitung, Freie Presse, Mitteldeutche Zeitung, Passauer Neue Presse, Ruhr Nachrichten), βραβεύτηκε από τη Βαυαρική Ένωση Συντακτών αλλά μεγαλύτερη αξία έχει ο αντίκτυπος που είχε στα τουρκικά ΜΜΕ. Είχε εκατοντάδες τουίτ από Τούρκους πολίτες και δημοσιογράφους της Ζαμάν σε τέτοιο βαθμό, που μία Τουρκάλα δημοσιογράφος μού έστειλε τη μετάφραση για να γράψω τις λεζάντες στα τουρκικά. Έκτοτε, πολλές φορές σκίτσα μου αναδημοσιεύονται στις ιστοσελίδες τουρκικών ΜΜΕ, όπως η Χουριέτ.
Μετάφραση: Σύριος πρόσφυγας; Όχι, Τούρκος δημοσιογράφος. Το σκίτσο δημοσιεύτηκε σε 5 διαφορετικές γερμανικές εφημερίδες (Fuldaer Zeitung, Freie Presse, Mitteldeutche Zeitung, Passauer Neue Presse, Ruhr Nachrichten), βραβεύτηκε από τη Βαυαρική Ένωση Συντακτών αλλά μεγαλύτερη αξία έχει ο αντίκτυπος που είχε στα τουρκικά ΜΜΕ. Είχε εκατοντάδες τουίτ από Τούρκους πολίτες και δημοσιογράφους της Ζαμάν σε τέτοιο βαθμό, που μία Τουρκάλα δημοσιογράφος μού έστειλε τη μετάφραση για να γράψω τις λεζάντες στα τουρκικά. Έκτοτε, πολλές φορές σκίτσα μου αναδημοσιεύονται στις ιστοσελίδες τουρκικών ΜΜΕ, όπως η Χουριέτ.

 

-Έχεις εικόνα της αξίας που δίνει η Γερμανία στο σκίτσο γενικότερα;

-Κοίτα, θεωρώ πως στην υπόλοιπη Ευρώπη η τέχνη είναι πιο σεβαστή από ό,τι στην Ελλάδα. Στη Γερμανία το σκίτσο διδάσκεται στα σχολεία και τα παιδιά καλούνται να αναλύσουν πολιτικές γελοιογραφίες στις εξετάσεις, το Ομοσπονδιακό ιστορικό Μουσείο μαζεύει σκίτσα, έχει και δικό μου, και η τέχνη έχει μειωμένο ΦΠΑ 7%. Επίσης, οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες έχουν προνομιακό ασφαλιστικό καθεστώς για να αποφευχθεί να βρεθεί ένας καλλιτέχνης άπορος στα γεράματα. Τέλος, θέλω να πω πως κάθε συγγραφέας, ζωγράφος και φωτογράφος έχει ένα είδος ΑΕΠΙ που παίρνει ποσοστά. Γιατί μπορεί από τη μία μέρα στην άλλη μπορεί να βρεθείς εκτός δουλειάς.

-Πότε έφυγες από την Ελλάδα;

-Είμαι δημότης Στουτγκάρδης από το 2008 και έχω διπλή υπηκοότητα, γιατί ήθελα να ψηφίζω στις βουλευτικές εκλογές, από το 2014.

-Γιατί έφυγες από την Ελλάδα;

-Γιατί δεν έβρισκα δουλειά, γιατί δεν ανεχόμουνα την όλο και αυξανόμενη κυριαρχία του Ελληνάρα στη ζωή μας και κυρίως γιατί βρήκα την ευκαιρία. Υπάρχουν πολλοί άξιοι συνάνθρωποί μας άνεργοι.

-Σε ό,τι αφορά το επαγγελματικό περιβάλλον τι βρήκες στη Γερμανία που, με τίποτε, δεν θα έβρισκες στην Ελλάδα;

– Ίσες ευκαιρίες χωρίς παρεούλες και κλίκες. Αν δουλέψεις θα πετύχεις ακόμα και αν είσαι απολύτως άγνωστος.

– Την πρώτη μέρα που είπες «θέλω να δουλέψω» τι έκανες;

-Πολύ απλά, ετοίμασα φακέλους με δείγματα της δουλειάς μου. Τους πήγα σε εφημερίδες και πρακτορεία που με ενδιέφεραν. Κάποιοι δεν απάντησαν. Κάποιοι όμως το έκαναν. Αυτό ήταν. Έτσι απλά ξεκίνησα να δουλεύω.

-Σ’ ένα σκίτσο, που περιέχει «ατάκα» τι είναι σημαντικότερο, η εικόνα ή οι λέξεις;

-Νομίζω ότι η ατάκα είναι σημαντικότερη. Η εικόνα δεν αρκεί.

– Πόσο αδέσμευτος είναι ο τύπος στη Γερμανία; Πολλοί εδώ στην Ελλάδα επικαλούνται, συχνά, δημοσιεύματα της Bild. Θέλεις να μου πεις τι είναι η Bild για την Γερμανία;

-Στη Γερμανία δεν με λογόκριναν ποτέ. Στην Ελλάδα το έχουν επιχειρήσει και αναγκάστηκα να παραιτηθώ από εφημερίδα. Δεν θέλω να πολυαναφεερθώ σ’ αυτό. Το θετικό είναι ότι στη Γερμανία οι εφημερίδες στηρίζονται στην κυκλοφορία τους και οι ιδιοκτήτες είναι αποκλειστικά εκδότες. Δεν χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ ως όχημα για άλλου είδους δραστηριότητες. Ούτε κρατική διαφήμιση υπάρχει και όποια εφημερίδα δεν πουλάει κλείνει. Η Bild είναι μια πολύ μελετημένη εφημερίδα που, ο λαϊκισμός που πουλάει, είναι ψαγμένος μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας. Είναι ο σφυγμός ενός μέρους της γερμανικής κοινωνίας. Δεν την δαιμονοποιείς αλλά δεν την θεωρείς και το βαρόμετρο της χώρας. Δεν είναι όλοι οι Γερμανοί αναγνώστες της Bild και όσοι την διαβάζουν δεν είναι απαραίτητα άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Eπίσης η σημασία της Bild, του Focus ή της Welt είναι κατα πολύ μικρότερη στη Γερμανία από ό,τι είναι στην Ελλάδα.

-Γιατί το λες έτσι, το τελευταίο;

-Γιατί έχει σημασία πώς αναπαράγεις κάτι. Η Bild δεν είναι το βαρόμετρο της γερμανικής ενημέρωσης. Όμως, στην Ελλάδα αυτό δεν είναι γνωστό. Κανάλια, εφημερίδες, ραδιόφωνα αναπαράγουν κείμενά της. Στην πράξη επιβεβαιώνουν την πολιτική της. Να προσφέρει λαϊκίστικα κείμενα που ξεσηκώνουν το κοινό.

-Ποια από τις ελληνικές εφημερίδες θα έλεγες πως είναι αντίστοιχή της;

-Τo δύσκολο είναι να βρεις στην Ελλάδα εφημερίδες που δεν της μοιάζουν. Με την κρίση, μετά το 2010 και με το πρώτο κλείσιμο της Ελευθεροτυπίας το 2011, ο λαϊκισμός συνεχώς δυναμώνει εις βάρος της σοβαρής δημοσιογραφίας.

– Θα ήθελες κάποια στιγμή να επιστρέψεις στην Ελλάδα;

-Ως τουρίστας ναι. Η φύση της Ελλάδας είναι όμορφη, η οικογένειά μου και οι φίλοι μου ζουν εκεί.

-Στην Ελλάδα έχουν πολλές φορές αναπαραγάγει πρωτοσέλιδα που έχεις ντύσει με σκίτσα σου. Πώς και ακόμα δεν σου έχουν ζητήσει τον λόγο;

-Το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων είναι τελείως παραμελημένο στην Ελλάδα. Αυτό ισχύει και για τους σκιτσογράφους και για τους συγγραφείς και για τους φωτογράφους. Το σκίτσο με τον Σόιμπλε/Δία που ήταν εξώφυλλο στην ΤΑΖ, είχε αναπαραχθεί στο Μέγκα, στον Αντέννα, στο Πρώτο Θέμα, στον Ενικό, στην Εφ.Συν. και σε πάρα πολλές ιστοσελίδες. Να πω την αλήθεια, με πείραξε που με ανέφεραν ουσιαστικά ως Γερμανό σκιτσογράφο, ιδίως όταν από κάτω έγραφε ευκρινώς το όνομα μου. Σε κάποιους που το αναπαρήγαγαν έστειλα ένα mail εξηγώντας ότι είμαι Έλληνας σκιτσογράφος αλλά δεν έλαβα απάντηση. Επίσης, σε ένα άλλο σκίτσο που έφτιαξα για την ιστοσελίδα της Deutsche Welle, είχε αναπαραχθεί από δελτίο ειδήσεων και ιστοσελίδα στην Ελλάδα με λανθασμένα στοιχεία, ότι δηλαδή ήταν από τον σκιτσογράφο της Frankfurter Algemeine Zeitung ενώ δεν είχε δημοσιευτεί ποτέ εκεί. Έστειλα ένα μήνυμα στην ιστοσελίδα αλλά και πάλι δεν έλαβα απάντηση. Σε αντίστοιχη περίπτωση στη Γερμανία, όταν μία ενημερωτική εκπομπή είχε προβάλει σκίτσο μου, είχαν φροντίσει να ενημερωθούν για το ποιος είμαι, λίγο στην προφορά του ονόματός μου κόλλησαν και μου έστειλαν ένα DVD με το απόσπασμα.

-Πώς και ακόμα δεν έχουν ασχοληθεί με τη δουλειά σου;

-Στην Ελλάδα;

-Ναι.

-Δεν έχω απάντηση. Αυτό που έχω να πω μόνο είναι, στους συνάδελφους μου δημοσιογράφους στην Ελλάδα, να μη το βάζουν κάτω, τους αξίζουν πολλά περισσότερα. Επίσης, πρέπει να είμαστε περισσότερο ανοιχτοί στους νέους ανθρώπους. Να δίνουμε ευκαιρίες.