Του Παύλου Θ. Κάγιου //

Ο «Καζαντζάκης» του Γιάννη Σμαραγδή κυριαρχεί ανάμεσα στις νέες ταινίες με τον «Lucky» Χάρι Ντιν Στάντον να κλέβει την παράσταση στο κύκνειο άσμα του.

«Καζαντζάκης»
«Στο σκοτάδι απαντάς με φως» φιλοσοφούσε ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Γιάννης Σμαραγδής που επιχειρεί τη βιογραφία του χρησιμοποιεί αυτά τα λόγια ως επικεφαλίδα της ταινίας του. Μιας ταινίας που θα μπορούσες να πεις ότι είναι η πιο εσωτερική, βαθυστόχαστη και ώριμη που έχει γυρίσει μέχρι σήμερα ο σκηνοθέτης ο οποίος διακρίνεται για την εμμονή του σε βιογραφίες μεγάλων ελλήνων δημιουργών και προσωπικοτήτων -Καβάφης, Ελ Γκρέκο, Ιωάννης Βαρβάκης, Σπύρος Λούης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ήρωες όπου το πάθος, η αφοσίωση και ο λυγμός ως συναίσθημα, συνοδευόμενο από το γυμνό και κάθετο φως του ελληνικού τοπίου διαπερνά τα έργα τους. Προσωπικότητες που οδεύουν το μοναχικό δρόμο τους λουσμένες στη διαύγεια του ελληνικού φωτός και εκτινάσσονται στα ουράνια .
«Μια αστραπή η ζωή μα προλαβαίνουμε» ήταν άλλο ένα βαθυστόχαστο απόφθεγμα του Νίκου Καζαντζάκη που σίγουρα κατατάσσεται ανάμεσα στους κορυφαίους συγγραφείς που έχει βγάλει αυτός ο τόπος στα χρόνια της απελευθέρωσής του από τους τούρκους. Και ο Γιάννης Σμαραγδής το χρησιμοποιεί για να σκιαγραφήσει την πελώρια προσωπική του σκέψη και τον οραματικό του κόσμο. Έναν κόσμο αμέτρητης ηθικής δύναμης και αγωνίας από τον οποίο τίποτα δεν κατάλαβε η ηγεσία της ορθόδοξης εκκλησίας η οποία τον κυνήγησε ως άθεο και ανήθικο!

Στο φιλμ του Σμαραγδή περιδιαβαίνουν εικόνες της ζωής του συγγραφέα: Από τα παιδικά χρόνια του στην Κρήτη και την βάρβαρη συμπεριφορά του πατέρα του απέναντί του που τον σημάδεψαν για όλη του τη ζωή, τόσο που να φωνάζει απεγνωσμένα «είμαι ελεύθερος» όταν σε μεγάλη ηλικία μαθαίνει τον θάνατό του. Σταθμοί στη συγγραφική του καριέρα και η γνωριμία με τους ήρωες που τελικά πρωταγωνίστησαν στα βιβλία του –δυνατή η σκηνή της γνωριμίας του με τον Ζορμπά όπου ο Θοδωρής Αθερίδης καταφέρνει ερμηνεύοντάς τον να ξεπεράσει το σκόπελο της γραφικής σκιαγράφησής του.

Εστιάζοντας στο ελληνικό φως, σε αισθήσεις και χρώματα μιας άλλης εποχής και στον κρουστό ελληνικό λόγο του Καζαντζάκη, ο Γιάννης Σμαραγδής σκιαγραφεί τη φιλοσοφική του αγωνία. Και από τη μεριά του, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος ενσαρκώνει την προσωπικότητα αυτού του τεράστιου Έλληνα συγγραφέα χωρίς ερμηνευτικές ευκολίες –με μόνη παρατήρηση πως έπρεπε να «βαραίνει» η ερμηνεία του όσο μεγάλωνε και οι σκέψεις με τα χρόνια φορτώνονταν στο μυαλό, στα έργα του και στους ώμους του. Και δίπλα του, η Μαρίνα Καλογήρου ως Ελένη Καζαντζάκη, αποδεικνύει άλλη μια φορά πως είναι ηθοποιός αμέτρητων εσωτερικών κραδασμών καθώς καταφέρνει να γεμίσει όλη την οθόνη με τις εκφράσεις των ματιών της και του προσώπου της, ακόμα και εκεί που δεν μιλάει καθώς τον λόγο τον «κλέβει» ο διάσημος συγγραφέας-σύντροφός της.

Η θετική ενέργεια, η αγάπη, η Πίστη και η αισιοδοξία που κυριαρχούν στα έργα του Νίκου Καζαντζάκη και απλώνονται και στα πλάνα της ταινίας. Στα μείον της, η επίπεδη και χωρίς κορυφώσεις ανέλιξη του σεναρίου. Τόσο σε ιστορικά γεγονότα που σημαδεύουν τον συγγραφέα – Κατοχή, απελευθέρωση, απογοήτευση από τον εμφύλιο- αλλά και σε προσωπικές «ήττες» –εκεί που ο Καζαντζάκης χάνει το Νόμπελ που οι περισσότεροι περίμεναν να το κερδίσει.

Η ταινία γυρίστηκε στην Κρήτη, την Αθήνα, την Αίγινα, τη Νότια Γαλλία, το Βερολίνο και τη Βιέννη. Δίπλα στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι εμφανίζονται ο οκτάχρονος Αλέξανδρος Καμπαξής, Νίκος Καζαντζάκης σε μικρή ηλικία, ενώ ο Στέφανος Ληναίος υποδύεται τον συγγραφέα σε ώριμη ηλικία. Πολύ καλή η φωτογραφία του βετεράνου Άρη Σταύρου.

Σκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Παίζουν: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Μαρίνα Καλογήρου, Θοδωρής Αθερίδης, Στάθης Ψάλτης, Ζέτα Δούκα, Αλέξανδρος Κολλάτος, Αργύρης Ξάφης, Μαρία Σκουλά

«Lucky»
Η ζωή είναι άπαιχτη και φτιάχνει σενάρια που κανένας δημιουργός δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της. Έτσι κι εδώ, έχουμε ένα φιλμ όπου ο Χάρι Ντιν Στάντον κάνει το κύκνειο άσμα του ερμηνεύοντας τον… εαυτό του, ενώ ο σκηνοθέτης της, Τζον Κάρολ Λιντς, πραγματοποιεί με αυτό το φιλμ το σκηνοθετικό ντεμπούτο του. Μια συνάντηση της… Δύσης με την Ανατολή σε μια ταινία για τη μοναξιά, το ταξίδι, την αμερικανική έρημο και αυτή που βρίσκεται μέσα μας.

Ο Λάκι είναι ένας 90χρονος άθεος που υπερασπίζεται παθιασμένα την ανεξαρτησία του και, σε σύγκριση με τους συνομήλικούς του, έχει ζήσει μια πραγματικά «γεμάτη» ζωή. Καθώς νιώθει ότι πλησιάζει προς το τέλος, o Λάκι ξεκινά ένα ταξίδι αυτοαναζήτησης. Εννοείται ότι ο Χάρι Ντιν Στάντον είναι τέλειος σε αυτόν τον ρόλο που το σενάριό του είναι γραμμένο πάνω του από τους Λόγκαν Σπαρκς, Ντράγκο Σουμόντζα. Εξίσου ιδανική και η φωτογραφία του Τιμ Σέρστεντ και η μουσική του Έλβις Κουέν.

Σκηνοθεσία: Τζον Κάρολ Λιντς
Παίζουν: Χάρι Ντιν Στάντον, Ντείβιντ Λιντς, Ρον Λίβινγκστον

«Good Time»
Μετά από μία πρόχειρα στημένη ληστεία που πάει στραβά, ο απεγνωσμένος και έτοιμος για όλα Κόνι (Ρόμπερτ Πάτινσον), έχει ελάχιστο χρόνο για να σώσει τον αδελφό του Νικ (Μπέν Σάφντι) από τη φυλακή. Μέσα σε μία νύχτα ποτισμένη με αδρεναλίνη, ο παράτολμος Κόνι κατρακυλά χωρίς τέλος σε πράξεις βίας και πανικού με φόντο τις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης. Ο χρόνος μετράει σε βάρος του αδελφού του, αλλά και του ίδιου, καθώς οι ζωές τους κρέμονται από μία κλωστή… Δυναμικό φιλμ με «ασίγαστη δράση» και μια ερμηνεία-έκπληξη από τον ωραίο Ρόμπερτ Πάτινσον. Φιλμ που πήρε μέρος στο 70ο Φεστιβάλ Καννών και στην παραγωγή φιγουράρει και ο δικός μας Πάρις Κασιδόκωστας Λάτσης.

 

Σκηνοθεσία: Μπεν και Τζος Σάφντι.
Παίζουν: Ρόμπερτ Πάτινσον, Μπεν Σάφντι.

«Η τελευταία οικογένεια»
Το συνηθισμένο και το απόκοσμο, το ομαλό και το ανώμαλο, το φυσικό και το αφύσικο, συγκρούονται και συνυπάρχουν του Πολωνού Γιαν Ματουζίνσκι. Ο Μπεκσίνσκι είναι ένας ευγενικός και ήρεμος άνθρωπος, ο οποίος υποφέρει από αραχνοφοβία. Παράλληλα, έχει σκληρές ερωτικές φαντασιώσεις και του αρέσει να ζωγραφίζει δυσάρεστα και δυστοπικά έργα. Είναι ένας οικογενειάρχης, ο οποίος θέλει μόνο το καλύτερο για την αγαπημένη του σύζυγο Ζοφία, τον νευρωτικό του γιο Τόμας, την ηλικιωμένη μητέρα του και την πεθερά του.

Η καθημερινή του ενασχόληση με τη ζωγραφική τελικά αποδίδει καρπούς και καταφέρνει να γίνει δημοφιλής στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης. Η Ζοφία κάνει τα πάντα για να κρατήσει την οικογένειά της ενωμένη, αλλά ο ταραγμένος γιος τους Τόμας το κάνει όλο και πιο δύσκολο, με τις βίαιες εκρήξεις του και τις απειλές να δώσει τέλος στη ζωή του. Η ανησυχία των γονιών παραμένει ακόμα και όταν θα πιάσει δουλειά ως ραδιοφωνικός παραγωγός ή όταν θα αρχίσει να βγαίνει ραντεβού. Έτσι κι αλλιώς, ο Μπεκσίνσκι δεν πίστεψε ποτέ ότι η οικογενειακή ζωή είναι μια εύκολη υπόθεση. Καθώς καταγράφει τα πάντα με την αγαπημένη του βινετοκάμερα, η 28χρονη οδύσσεια των Μπεκσίνσκι ξεδιπλώνεται μέσα από πίνακες, εμπειρίες στα πρόθυρα του θανάτου και τάσεις χορευτικής μουσικής …

Το σενάριο βασίζεται στην πραγματική παράξενη ιστορία του Πολωνού ζωγράφου Ντζιζλάβ Μπεκσίνσκι. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του βραβευμένου για ντοκιμαντέρ DEEP LOVE, Γιαν Ματουζίνσκι που έχει πει για την ταινία του: “Για μένα, μια ταινία πρέπει να περιέχει κάποιες στιγμές για δάκρυα, άλλες για μεγάλα χαμόγελα κι επίσης μερικές που νιώθεις φοβισμένος. Ήθελα να έχω όλα αυτά τα συναισθήματα στην ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Είναι πολύ σύνηθες για την Πολωνία να αντιμετωπίζει την οικογένεια Μπεκσίνσκι, σαν μια πραγματικά σκοτεινή και τρομακτική περίπτωση. Φυσικά και είχαν τέτοιες στιγμές. Παράλληλα, όμως, όλοι στην οικογένεια είχαν εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ. Ήθελα να το υπογραμμίσω αυτό στην ταινία.”

Σκηνοθεσία: Γιαν Ματουζίνσκι
Παίζουν: Αντρζέι Σεβερίν, Νταβίντ Ογκρόντνικ, Αλεξάντρα Κονιέτσνα, Αντρζέι Χάιρα

Το Μυστικό των Μάρομποουν
Ο σεναριογράφος του «Ορφανοτροφείου» και του «The impossible » Σέρχιο Γ. Σάντσεθ κάνει εδώ το σκηνοθετικό ντεμπούτο του με μια ιστορία –πάλι, εννοείται, σε δικό του το σενάριο- όπου απομονώνει τέσσερα αδέλφια και τους… επιτίθεται.
Ο εικοσάχρονος Τζακ Μάρομποουν, η μικρότερη αδελφή του και τα δύο μικρότερα αδέλφια του, έχουν καταφέρει να φτιάξουν μία ασφαλή καθημερινότητα στο λαβυρινθώδες σπίτι τους, μετά τον θάνατο της μητέρας τους. Σιγά σιγά όμως πείθονται ότι στη σοφίτα του σπιτιού τους κατοικεί ένα διαβολικό πνεύμα και προσπαθούν ενωμένοι να το καταστρέψουν… Καλές οι προθέσεις αλλά όλα κάπου αλλού τα έχουμε ξαναδεί, καμία πρωτοτυπία.

Σκηνοθεσία: Σέρχιο Γ. Σάντσεθ
Παίζουν: Τζορτζ ΜακΚέι, Άνια Τέιλορ-Τζόι, Τσάρλι Χίτον, Μία Γκοθ, Κάιλ Σολέρ, Τομ Φίσερ, Νίκολα Χάρισον