Του Παύλου Θ. Κάγιου //

Ο μύθος της θυσίας της Ιφιγένειας, είναι η φιλοσοφική ραχοκοκαλιά της βραβευμένης στο Φεστιβάλ των Καννών ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου «Ο θάνατος του ιερού ελαφιού» που κυριαρχεί ανάμεσα στις νέες ταινίες.

“Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού”
-Αν σκεφτείς την εκτίναξη που έχει κάνει μέσα σε 12 χρόνια ο Γιώργος Λάνθιμος είναι να τον θαυμάζεις και να του βγάζεις το καπέλο. Από το πρωτόλειό του «Κινέτα» με το οποίο εμφανίστηκε στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης το 2005, έχει φτάσει σήμερα να είναι από τα πρώτα ονόματα του διεθνούς κινηματογραφικού στερεώματος με τους μεγαλύτερους σταρ του παγκόσμιου σινεμά για πρωταγωνιστές του! Ας αφήσουμε, λοιπόν, τις γνωστές ελληνικές μιζέριες και ζήλιες και ας του πούμε: ΜΠΡΑΒΟ.

Επι τροχάδην, καλό είναι να θυμηθούμε όλη τη μέχρι τώρα κινηματογραφική του δουλειά: 1995 Ο βιασμός της χλόης (μικρού μήκους), 2001 Ο καλύτερός μου φίλος (σκηνοθεσία μαζί με τον Λάκη Λαζόπουλο)
2001 Uranisco Disco (μικρού μήκους), 2005 Κινέττα, 2009 Κυνόδοντας (βραβείο “Ένα Κάποιο Βλέμμα”/”Prix Un Certain Regard”, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών, 2009, υποψηφιότητα για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, 2010), 2010 Attenberg (ηθοποιός, παραγωγός), 2011 Άλπεις (Alps), 2015 Ο Αστακός (The Lobster), (Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών του 2015), 2017 «Ο θάνατος του ιερού ελαφιού (The killing of a sacred deer) και το 2018 ετοιμάζει το The favourite

Και κάτι πολύ σημαντικό και πολύ… παρεξηγημένο: το σενάριο του σημερινού φιλμ του Γιώργου Λάνθιμου βραβεύτηκε στο μεγαλύτερο φεστιβάλ του κόσμου, στις Κάννες, κι αυτό είναι μια αποστομωτική απάντηση σε αυτούς –ανάμεσά τους κι εγώ- που επί δεκαετίες φωνάζαμε ότι το μέγα πρόβλημα του νέου ελληνικού κινηματογράφου –από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70- είναι το σενάριο…

Ναι, οι τελευταίες ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου δεν είναι ελληνικές ή άλλης χώρας, είναι παγκόσμιες καθώς η θεματολογία τους –πέρα από το διεθνές και λαμπερό καστ- αγκαλιάζει και «πυροβολεί» τον σημερινό άνθρωπο και τα υπαρξιακά, ψυχαναλυτικά αδιέξοδα του δυτικού τρόπου σκέψης και κουλτούρας.

Το 2015 ο Έλληνας σκηνοθέτης πήρε για πρώτη φορά μέρος στο Επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα των Καννών και βραβεύτηκε με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής του φεστιβάλ. Ο Αστακός (The Lobster) ήταν μία διεθνής παραγωγή με τον Κόλιν Φαρέλ που η «αθώα» και «ζεστή» φυσιογνωμία του, πάει κόντρα στον συναισθηματικό λαβύρινθο των ηρώων του γι’ αυτό και γίνεται εκρηκτικός. Η ταινία, σε σενάριο που υπέγραψε ο σκηνοθέτης με τον σταθερό συνεργάτη του Ευθύμη Φιλίππου, ήταν υποψήφια για Όσκαρ Πρωτότυπου Καλύτερου Σεναρίου. To The Verge αποκάλεσε τον Αστακό «μαγευτικό και παράξενο, πραγματικά τολμηρό». Το Rolling Stone «ευφυή, αλλόκοτο». Οι Los Angeles Times «πλούσιο, σουρεαλιστικό».

Δύο χρόνια μετά τον Αστακό, ο Γιώργος Λάνθιμος συνεργάζεται… παραδοσιακά στο σενάριο με τον Ευθύμη Φιλίππου και σκηνοθετεί τον «Θάνατο του Ιερού Ελαφιού»  που ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα στο φετινό φεστιβάλ Καννών και έφυγε με το βραβείο Σεναρίου που το μοιράστηκε εξ ημισείας με την Λιν Ράμσεϊ του «You were never really here» .

Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ψυχολογικό θρίλερ που οι δημιουργοί του επιστρέφουν στο γνωστό από τα προηγούμενα φιλμ τους κλειστοφοβικό οικογενειακό περιβάλλον, αλλά ακόμα πιο σκληροπυρηνικό από τον Κυνόδοντα. Και έχουν την έξυπνη ιδέα να πλασάρουν στη διεθνή αγορά ότι ακουμπάνε το σενάριό τους στον αρχαίο μύθο της Ιφιγένειας στις μεταλλαγμένες μέρες μας και στην ανυπαρξία μύθων. Οι διάλογοι είναι απολαυστικοί, διαβολικά και παγερά αστείοι. Ο σκηνοθέτης ενορχηστρώνει μεγαλειώδεις και στυλιζαρισμένες λήψεις και οι διάσημοι πρωταγωνιστές συμμορφώνονται απόλυτα στο αλλόκοτο, παγερό και βασανιστικό κλίμα της ταινίας.

Άρα ο Λάνθιμος μπορεί να χαρακτηριστεί «μεγάλος δημιουργός»; Μη βιαζόμαστε, ακόμα, έχει πολύ δρόμο μπροστά του… Είναι 44 χρονών, έχει καταφέρει να κάνει διεθνές μπαμ, μα ο χρόνος θα δείξει πόσο ισχύ έχει αυτός ο ήχος…

Σύνοψη του “Ελαφιού”
Ο Steven (Colin Farrell) είναι ένας διαπρεπής καρδιοχειρουργός, παντρεμένος με την Anna (Nicole Kidman), μία καταξιωμένη οφθαλμίατρο. Είναι ευκατάστατοι και ζουν ευτυχισμένοι με τα δύο τους παιδιά, τη δεκατετράχρονη Kim (Raffey Cassidy) και τον δωδεκάχρονο Bob (Sunny Suljic). O Steven έχει αναπτύξει φιλική σχέση με τον Martin (Barry Keoghan), ένα δεκαεξάχρονο αγόρι, ορφανό από πατέρα, το οποίο μοιάζει να έχει υπό την προστασία του. Τα πράγματα παίρνουν ολέθρια τροπή όταν ο γιατρός συστήνει τον Martin στην οικογένεια του, αναστατώνοντας τον κόσμο τους, ενώ ο ίδιος καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε μια ασύλληπτη θυσία και τον κίνδυνο να χάσει τα πάντα.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος.
Παίζουν: Colin Farrell, Nicole Kidman, Barry Keoghan, Raffey Cassidy, Sunny Suljic, Alicia Silverstone .

 

“Όταν ο Μαρξ συνάντησε τον Έγκελς”
Ακολουθώντας την αφήγηση μιας κλασικής -και ντεμοντέ στις μέρες μας- ταινίας, ο Ραούλ Πεκ σκηνοθετεί ένα φιλμ που δεν το βαριέσαι καθόλου. Και οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές του καταφέρνουν να πάρουν πρωτοβουλίες και να πλάσουν με ζωντάνια τα δύο ιστορικά πρόσωπα που ερμηνεύουν, τον Καρλ Μαρξ και το Φρίντριχ Έγκελς.

Ο 26χρονος, λοιπόν, Καρλ Μαρξ παίρνει το δρόμο της εξορίας με τη σύζυγό του, Τζένι, και στο Παρίσι του 1844, συναντούν τον νεαρό Φρίντριχ Ένγκελς, γιο εργοστασιάρχη, που έχει μελετήσει και βιώσει από κοντά τις απαρχές του προλεταριάτου στην Αγγλία. Ο κομψευόμενος Ένγκελς φέρνει στον Μαρξ το κομμάτι που του έλειπε για να σχηματίσει το νέο όραμά του για τον κόσμο. Μαζί, ενάντια στη λογοκρισία και τις αστυνομικές εφόδους, παρά τις εξεγέρσεις και τις πολιτικές αναταραχές, θα συμβάλουν καταλυτικά στη γέννηση του εργατικού κινήματος, το οποίο μέχρι τότε ήταν εν πολλοίς αυτοσχέδιο και ανοργάνωτο. Το κίνημα αυτό θα εξελιχθεί στην πιο πλήρη θεωρητική και πολιτική μεταμόρφωση του κόσμου από την Αναγέννηση κι έπειτα – χάρη σε δύο ιδιοφυείς, θρασείς, νεαρούς άνδρες από καλές οικογένειες.

Λένε πως όλες οι επαναστάσεις γίνονται από τους… ευγενείς που έχουν χρόνο να σκεφτούν την επανάσταση καθώς για τους φτωχούς κάτι τέτοιο είναι πολυτέλεια. Ε, μάλλον, δεν απέχει και πολύ αυτή η λαϊκή άποψη από την αλήθεια και στην περίπτωση των Μαρξ-Έγκελς ισχύει απόλυτα. Ως αστοί διανοούμενοι, γεννημένοι να περάσουν μια ζωή άνεσης, αφιέρωσαν τη ζωή και τη σκέψη τους στην απελευθέρωση του προλεταριάτου από τα ταξικά του δεσμά. Και, παράλληλα, παρακολουθούμε τη γέννηση μιας μεγάλης φιλίας και τη γέννηση ιδεών, οι οποίες κατέληξαν να ανατρέψουν μοναρχίες και να εγκαταστήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων.

Μετά το υποψήφιο για Όσκαρ ντοκιμαντέρ «Δεν είμαι ο νέγρος σου» που σύντομα θα δούμε και στην Ελλάδα, ο βετεράνος Ραούλ Πεκ επιστρέφει με μια ακόμη ταινία με αιχμηρή πολιτική σκέψη .

Σκηνοθεσία: Ραούλ Πεκ
Σενάριο: Πασκάλ Μπόνιτσερ, Ραούλ Πεκ
Ηθοποιοί: Αουγκούστ Ντιλ, Στέφαν Κόναρσκε, Βίκυ Κριπς, Χάνα Στιλ, Ολιβιέρ Γκουρμέ, Αλεξάντερ Σιρ

 

“Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης”
Ένας κινηματογραφικός περίπατος στην πολυτάραχη ζωή και στο πλούσιο έργο της συγγραφέως Άλκης Ζέη. Ένα ντοκιμαντέρ πάνω στην διάσημη ελληνίδα συγγραφέα που κουβαλάει μέσα της ολόκληρη την ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Μια ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά το συγγραφικό έργο της Άλκης Ζέη που έχει καταξιωθεί διεθνώς και συνεχίζει να καταξιώνεται, επηρεάζοντας πολλές γενιές ανθρώπων. Με κυρίαρχη τη μαρτυρία της ίδιας της συγγραφέως, αλλά και μαρτυρίες της αδελφής της Ελένης Κόκκου, όπως και των αγαπημένων φίλων και συνοδοιπόρων της, του σκηνοθέτη Μάνου Ζαχαρία και του ποιητή Τίτου Πατρίκιου.

Ιστορία και δημιουργός
«Όταν οι φίλοι και συνάδελφοί μου, Πέτρος Σεβαστίκογλου, Στέλλα Θεοδωράκη και Θάνος Αναστόπουλος, μου πρότειναν να κάνω μια ταινία για την Άλκη Ζέη, είπα αμέσως «ναι», θεωρώντας την πρότασή τους εξαιρετικά τιμητική» λέει η σκηνοθέτης Μαργαρίτα Μαντά.

«Όταν συνειδητοποίησα την ευθύνη του εγχειρήματος, προς στιγμήν τρομοκρατήθηκα αλλά είπα μέσα μου πως αυτή ακριβώς η τεράστια ευθύνη – κινηματογραφική και ηθική – είναι μια πρόκληση απ’ αυτές που μία φορά έρχονται στη ζωή και στη δουλειά σου, και οφείλεις να αναμετρηθείς μαζί της.

«Η Άλκη Ζέη δεν είναι μόνο η πολυδιαβασμένη σε όλο τον κόσμο συγγραφέας εξαιρετικών βιβλίων, παιδικών και μη. Είναι μία συγκλονιστική προσωπικότητα, μια γυναίκα που έχει βιώσει σωματικά, στο πετσί της, ολόκληρη την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα».

Σκηνοθεσία: Μαργαρίτα Μαντά

“Σημαδεμένες καρδιές”
Ένα φιλμ από τη Ρουμανία που διανύει νέα κινηματογραφική άνοιξη και αξίζει την προσοχή μας…

Ελεύθερα εμπνευσμένο από το έργο του ποιητή Μ. Μπλέτσερ το «Σημαδεμένες Καρδιές» είναι τοποθετημένο στο ταραγμένο διάστημα του Μεσοπολέμου.

Γυρισμένη σε 35mm, σε τετράγωνο κάδρο, με φωτεινά και κομψά χρώματα και με μορφή κλασικού σινεμά, η ταινία του Ράντου Ζούντε κάνει στέρεες αναφορές στα ζητήματα του αντισημιτισμού, της ανόδου του φασισμού και της πάλης των ιδεών, την ώρα που παρακολουθούμε από κοντά έναν καθηλωμένο ήρωα αποφασισμένο να ζήσει.

Το στόρι μας γυρίζει στο καλοκαίρι του 1937, με τον Εμανουέλ, ένα εικοσάρη που πάσχει από οστική φυματίωση, να νοσηλεύεται σ’ ένα σανατόριο στη Μαύρη Θάλασσα. Η θεραπεία περιλαμβάνει επώδυνες ενέσεις στη σπονδυλική στήλη που τον καθηλώνουν στο γύψο. Σιγά σιγά, καθώς ο Εμανουέλ συνηθίζει τη θλίψη της νέας του ζωής, ανακαλύπτει πως η ζωή συνεχίζεται και μέσα στο σανατόριο και πως αξίζει κανείς να τη ζήσει. Συνάπτει ακόμα και μια ερωτική σχέση, ενώ στον έξω κόσμο η Ρουμανία δεν έχει και πολλά να του προσφέρει, έτσι όπως εξελίσσεται σε μια συντηρητική κοινωνία…

Σκηνοθεσία: Ράντου Ζούντε
Παίζουν: Σέρμπαν Παύλου, Ιβάνα Μλαντένοβιτς, Γκάμπριελ Σπαχίου

“Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης”
Η μαγευτική Πόλη μέσα από… γατο-ιστορίες ! Έξυπνη ιδέα που μένει μόνο ιδέα καθώς στερείται σκηνοθετικής ματιάς με άποψη. Η ταινία ακολουθεί 7 διαφορετικούς γατο-χαρακτήρες στις περιπλανήσεις τους στα σοκάκια, τις αγορές, το λιμάνι, τις ταράτσες, στην Κωνσταντινούπολη και τον Βόσπορο. Μέσα από τις ιστορίες αυτών των εντελώς διαφορετικών 7 γάτο-προσωπικοτήτων, αλλά και των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή μαζί τους, «Οι Γάτες της Κωνσταντινούπολης» σκιαγραφούν ένα κοντινό, γεμάτο ζεστασιά πορτραίτο της Πόλης, αλλά στερείται μαγείας καθώς απουσιάζει το σκηνοθετικό εκείνο όραμα που θα δώσει πνοή σε μια έξυπνη ιδέα για ένα αλλιώτικο ντοκιμαντέρ…

Η σκηνοθέτις Τσεϊντα Τορούν και ο διευθυντής φωτογραφίας Τσάρλυ Βούπερμαν ταξίδεψαν στην Κωνσταντινούπολη για να κινηματογραφήσουν τις γάτες οι ίδιοι, xωρίς να γνωρίζουν αν θα καταφέρουν να απαθανατίσουν την αίσθηση του τι σημαίνει να είσαι γάτα στην Κωνσταντινούπολη… Μετά από περίπου δύο μήνες γυρισμάτων η Τορούν και ο μοντέρ Μο Στόμπε άρχισαν να δίνουν μορφή στην ιστορία της κάθε γάτας ξεχωριστά, προσπαθώντας να εντοπίσουν την διαφορετικότητά τους και να τις αφήσουν να «διηγηθούν» τις ιστορίες τους.

Ο σκοπός ήταν μέσα από επιλεγμένες γατο–ιστορίες, να δημιουργήσουν μια στοχαστική ταινία με θέμα την αγάπη, την απώλεια, τη χαρά, τη μοναξιά και τη συντροφικότητα. Όλα αυτά, όμως, στο μυαλό τους και στο δελτίο Τύπου που συνοδεύει τη ταινία, όχι στα ίδια τα πλάνα του φιλμ…

Σκηνοθεσία: Τσεϊντα Τορούν .

“Success Story”
H επιστροφή του Νίκου Περάκη για μια ταινία επιτυχίας στα χρόνια της (ελληνικής) αποτυχίας. Μια σάτιρα για τα χρόνια της ελληνικής ευδαιμονίας και απληστίας ήθελα να κάνει ο πολύ καλός σκηνοθέτης εύστοχων σατιρικών ταινιών σαν τη «Λούφα και παραλλαγή», αλλά… Χάνει το παιχνίδι και τη… μπάλα από τη πολύ φλυαρία μέσω ενός ακατάσχετου όφ σπικάζ.

Ο ήρωάς της, ο Παναγής Πάνδωρας, είναι εύπορος ψυχίατρος, γιος μεγαλοεκδότη, γοητευτικός κι αδίστακτος.

Η Τζορτζίνα Τσελέπη, είναι άνεργη ηθοποιός, κόρη μικροαστών καλλιτεχνών, όμορφη και αποφασισμένη να πετύχει.

Οι δυο τους, παρά τις διαφορές τους, ερωτεύονται ξαφνικά, απερίσκεπτα και παράφορα και παντρεύονται. Η Τζορτζίνα, στην προσπάθειά της να ταιριάξει στο περιβάλλον του Παναγή, απαρνιέται τον εαυτό της. Το δημιουργικό της αδιέξοδο, σε συνδυασμό με μια δύσκολη εγκυμοσύνη, την μεταμορφώνουν, καθώς συνειδητοποιεί πως τίποτα δεν είναι όπως το φαντάστηκε στο γάμο της. Και μέσα από τον ερωτά τους περνάει όλη η ελληνική απληστία που μας οδήγησε στη σημερινή πολύπλευρη κι όχι μόνο οικονομική κρίση… Μόνο που όλα αυτά τα ξέρει ο θεατής και κάθε άλλο παρά βγάζουν γέλιο…

Σκηνοθεσία: Νίκος Περάκης
Παίζουν: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Φιόνα Γεωργιάδη, Πάνος Μουζουράκης, Τόνια Σωτηροπούλου Τζένη Θεωνά, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Βάσω Καβαλιεράτου, Αννίτα Κούλη, Ανδρέας Κωνσταντίνου Νάσος Παπαργυρόπουλος, Ηλίας Βαλάσης, Πάνος Κρανιδιώτης, Γιάννης Κοκιασμένος