Του Απέναντι //

Δεν λες την Εμινέ τυπική Τουρκάλα. Ζει στη Σμύρνη. Δεν φορά μαντίλα. Έχει δουλειά με απολαβές ικανές να της δώσουν αυτονομία. Είναι μια χωρισμένη γυναίκα. Για λόγους εύκολα κατανοητούς εκτός από τις συναλλαγές που κάνει με το κράτος ή με τις τράπεζες χρησιμοποιεί το επώνυμο του άνδρα της.

Η Εμινέ, η οικογένειά της, έχει ρίζες στα Νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας. Μιλά σπάνια για την καταγωγή της. Δεν είναι πως ντρέπεται γι’ αυτή. Είναι πως ζώντας στο επιθετικό Σουνιτικό Ισλάμ που πρεσβεύει ο Πρόεδρος της χώρας, ο χώρος για θρησκευτική πολυφωνία στη χώρα μειώθηκε αισθητά. Η οικογένεια αυτής της γυναίκας, ο χώρος καταγωγής της ακολουθεί το δόγμα των Αλεβιτών.

Η έλευση Ερντογάν στα πράγματα σηματοδότησε μια σειρά αλλαγών στη χώρα. Δεν είναι πως η παρουσία του έφερε πολιτικές αλλαγές δύσκολες να προβλέψει. Η Εμινέ λέει: “Ακόμα και αν δεν υπήρχε ο Ερντογάν θα έπρεπε να τον εφεύρουμε. Ο φανατισμός εντός μας έπρεπε να εκτονωθεί. Και εκείνος ενσαρκώνει τον ρόλο τόσο μα τόσο πειστικά».

Ο χρόνος για το πολυαναμενόμενο δημοψήφισμα πλησιάζει. Η Εμινέ γνωρίζει τι θα ψηφίσει. Δεν υπήρχε αμφιβολία γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή. Μας λέει: «Μπορώ να βρω δεκάδες λόγους που δεν αρνούμαι να προδώσω την απόλυτη πολιτική δύναμη σ’ έναν άνθρωπο που εναντιώνεται στον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους μας. Θεωρώ αστείο το γεγονός πως υπάρχουν άνθρωποι που δέχονται ότι ένας άνθρωπος μπορεί να έχει άποψη από την εξωτερική πολιτική της χώρας μέχρι το διαιτολόγιο που πρέπει να ακολουθούν οι πολίτες της χώρας του. Τα χρόνια διακυβέρνησης Ερντογάν μάθαμε πως οι Γερμανοί ακόμα παρακολουθούν τις τακτικές των Ναζί. Μάθαμε επίσης πως κάθε ένας που διαφωνεί μ’ εκείνον θα στιγματιστεί ως τρομοκράτης, πως το Εθνικό Ποτό της Τουρκίας δεν είναι η Ρακί αλλά το Ayran, η μίξη γιαουρτιού με κρύο νερό. Μου φαίνεται απίθανο πως ένας άνθρωπος μπορεί να ορίσει τις σχέσεις σε ένα ζευγάρι και να  δεχτεί τη βία που προέρχεται από τον άνδρα. Ή πως ο βιαστής μιας γυναίκας, αν την παντρευτεί, το αδίκημά του αμνηστεύεται.  Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να έχει άποψη για όλα αυτά; Τρελό μου ακούγεται αυτό.»

– Όσο περνά ο χρόνος που περνώ με την Εμινέ αντιλαμβάνομαι πως οι λέξεις που χρησιμοποιεί  μετακινούν το κέντρο βάρους της κουβέντας μας. Το θέμα πια δεν είναι το αποτέλεσμα που θα φέρει το δημοψήφισμα της 16ης του Απρίλη αλλά η επόμενη μέρα. Ποια Τουρκία θα υπάρχει στις 17 του Απρίλη; H Εμινέ σκύβει το κεφάλι και όταν το σηκώνει αποφεύγει τα μάτια μου. Κοιτά δεξιά. «Αν το αποτέλεσμα είναι υπέρ του Προέδρου σκέφτομαι τη μετανάστευση. Είναι κάτι που πρέπει να οργανώσω σχολαστικά. Ανάμεσα στον κύκλο ανθρώπων που ζω η ίδια ιδέα γνωρίζει ολοένα και περισσότερη απήχηση. Οι άνθρωποι που έχουν τη δυνατότητα να φύγουν από τη χώρα μετρούν τις δυνάμεις τους. Άραγε μπορούν να αντέξουν τη ζωή σε μια άλλη πατρίδα; Ποιο θα είναι το κόστος της; Ποιο θα είναι το κόστος στις ψυχές των παιδιών μας όταν από τη μια μέρα στην άλλη θα κληθούν να επιβιώσουν σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον;»

-Η Τουρκία που γνωρίζαμε άλλαξε. Παραμένει προκλητική. Οι όροι βελτιωθήκαν. Ο εθνικισμός που καλοέβλεπε τον επεκτατισμό μετακινήθηκε. Η Εμινέ κλείνει την κουβέντα μας λέγοντας: “Προς το παρόν ο εχθρός του Ερντογάν είναι σαν να βρίσκεται εντός των τειχών της χώρας. Το δημοψήφισμα είναι ένα εσωτερικό ξεκαθάρισμα. Αν κερδίσει το  Ναι όσοι υποστήριξαν το Όχι απλώς δεν θα είναι καλοδεχούμενοι σε μια χώρα που θα έχει αποφασίσει πως ο δρόμος της είναι ο συνδυασμός του Εθνικισμού με τον Θρησκευτικό φανατισμό. Οι σκεπτόμενοι Τούρκοι δεν έχουν διάθεση για μια ακόμα μάχη υπέρ της δημοκρατίας. Οι γονείς και οι παππούδες τους αγωνίστηκαν για το ίδιο ιδεώδες. Εμείς σήμερα δεν έχουμε την ίδια διάθεση. Καλύτερα μια ζωή εκτός της χώρας μας παρά μια ζωή εντός της που θα αγκαλιάζει τον φόβο καθημερινά».

Είμαι ο Απέναντι.

Όσο μπορώ θα γράφω.