Της Αντιγόνης Καράλη //
Ο Παναγιώτης Τέτσης, ο δάσκαλος, ο ακαδημαϊκός, ο αιώνιος έφηβος, έφυγε από τη ζωή λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, προς τα ξημερώματα του Σαββάτου, σε ηλικία 91 ετών, ύστερα από επίπονη μάχη με τον καρκίνο.
Πάντοτε με τον χρωστήρα στο χέρι, ζυμωμένος με την τέχνη του ο δημιουργός ζωγράφιζε ό,τι γνώριζε, έφτιαχνε μια ζωγραφική της υπαίθρου, αληθινά χρωματική, με δυνατές αρμονίες που απέδιδαν πειστικά, τη φύση του ελληνικού φωτός. Κεντρικό θέμα των έργων του Παναγιώτη Τέτση υπήρξε το τοπίο, μέσα από το επίμονο βλέμμα του ζωγράφου, καθώς και ο διάλογος της φύσης με το κτισμένο περιβάλλον και με το φως. Τα χρώματα των έργων του ξεχειλίζουν από τον καμβά και συνομιλούν ισότιμα με τη φύση και τον θεατή. Οι εντυπωσιακές ελαιογραφίες του και οι άρτιες ακουαρέλες του αναδείκνυαν την ομορφιά όπου κι αν την εντόπιζε, ενώ σπουδαία είναι και τα χαρακτικά του.«Η ζωγραφική του είναι μαγική, ευφραίνει τα μάτια και την ψυχή και ταυτόχρονα γυμνάζει το βλέμμα μας ν’ αναζητεί την αποκάλυψη μέσα στο ασήμαντο», σημειώνει η ομότιμη καθηγήτρια στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. Μαρίνα Λαμπράκη –Πλάκα. «Το θέμα είναι για αυτόν απλό ερέθισμα: από ένα απλό κανάτι με πινέλα ακουμπισμένο σ’ ένα τραπεζάκι ως τη γεωμετρία της Ύδρας, την ώρα που την αγκαλιάζει ο πρώτος ήλιος και την αποχαιρετά ο τελευταίος, θωπεύοντάς τη με το μελένιο φως του, και ως τη λαϊκή αγορά της Παρασκευής στην Ξενοκράτους, που θα εμπνεύσει στον ζωγράφο τη μνημειώδη ζωφόρο των πενήντα μέτρων». Κι είναι γεγονός ότι όσοι έχουν έρθει αντιμέτωποι με την εμβληματική «Λαϊκή Αγορά» δεν την ξεχνουν ποτέ. Τελάρα ύψους 2,5 μ. και πλάτους 4 μ. το ένα πλάι στο άλλο γεμάτα κίνηση και χρώμα, με ένα αταίριαστο πλήθος μπρος και πίσω από τους πάγκους με τα φρούτα και τα λαχανικά, μια «φέτα» καθημερινής ζωής «κολλημένη» στο τελάρο. Σχεδόν τεντώνεις το αυτί σου για να ακούσεις τους πωλητές να διαλαλούν το εμπόρευμά τους.
Ο Παναγιώτης Τέτσης γεννήθηκε το 1925 στην Ύδρα, όπου έζησε τα παιδικά και τα πρώτα εφηβικά του χρόνια. «Από μικρό παιδί, στις διακοπές του σχολείου, αντί να βγαίνω να παίζω στην Υδρα, καθόμουν και ζωγράφιζα με μπογιές που έβρισκα στο σπίτι. Οι Υδραίοι πάντα συντηρούσαν τις πόρτες και τα παράθυρα, τα περνούσαν με μπογιά. Με τα υπολείμματα αυτής μπογιάς άρχισα να ζωγραφίζω» έλεγε στο «Έθνος», με αφορμή την έκθεσή του «Π. Τέτσης: Η αποθέωση του τοπίου. Ζωγραφική 2010-2014» την Άνοιξη του 2015 στο Ιδρυμα Β&Μ Θεοχαράκη. Το 1937 εγκαταστάθηκε στον Πειραιά αλλά η Ύδρα παρέμεινε κυρίαρχος στην ψυχή, την καρδιά και την τέχνη του. Αποθέωσε στους καμβάδες του τα βράχια και τη θάλασσα της ιδιαίτερής του πατρίδας, καθώς και τα πεύκα της αγαπημένης του Σίφνου. Το 1940 πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από τον Γερμανό ζωγράφο και χαράκτη Κ.Φρισλάντερ, αλλά η καθοριστική στροφή για τη ζωή του έγινε με τη γνωριμία του με τον Δημήτρη Πικιώνη και τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα.
Καλλιτεχνικά ωριμάζει στη διάρκεια της δεκαετίας του ΄50, εποχή που τα αφηρημένα κινήματα έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τους νέους καλλιτέχνες στην Ελλάδα και συμπίπτουν με το τέλος μιας δεκαετίας πολέμων και διχασμών. Στην μετεμφυλιακή ατμόσφαιρα η απόρριψη της παράδοσης και η ρήξη με ό,τι έχει προηγηθεί γίνεται η νέα σημαία. Η ΑΣΚΤ είναι το σύμβολο του ακαδημαϊσμού και του κονφορμισμού και οι εικαστικοί αυτής της γενιάς μεταναστεύουν στα μεγάλα κέντρα των καλλιτεχνικών επαναστάσεων στην Ευρώπη και την Αμερική (Κεσσανλής, Κανιάρης, Τσόκλης, Τάκης, Κουλεντιανός κ.α). Ο Τέτσης παραμένει πιστός στη δική του επιλογή και δηλώνει ότι τον καθοδηγούν οι αισθήσεις του, επιστρέφει κάθε καλοκαίρι στη νησιωτική ύπαιθρο, εκεί που έχει θεμελιώσει την αδιάκοπη και μοναδική σχέση του με το θέμα του. Επιμένει να την καλλιεργεί αποφεύγοντας την παγίδα της επανάληψης, με στοχαστική αναπαράσταση και με ανανέωση της χρωματικής του παλέτας. Η στοχαστικότητά του τον κάνει ακατάτακτο, αγαπάει πράγματα που δεν του ανήκουν: « Μια βάρκα με κουπιά στο ήσυχο παλιό λιμάνι της Ύδρας, που δεν απέκτησα ποτέ».
Ορμητήριό του το υπόγειο ατελιέ του, στην οδό Ξενοκράτους, καταφύγιο για την τέχνη του για 59 χρόνια, έως το τέλος της ζωής του. Εκεί περνούσε πολλές ώρες της ημέρας, εκεί ζωγράφιζε τα έργα του, εκεί –ανάμεσα σε τελάρα και λουλούδια- υποδεχόταν φίλους με εφηβική ζωντάνια, μιλούσε για όλους και όλα κι ήταν πάντοτε πολύ φιλόξενος. Για πολλά χρόνια καθηγητής σε Ελεύθερες Σχολές, ο Παναγιώτης Τέτσης δίδαξε από το 1976 μέχρι το 1991 στην ΑΣΚΤ και το 1989 εξελέγη πρύτανης της Σχολής. Από το εργαστήριό του πέρασαν πολλοί από τους σημερινούς καταξιωμένους ζωγράφους κι εκείνος παρά τις τιμές και την αναγνώριση θεωρούσε ότι δεν υπάρχει καλύτερη φιλοφρόνηση από το να τον αποκαλούν «δάσκαλο». Το 1993 έγινε ακαδημαϊκός, ενώ μόλις την περασμένη Δευτέρα, στις 29 Φεβρουαρίου, του απονεμήθηκε το νεοσύστατο βραβείο εικαστικών τεχνών «Γιάννης Μόραλης» από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η επιδείνωση της ήδη βεβαρημένης υγείας του δεν του επέτρεψε να παραστεί στην τελετή.
* Πηγή ΕΘΝΟΣ On Line : www.ethnos.gr
