Κείμενο – Φωτογραφίες: ΜΦX //
Δεν ξέρω αν είναι άμεσα αντιληπτό τι είναι αυτά τα κτίσματα που βρίσκονται στη «Λαγκάδα» της Πάρου και τα οποία τράβηξαν την προσοχή μου προ εικοσαετίας που επισκέφθηκα το μέρος για πρώτη φορά. Επέλεξα να δούμε το υλικό σε Α/Μ, που εστιάζει στο περιεχόμενο της εικόνας, αφαιρώντας τη φλυαρία του χρώματος.
Οι συγκεκριμένες κατασκευές φαίνεται ότι έχουν αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής στις πιο ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές του νησιού.
Πολλά από αυτά τα «σπιτάκια» χρησιμοποιούνται μέχρι τις μέρες μας.
Η απομόνωση αυτής της περιοχής είναι μεγάλη.
Η έκθεσή της στα στοιχεία της φύσης (αέρας, … πολύ δυνατός αέρας…), επιβάλλουν το κτίσιμο «απάγκιων», για άμεση – πρόχειρη προστασία.
Αν προσέξει κανείς τα «έρποντα» πεύκα θα καταλάβει τι σημαίνει δυνατός και επίμονος βορεινός αέρας.
Γι’ αυτό και τα τόσα αλώνια.
Οι κατασκευές αυτές χωρούν να προστατεύσουν ένα ή δύο άτομα, χρησιμοποιούν συνήθως εσοχές σε βράχους, είναι από ξερολιθιά και σκεπάζονται στις περισσότερες περιπτώσεις από πλατιές «ψαρόπλακες» – σχιστολιθικές πέτρες.
Οι πιο μεγάλες, όπως και τα «μαντριά» σκεπάζονται με «φίδες» (ντόπια κεδρόξυλα), καλαμωτές, φύκια και πατητή άργιλο ή χώμα. Είναι συνήθως κατασκευασμένες σε ακριανά σημεία στις «απαντές» – πεζούλες, και χρησιμοποιούνται επίσης για τη φύλαξη των εργαλείων του αμπελώνα ή και για εποπτεία των ζωντανών στους βοσκότοπους.
Είναι κατά βάση μακριά από τους τόπους της μόνιμης κατοικίας ή και τις αγροτικές «κατοικιές».
Είναι θαυμαστή η λιτότητα των κατασκευών, η οικονομία του χώρου και των υλικών.
Τη «Λαγκάδα» επισκέπτεται κανείς με πρόσβαση είτε από τη Βόρεια πλευρά της, από τα «υψίπεδα» των Λευκών που είναι κατάσπαρτα από ορεινούς αμπελώνες, είτε από την Νότια παραλιακή πλευρά, από το Άσπρο Χωριό, από το οποίο είναι δυσδιάκριτη. Η πρόσβαση στην κοιλάδα γινόταν, μέχρι πολύ πρόσφατα, από δρόμο – μονοπάτι «αρχαίο», πολύ δύσκολης βατότητας. Τελευταία «έπεσε περιποίηση» του δρόμου με 3Α και αυτή η «βελτίωση», βοήθησε τη συντήρηση κάποιων κτισμάτων και την ανανέωση ορισμένων καλλιεργειών.
Αυτή η εξέλιξη μπορεί και να οριοθετεί την αρχή του τέλους. Το 3Α κάλυψε σε μεγάλο μέρος το «αρχαίο» (βυζαντινό) λιθόστρωτο μονοπάτι και έχει αφήσει λίγα ίχνη του, εκεί που ο αέρας ξηλώνει την επιχωμάτωση ή τα μηχανήματα δεν ξήλωσαν τη διαδρομή του.
Η Διαδρομή προσφέρεται για μια μεγαλειώδη και θεαματική κατάβαση με το ποδήλατο ή με τα πόδια στη νότια πλευρά του νησιού.
Για μένα, που είναι ο τόπος των γονιών μου, το μέρος αυτό είναι πολύτιμο.
