Από την Αγγελική Κώττη //
Στους ίδιους οδικούς άξονες με μας περπατούσαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, στους ίδιους τόπους έκτιζαν τις πόλεις τους, στα ίδια μέρη ασκούσαν δραστηριότητες όπως η αγροτική, η αλιευτική αλλά και η μεταλλευτική. Τα τελευταία είναι αναμενόμενα, καθώς ίδιες παραμένουν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ωστόσο, πάντοτε θαυμάζει κανείς τα έργα των ανθρώπινων χεριών. Ακόμη και αν πρόκειται για ταπεινές κατασκευές, όπως αυτές στις Σκουριές. Εκεί όπου μαίνεται η μάχη για την προστασία του περιβάλλοντος και για το σταμάτημα των εργασιών από την Eldorado gold.
Όλα είναι στον αέρα αυτή τη στιγμή ως προς το εργοστάσιο και τις εξορύξεις, στον αέρα είναι όμως και οι ταπεινές μεταλλευτικές εγκαταστάσεις των ελληνιστικών χρόνων. Στον αέρα όμως είναι δυστυχώς και οι αρχαιότητες, καθώς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν συζήτησε την προστασία τους. Αλλά χαμηλές θερμοκρασίες και βροχές μπορεί να αποβούν μοιραίες για τόσο ευαίσθητα ευρήματα.
Το ΚΑΣ δεν γνωμοδότησε ως προς τη μεταφορά τους ή όχι από το σημείο που έχουν βρεθεί (στο κέντρο του ορύγματος εξόρυξης) καθώς αναφέρθηκε ότι εκκρεμούσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας από την οποία εξαρτούσε η εταιρεία την παραμονή της. Κι έτσι, τα αρχαία έμειναν μεν κατά χώρα, χωρίς μέτρα ενισχυμένης προστασίας ωστόσο. Οσο και αν οι αρχαιολόγοι της αρμόδιας εφορείας Αρχαιοτήτων τα καλύπτουν ώστε να μη βρέχονται, τα μέτρα πρέπει να αυξηθούν. Δεν αρκεί, δηλαδή, καμιά απλή κάλυψη, είναι επείγουσα ανάγκη να ληφθούν ειδικά μέτρα, ή να μεταφερθούν. Και μέχρι στιγμής δεν φαίνεται κανένα φως από τους ειδικούς.
Την υποδειγματική έρευνα στις Σκουριές Χαλκιδικής διεξήγαγε ο αρχαιολόγος Κώστας Παπαστάθης με 462 ανασκαφικές τομές. Δεν βρέθηκαν πουθενά αλλού αρχαία κατάλοιπα, πιθανότατα λόγω των πολλών μεταλλουργικών επεμβάσεων που έχουν γίνει τη σύγχρονη εποχή. Το σημείο όπου εντοπίσθηκε η συγκεκριμένη αρχαία δραστηριότητα, χωρίστηκε σε επτά τομείς.
Σε αυτούς βρέθηκαν: Κατάλοιπα κτηρίου, όπου εκτός από κεραμίδες στέγης και ένα θραύσμα κεραμικής του 2ου αι. π. Χ., δεν εντοπίστηκε τίποτα άλλο στο εσωτερικό του. Μικρό λιθόστρωτο, οι πέτρες του οποίου έχουν υποστεί φθορά από τριβή, καθώς και λάκκος, όπου πιθανότατα λάμβανε χώρα η διαδικασία επίπλευσης του κοιτάσματος (διύλιση καταλοίπων που μένουν όταν το κοίτασμα αναμιχθεί με νερό).
Επίσης, εντοπίστηκαν μεταλλευτικοί κλίβανοι, ένας από τους οποίους συνδέεται με σύστημα καναλιών σκαμμένων στο φυσικό χώμα, για διοχέτευση νερού ή αέρα, ένας λάκκος νερού, πασσαλότρυπες μιας πρώην «γειτονιάς» παραπηγμάτων, ίσως στεγασμένων, που χρησιμοποιούνταν από τους μεταλλουργούς της εποχής, καθώς κι ένας μεγάλος λάκκος γεμάτος με σκωρίες, οι οποίες και αναλύθηκαν. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσής τους, περίπου το 80% αποτελείται από οξείδιο του σιδήρου κι ένα 7% από χαλκό, ποσοστά που δείχνουν ότι οι αρχαίοι μεταλλωρύχοι είτε δεν έδειχναν ενδιαφέρον είτε δεν είχαν την τεχνογνωσία αφαίρεσης του σιδήρου. Πάντως, η τεχνολογία τους ήταν τέτοια που δεν τους επέτρεπε να απομυζούν πλήρως ό,τι τους έδινε η γη τη Χαλκιδικής. Ακροφύσια φυσερών, τα οποία διοχέτευαν οξυγόνο στον κλίβανο, κεραμική του 2ου αι. π. Χ., τμήματα από οινοχόες με ωραία σχέδια κεφαλών κι ένας θησαυρός 12 νομισμάτων, συνθέτουν τον «κατάλογο» των ευρημάτων. Η ανασκαφή συνοδεύτηκε από τρισδιάστατη αποτύπωση με laser scanning, που εκτός από την καταγραφή των ευρημάτων έδωσε και πολύτιμες πληροφορίες για την περιοχή.
