Από τη Μαρίλυ Αργυροκαστρίτη //

Τις τελευταίες μέρες γίνεται έντονος διάλογος σε σχέση με το νέο ίδρυμα Νιάρχος και το φιλόδοξα εμβληματικό κτίριο που χάρισε στο ελληνικό δημόσιο. Προεξάρχουσα είναι η πολεμική ότι ένα τέτοιο κτίριο είναι δώρο-άδωρο καθώς σε περιόδους κρίσης θα είναι αδύνατον να συντηρηθεί και να διατηρήσει την αίγλη για την οποία προορίζεται.

Προσωπικά δεν με νοιάζει και τόσο. Φτάνει που ορθώθηκε για να υπενθυμίζει την ανεπάρκειά μας. Τόση σπατάλη γίνεται από τον δημόσιο κορβανά κυρίως για μικροπολιτικές και πάντα ο πολιτισμός θα θεωρείται κερασάκι στην τούρτα και περιττή πολυτέλεια (πείτε το σε όσους θα στερηθούν ακόμα και φαγητό για ένα βιβλίο ή ένα εισιτήριο θεάτρου). Προφανώς το όνειρο όσων δηλώνουν την αντίθεσή τους σε τέτοια εγχειρήματα είναι το μόνο μνημείο που θα αφήσει η εποχή και ο πολιτισμός μας είναι γεμάτος αποχετεύσεις. Ναι, μου ακούγεται αρκετά μαρξιστικό είναι η αλήθεια.

μαρ

Όλη αυτή η συζήτηση μού θυμίζει μιαν αντίστοιχη που γινόταν στην Ιταλία για χρόνια σε σχέση με νέο συνεδριακό χώρο που έχτισε ο Μασιμιλιάνο Φούκσας στην περιοχή Εουρ της Ρώμης. Μια φουτουριστική γειτονιά όραμα του Μουσολίνι επικών διαστάσεων και οράματος που στέκει ακόμα εντυπωσιακή και μνημειακή. Ένα φασιστικό καθεστώς όπως αυτό, άφησε έναν τέτοιο αρχιτεκτονημένο χώρο και το νέο συνεδριακό κέντρο, μια ονειρική κατασκευή σε σχήμα σύννεφου (εξ ου και το όνομα) έμελλε να συμβολίσει τη δική μας τεχνογνωσία και εξέλιξη. Το έργο με χρηματοδότηση κρατική και δημοτική είχε αρχικά προϋπολογισμό 200 εκατομμυρίων ευρώ. Έφτασε στην ολοκλήρωσή του, 9 χρόνια μετά, να κοστίσει 450 εκατομμύρια, πολλή γκρίνια για τα κόστη, σπατάλη, ρεμούλα και πολεμική. Δημόσιο χρήμα, τόσο διάφανο όσο και αδιαφανές, με πολλές κρυφές χρεώσεις και γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Τουλάχιστον, το ίδρυμα Νιάρχος ήταν συνεπές στο χρονοδιάγραμμά του και τον προϋπολογισμό του και χαρίζει σε όλους μας έναν χώρο ανάτασης που δεν προήλθε από τα βογγητά του δημόσιου ταμείου.

μαριλ

Έχουμε ανάγκη από ναούς όπου θα μας λατρεύουμε ως μικρούς θεούς που έχτισαν πολιτισμό κι εξέλιξη. Τα σύμβολα δεν πρέπει να εκπίπτουν επειδή η φτώχεια και η κρίση πλήττουν τις κοινωνίες μας, ειδικά όταν βρίσκονται κάπως τα χρήματα για να φτιάξουμε και κάτι με προοπτική χρόνου κι όχι πεπερασμένης χρηστικότητας. Όσοι θεωρούν τον πολιτισμό πολυτέλεια μάλλον στον καθρέφτη βλέπουν ένα στομάχι κι ένα έντερο. Όλα τα άλλα όργανα τρέφονται από άυλα, συλλογικά πολιτισμικά στοιχεία και αυτό αποδεικνύεται από το ότι η τέχνη σήμερα είναι πιο πολλή από ποτέ, εντός κι εκτός συστήματος εκλαϊκευμένη σχεδόν ακόμα και στις πιο σύνθετες νοηματικά, μορφές της.

Συμβολικά πάντα και στον αντίποδα των παραπάνω κτιρίων, στην Κέρκυρα μόλις γκρεμίστηκε σχεδόν ο Φοίνικας. Ένα από τα παλιότερα θέατρα στην Ελλάδα (κατασκευάστηκε το 1895) και το τελευταίο που είχε απομείνει ως τέτοιο (το δημοτικό θέατρο γκρεμίστηκε και το Σαν Τζάκομο λειτουργεί ως δημαρχείο), πέφτει λόγω κακοδαιμονίας ελληνικού δημοσίου και τοπικών αρχών που ξεκίνησαν εργολαβία αποκατάστασης και την άφησαν στη μέση. Καλύτερα. Πρέπει να σβηστεί κάθε ίχνος πολιτισμού από αυτόν τον τόπο γιατί μπερδεύει τη νέα(;) μας ταυτότητα που είναι πρωτόγονη και σχεδόν προγλωσσική βασικών λειτουργιών και αναγκών. Αυτά τα αστικά κατάλοιπα μάς γεμίζουν ενοχές όπως η φούντα με μαργαριτάρι του γνωστού γνωμικού.

Άλλωστε αυτή την ενοχή δεν εκφράζει και η γκρίνια για το κτίριο του Ιδρύματος Νιάρχος; Θα στέκει πάντα εκεί να μας θυμίζει την ιστορική ανεπάρκειά μας.

thumbnail_Untitled