Στέλιος Μάινας: “Ανησυχώ γιατί δεν βλέπω φως στο τούνελ, έστω μια χαραμάδα φωτός.”

 Η παράσταση, σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου, παρουσιάζεται στη Νέα Μάκρη (6/9), στο Θέατρο Πέτρας (7/9), στο Κηποθέατρο Παπάγου (8/9) και στο Κατράκειο (11/9).

Ποιον σημερινό πολιτικό θα μπορούσατε να τοποθετήσετε στον ρόλο του Κρέοντα;

Ο Κρέοντας είναι η επιτομή της διαχείρισης της εξουσίας. Είναι ο μανιπουλατόρος του εφικτού. Το εφικτό είναι αυτό που βάζει τις ρεαλιστικές βάσεις, για να αντιμετωπίσεις την καθημερινότητά σου. Ακολουθεί συντεταγμένες μιας σύγχρονης πολιτικής γλώσσας. Θα μπορούσε να είναι ο γενικός γραμματέας ενός κόμματος σε εποχή ψυχρού πολέμου σε ένα απολυταρχικό καθεστώς ή ο πρωθυπουργός μιας λατινοαμερικάνικης χώρας. Ή, για να μην πάμε μακριά, ο ηγέτης οποιασδήποτε ευρωπαϊκής χώρας. Είναι η έκφραση της σύγχρονης πολιτικής ευρωπαϊκής εξουσίας.

Οι τεχνικές χειραγώγησης που ακολουθεί στην αντιπαράθεσή του με την Αντιγόνη δείχνουν το πρόσωπο της εξουσίας…

Οι εξουσίες βρίσκουν πάντοτε τον τρόπο να τουμπάρουν τον πολίτη, να τον βάλουν από κάτω, να τον πείσουν ότι πρέπει να υποταχθεί. Γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι το παιχνίδι είναι ποιος θα έχει το πάνω χέρι ανάμεσα στον πολίτη και στην πόλη. Αυτό που κάνει ο Κρέοντας -όπως και οι μεγαλύτερες σε ηλικία γενεές- είναι η συντήρηση. Να συντηρήσουμε τα πράγματα έτσι όπως τα βρήκαμε. Από τη συντήρηση θα έλθει, αύριο, κάτι καλύτερο, υποστηρίζουν.

Η Αντιγόνη όμως αντιστέκεται στη «συντήρηση»…

Αυτό είναι το ελπιδοφόρο. Οτι η νεολαία αντιστέκεται γιατί έχει την αθωότητα και την άγνοια που της δίνει τη δυναμική να κάνει ηρωικές πράξεις.

Πού εστιάζεται η αντιπαράθεση μεταξύ του Κρέοντα και της Αντιγόνης;

Στη σιωπή. Ο Κρέων λέει στην Αντιγόνη. «Εσύ θα σωπάσεις. Κι εγώ αναλαμβάνω τη σιωπή των άλλων». Η απόλυτη συνενοχή. Εγώ θα τα ρυθμίσω όλα. Δηλαδή, οι εξουσίες ρυθμίζουν τα πράγματα σαν να μη συνέβη τίποτα.

Ο Κρέων έχει το αντίστοιχό του στο σήμερα. Η Αντιγόνη;

Δυστυχώς, ζούμε στην εποχή που ψάχνουμε με τον φακό τις Αντιγόνες. Δεν είναι τυχαίο ότι έγινε σύμβολο αντίστασης. Η Αντιγόνη είναι η αντίστοιχη Ζαν Ντ΄Αρκ των Γάλλων. Η ίδια λογική είναι. Η αθωότητα και η παρθενία η οποία πριν ολοκληρωθεί, πριν καν γίνει γυναίκα, θυσιάζεται για έναν σκοπό και μια ιδέα. Στη διάρκεια του πολέμου είχαμε πολλές Αντιγόνες. Αλλά χρειάζεται ορατός εχθρός, για να δείξουν οι άνθρωποι το μέγεθός τους, την αυταπάρνησή τους, την αντίθεσή τους και την αυτοθυσία τους.

Γιατί σήμερα ο εχθρός δεν είναι ορατός;

Είναι πολύ πιο γενικά τα πράγματα. Ο μεγάλος εχθρός, ο σημερινός Κρέων της νεολαίας, το σίγουρο όπλο για να σκοτώσεις τους νέους, λέγεται ανεργία. Και δεν πολεμιέται με τίποτα. Είναι ανίκητος. Γιατί σκοτώνεις τα όνειρά τους, τις ελπίδες τους, την προοπτική τους. Τους κάνεις υποταγμένους πολίτες.

Εσείς πιστεύετε στους νέους; Στη νεανική ψυχή τοποθετείτε την ελπίδα;

Απόλυτα. Πιστεύω στους νέους ανθρώπους, στις νέες γενιές και στο καινούργιο, το νέο. Οχι το βιολογικό. Πιστεύω στο φρέσκο που θα έλθει. Σήμερα κι αύριο. Οι νέοι κάθε γενιάς έχουν στη φύση τους εν σπέρματι την ανυπακοή, μέχρι να δημιουργήσουν τους δικούς τους προσωπικούς κανόνες. Εμείς δεν αφήνουμε τη νεολαία, παγκόσμια, να δημιουργήσει τους δικούς της κανόνες. Εχουμε βρει τα όπλα να χειραγωγούμε τους νέους. Αλλά η φύση των νέων είναι τέτοια που αντιστέκεται, δημιουργεί το καινούργιο, αυτό που οι παλαιότεροι δεν το καταλαβαίνουν.

Πώς το εννοείτε; Πότε στην πρόσφατη ιστορία συνέβη κάτι που δεν το κατάλαβαν οι «παλιοί», αλλά το αντιλήφθηκαν οι νεότερες γενιές;

Στο κρίσιμο δημοψήφισμα της Βρετανίας, τι έκαναν οι Αγγλοι; Οι στατιστικές λένε ότι οι άνω των 50 ψήφισαν Brexit και οι κάτω των 40 ψήφισαν Bremain. Είναι το μοναδικό κομμάτι της ιστορίας όπου οι μεγαλύτεροι, οι γονείς, οι μπαμπάδες και οι παππούδες καταδικάσαν τα παιδιά τους σε απραξία και σε καταστροφή. Δηλαδή ψήφισαν εναντίον των παιδιών τους μόνο και μόνο με το όραμα μιας παλιότερης αυτοκρατορίας. Αυτό είναι έγκλημα προς τους νέους. Γιατί τους εμποδίζεις; Γιατί κλαδεύεις τα όνειρά τους; Δεν θα προσαρμοστώ και δεν θα επηρεαστώ από αυτά που πιστεύουν τα νέα παιδιά γύρω μου; Αλίμονο!

Πώς θα χαρακτηρίζατε την εποχή μας; Εποχή ανασφάλειας, επανεκκίνησης ή τέλους;

Νομοτελειακά η πτώση έχει κι άνοδο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να σταματήσει η πτώση. Μάλλον είμαστε ακόμα στη φάση της πτώσης. Θα πιάσουμε πάτο και θα αρχίσουμε να ανεβαίνουμε. Αναγκαστικά. Δεν μπορώ και δεν θέλω να πιστέψω κάτι άλλο. Ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει ανοιχτούς ορίζοντες και να είναι αισιόδοξος.

Τι σας ανησυχεί;

Η απόλυτη ανασφάλεια. Οτι δεν βλέπω φως στο τούνελ, έστω μία χαραμάδα φωτός. Ισως, όμως, και να μην μπορώ να τη δω εγώ, γιατί δεν έχω οξυμένη όραση.