του Γιάννη Παναγόπουλου //

Εντός κοινοβουλίου ο Κρίτων Αρσένης* προτείνει ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης. Δεν θα το έλεγες εναλλακτικό. Είναι εφαρμόσιμο. Στέκεται απέναντι σ’ εκείνη που καθιερώθηκε ως θρησκεία από τις ελληνικές κυβερνήσεις και κοιτά μόνο ΑΕΠ και δείκτες επιβίωσης των τραπεζών. Η συνέντευξη μαζί του ήρθε ως συνέχεια της παρουσίας του στη βουλή. Των “σταθερών” απόψεών του για την κλιματική αλλαγή, τις εξορύξεις υδρογονανθράκων και χρυσού, τη διαχείριση των απορριμμάτων. Ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 μάς μίλησε για τις πραγματικότητες που μπορούν να προσφέρουν ισορροπημένο αύριο με λιγότερες οικολογικές καταστροφές, ανοιχτές κοινωνίες που δρουν με βάση το συλλογικό συμφέρον. Στην εποχή που η υπερπληροφόρηση -καθόλου τυχαία- δυσκολεύεται να παράγει είδηση, ντοκουμέντο, διάλογο, μια κουβέντα μαζί του είναι τροφή για σκέψη γύρω από το παρόν της χώρας. Της εξέλιξής της στο διάβα του χρόνου.

-Έχετε αλλάξει κόμματα. Η πολιτική σας ατζέντα δεν αλλάζει. Οικολογία, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι αξίες που στηρίζετε. Οι κομματικοί φορείς που έχετε συνεργαστεί έχουν επενδύσει πολιτικά σε μια σειρά αντί-οικολογικών, αντί-περιβαλλοντικών ενεργειών. Γιατί υπήρξατε ανάμεσά τους;

Ήμουν πάντα εκεί που το περιβάλλον κυριαρχούσε στην πολιτική ατζέντα: έμεινα μόνος να παλεύω για την πράσινη ανάπτυξη στο ΠΑΣΟΚ, που με είχε προσκαλέσει από το περιβαλλοντικό κίνημα για να αγωνίζομαι για αυτή την ατζέντα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ήμουν συνεργαζόμενος με τον ΣΥΡΙΖΑ στις Ευρωεκλογές του 2014, απέναντι στην πώληση του νερού, των δημόσιων υποδομών και αρχαιολογικών χώρων. Όταν το «όχι» στο δημοψήφισμα έγινε «ναι» στη συνέχιση της ιδιωτικοποίησης της δημόσιας περιουσίας, έφυγα από την πολιτική. Το ΜέΡΑ25 είναι σήμερα το πράσινο κόμμα στη Βουλή, το μόνο ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων. Η αλήθεια είναι ότι το σπίτι μου ήταν πάντα η αριστερά. Η πολιτική οικολογία είναι ο τρόπος που ανασαίνω και ζω.

-Η επιλογή ερευνών για πετρέλαιο – φυσικό αέριο στην ελληνική ΑΟΖ έχει παρουσιαστεί ως δώρο της θεάς τύχης για τους Έλληνες. Θα ήθελα να επιστρέψουμε στην ουσία όλων αυτών. Τι σημαίνει πρακτικά η πρόσκληση ενδιαφέροντος σε πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνες στις ελληνικές θάλασσες;

Σημαίνει πόλεμο ενάντια στον πλανήτη. Για να μην χαθεί η ζωή στον πλανήτη, πρέπει να περιοριστεί η θερμοκρασιακή αύξηση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Αν περιοριστεί η αύξηση αυτή στους 2 βαθμούς, τότε έχουμε 50% πιθανότητα να διασώσουμε τη ζωή εν γένει και τη ζωή μας κατά συνέπεια. Για να γίνει έστω το δεύτερο, πρέπει το 80% των υφιστάμενων εξορύξεων υδρογονανθράκων να σταματήσουν να λειτουργούν και το 80% των αποθεμάτων τους να μην εξορυχθούν. Πόσο μάλλον αν κάνουμε νέες εξορύξεις, όπως αυτές που σχεδιάζει η Ελλάδα. Για αυτό και οι εξορύξεις αυτές δεν θα προχωρήσουν. Θα μπουν άμεσα παγκόσμιοι φόροι στην εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου που θα τις κάνουν ασύμφορες.

//•Το ΜέΡΑ25 είναι το μόνο πράσινο κόμμα στη Βουλή και το μόνο στην ελληνική πολιτική που μπορεί να υποστηρίξει τις πράσινες θέσεις του με στέρεα οικονομικά μέτρα εξόδου από τη φτωχοποίηση του τόπου μας//

-Ποια είναι η άποψη σας για τη θεωρία της “αποανάπτυξης”;

Θέλει προσοχή στη λεπτομέρεια για να μη μείνει μια ανεφάρμοστη ταμπέλα. Όταν έφυγα από την πολιτική μεταξύ 2015 και 2019, αποφάσισα να κάνω όλα όσα κήρυττα πράξη. Μετακόμισα στην ύπαιθρο, καλλιέργησα την τροφή μου με παραδοσιακούς σπόρους, έζησα σε σπίτι που ηλεκτροδοτούνταν αποκλειστικά από φωτοβολταϊκά και παρήγαγα οικολογικά ένα ελαιόλαδο που βραβεύθηκε 3 φορές για τις υγειοπροστατευτικές του ιδιότητες και τη γεύση του. Η μάχη για την αλλαγή μοντέλου κατανάλωσης και παραγωγής μπορεί να δοθεί με επιτυχία μέσα στις πόλεις και στους ανθρώπους. Με ενδιαφέρουν τα αστικά κοινωνικά πειράματα διατροφικής αυτάρκειας και οικολογικής διαβίωσης, γιατί θέτουν ρεαλιστικές εναλλακτικές ανυπακοής στα αδιέξοδα κυρίαρχα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης.

Κατεβήκατε στην κεντρική πολιτική σκηνή με το κόμμα του Γιάνη Βαρουφάκη. Είστε σίγουρος για την επιλογή σας;

Απολύτως. Το ΜέΡΑ25 είναι το μόνο πράσινο κόμμα στη Βουλή και το μόνο στην ελληνική πολιτική που μπορεί να υποστηρίξει τις πράσινες θέσεις του με στέρεα οικονομικά μέτρα εξόδου από τη φτωχοποίηση του τόπου μας. Το κόμμα είναι καινούργιο, αλλά τόσο εγώ, όσο ο Γιάνης Βαρουφάκης, η Σοφία Σακοράφα και άλλα μέλη παλεύουμε χρόνια για τη μετάβασή μας σε ένα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμο μέλλον.

-Πέρα από το βήμα της Βουλής η έντονη αγωνία μέρους του ελληνικού λάου για το περιβάλλον πώς θα μπορούσε ή πώς θα έπρεπε να εκφραστεί;

Κοινωνικά. Αυτή τη στιγμή ένα κορίτσι, η Γκρέτα, αλλάζει τον κόσμο. Ξυπνάει τις συνειδήσεις της γενιάς της και όλων μας για την κλιματική αλλαγή. Στον Βόλο, ένα ενεργό κίνημα πολιτών κατάφερε να μας κάνει όλους να συζητάμε πώς θα σταματήσει η υποβάθμιση ποιότητας ζωής από την καύση πλαστικού και απορριμμάτων στην πόλη. Στη Φυλή, οι μαθητές άρχισαν κινητοποιήσεις για να σταματήσει η ολιγωρία της πολιτείας απέναντι στην υγειονομική βόμβα του ΧΥΤΑ Φυλής.

-Κάποιος θα έλεγε πως οι πολιτικές συγκεντρώσεις είναι το παρελθόν της διαμαρτυρίας των λαών. Εσείς τι λέτε γι’ αυτό;

Πολλοί εκφράζονται πλέον ηλεκτρονικά. Όμως, η ανθρώπινη συνεύρεση και επαφή είναι αναντικατάστατες. Μπορεί να οργανώνουμε συναυλίες διαμαρτυρίας, όπως η εξαιρετική που διοργανώθηκε για τη διατήρηση της αυτονομίας του ΚΕΘΕΑ. Μπορούμε να βρούμε νέα μέσα διαμαρτυρίας, ειρηνικά και δημιουργικά. Όμως και οι συγκεντρώσεις, όπως αυτές των παιδιών ενάντια στην κλιματική αλλαγή στο Σύνταγμα αλλά και οι πορείες, όπως αυτή για τον Ζακ Κωστόπουλο, είναι μέσα διαμαρτυρίας που παραμένουν σύγχρονα και επίκαιρα.

-Πολλοί θεωρούν πως η απόσταση ανάμεσα στο MέΡΑ25 και την πραγματική κινηματική πραγματικότητα είναι μεγάλη. Εσείς τι λέτε;

Το ΜέΡΑ25 ήταν σε όλες τις παραπάνω κινητοποιήσεις. Πάμε στις διαμαρτυρίες για να ακούσουμε τη φωνή των κινημάτων και να τη μεταφέρουμε στη Βουλή, αλλά και να τη δυναμώσουμε παντού.

Έχετε αφιερώσει μεγάλο κομμάτι της πολιτικής και κινηματικής σας δράσης κατά των εξορύξεων χρυσού στην περιοχή των Σκουριών. Μετά τις πιέσεις της Eldorado Gold το καλοκαίρι για την επανεκκίνηση των εργασιών εξόρυξης, σε ποιο σημείο βρίσκεται το ζήτημα και πώς σχεδιάζει να αντιδράσει η τοπική κοινωνία; Παραμένει διχασμένη;

Δυστυχώς, αυτές τις μέρες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε την απόσπαση του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται στην καρδιά των Σκουριών. Με το που θα γίνει η απόσπαση, θα ξεκινήσει η ανατίναξη του βουνού, που θα έχει δραματικές επιπτώσεις για την υγεία των κατοίκων σε όλη την Βόρεια Ελλάδα, καθώς η σκόνη που θα εκλύεται στον αέρα είναι ισχυρά τοξική. Όμως όλα θα εξαρτηθούν από τις φωτογραφικές διατάξεις που φέρνει η ΝΔ στα νομοσχέδιά της. Αυτή τη στιγμή, η εξόρυξη που αδειοδοτήθηκε δεν μπορεί να προχωρήσει λόγω ανεφάρμοστης περιβαλλοντικής μελέτης. Η μέθοδος μεταλλουργίας στην οποία δεσμεύτηκε η εταιρία για να αδειοδοτηθεί, το flash melting, είναι ανεφάρμοστη. Σύντομα θα δούμε την παράνομη μεταβολή των περιβαλλοντικών όρων και την επίσημη εισαγωγή της χρήσης κυανίου στην εξόρυξη χρυσού, χρήση που έχει οδηγήσει σε τεράστια υποβάθμιση λόγω του παραγόμενου αρσενικού και κίνδυνο για τη δημόσια υγεία τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και όπου θα πηγαίνει τη σκόνη αυτή ο άνεμος.

//•Ψηφίστηκε το αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο που περιλαμβάνει λειτουργία βιομηχανιών χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ουρανοξύστες θα επιτρέπονται παντού, απλά και μόνο για να διευκολυνθεί η αδειοδότηση των ουρανοξυστών του καζίνου του Ελληνικού, ενώ θα επιδοτούνται οι εξορύξεις χρυσού και τα συνοδά έργα στις εξορύξεις υδρογονανθράκων//

Σε εντελώς πρακτικό επίπεδο ποιες θα λέγατε ότι είναι σήμερα οι βασικές επιλογές μιας κυβέρνησης που, στο πλαίσιο των ήδη υφισταμένων συνθηκών, φανερώνουν μια πολιτική με οικολογικό στίγμα;

Ο Πρωθυπουργός είναι πεπεισμένος ότι η κυβέρνησή του είναι φιλοπεριβαλλοντική, όμως αυτό δεν αποτυπώνεται στην πράξη. Το αντίθετο μάλιστα. Χαιρετίζουμε την απόφαση απολιγνιτοποίησης σε 8 χρόνια, αν και το χρονοδιάγραμμα υπερβαίνει τη θητεία αυτής της κυβέρνησης και θα είναι δύσκολο να ελέγξει κανείς αν η κυβέρνηση έκανε τα δεόντα. Χαιρετίζουμε επίσης τη δέσμευση για τερματισμό στη χρήση πλαστικών συσκευασιών μιας χρήσης. Από εκεί και πέρα, τα νομοσχέδια βρίθουν αντιπεριβαλλοντικών φωτογραφικών διατάξεων, που αποσαθρώνουν την περιβαλλοντική νομοθεσία.  Ψηφίστηκε το αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο που περιλαμβάνει λειτουργία βιομηχανιών χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ουρανοξύστες θα επιτρέπονται παντού, απλά και μόνο για να διευκολυνθεί η αδειοδότηση των ουρανοξυστών του καζίνου του Ελληνικού, ενώ θα επιδοτούνται οι εξορύξεις χρυσού και τα συνοδά έργα στις εξορύξεις υδρογονανθράκων.

-Ποιες είναι οι θέσεις του ΜέΡΑ25 γύρω από το θέμα χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας -αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά- στη χώρα δεδομένης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την καύση λιγνίτη;

Είμαστε υπέρ της ριζικής εξοικονόμησης ενέργειας και της οριστικής διακοπής κάθε καύσης υδρογονανθράκων, είτε αυτό είναι λιγνίτης, είτε πετρέλαιο, είτε φυσικό αέριο. Πιστεύουμε ότι μέσω ευρωομολόγων μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι απαραίτητες επενδύσεις για την κοινωνική αυτή μετάβαση άμεσα, με ποσά που θα φτάνουν τα 500δις ευρώ τον χρόνο.

Όμως την ίδια στιγμή, αυτή η μετάβαση θα πρέπει να είναι δίκαιη. Πιστεύω σε αιολικά πάρκα που ανήκουν στους δήμους ή ενεργειακούς συνεταιρισμούς των κατοίκων του δήμου. Τα αιολικά πάρκα πρέπει να τοποθετούνται μακριά από μεταναστευτικούς διαδρόμους προστατευόμενων ειδών πουλιών και χώρους διαβίωσής τους. Επίσης, θα ενθάρρυνα την εγκατάστασή τους μέσα ή σε άμεση ορατότητα από τον αστικό ιστό. Δεν πρέπει να στέλνουμε ό,τι μας ενοχλεί πίσω από το βουνό. Τέλος, θα ήθελα να δω την ταράτσα κάθε πολυκατοικίας να γεμίζει με φωτοβολταϊκά και το εισόδημα από αυτά να στηρίζει τους κατοίκους της. Την ίδια στιγμή, χρειάζεται να χρηματοδοτηθεί η μετάβαση των λιγνιτικών μας περιοχών στην μετά λιγνίτη εποχή. Αυτά δεν γίνονται σήμερα. Π.χ. στα Άγραφα αδειοδοτήθηκε αιολικό πάρκο δίπλα σε φωλιά (κουρνιά) προστατευόμενων Όρνεων. Κατέθεσα αναφορά στη Βουλή για το θέμα. Πρόχειρα μελετημένα αιολικά πάρκα που βλάπτουν την βιοποικιλότητα βλάπτουν και τον αγώνα ενάντια στην κλιματική αλλαγή και δεν πρέπει να αδειοδοτούνται. Πρέπει να κάνουμε τη μετάβαση σε έναν βιώσιμο πλανήτη, χωρίς να επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος.

*Ο Κρίτων Αρσένης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1977. Είναι γιος της Μαρίας και του Δημοκράτη (δεν υπάρχει κάποια συγγένεια με την οικογένεια της Λούκας Κατσέλη και του Γεράσιμου Αρσένη). Στην πολιτική μπήκε πρώτη φορά το 2009, όταν εκλέχθηκε Ευρωβουλευτής μετά από πανευρωπαϊκή διάκριση για την περιβαλλοντική του δράση στην Ελλάδα. Τον Μάιο του 2013, μπήκε και επίσημα τέλος στη σχέση του με το ΠΑΣΟΚ που είχε φτάσει στα επίπεδα της διαρκούς δημόσιας αντιπαράθεσης λόγω της πώλησης της δημόσιας περιουσίας, των εξορύξεων πετρελαίου και χρυσού και των παράνομων επαναπροωθήσεων μεταναστών.
Τον Μάιο του 2014 ήταν υποψήφιος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως ανεξάρτητος/συνεργαζόμενος με το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και τιμήθηκε με την προτίμηση πάνω από 112.000 συμπολιτών μας. Τον Φεβρουάριο του 2015 δεν αποδέχθηκε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να είναι υποψήφιος στις Εθνικές Εκλογές καθώς προτίμησε να δώσει τη μάχη της κοινωνικής αλλαγής μέσα από την κοινωνία και τα κινήματα. Συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στα κοινωνικά κινήματα ενάντια στις Σκουριές, στις Εμπορικές Συμφωνίες ΕΕ με ΗΠΑ και Καναδά, τις ιδιωτικοποιήσεις και για την ελεύθερη πρόσβαση όλων στα δημόσια αγαθά. Τον Ιούλιο του 2015 συνδιοργάνωσε το μεγάλο συλλαλητήριο στο Σύνταγμα ενάντια στην Εξόρυξη στις Σκουριές, το νομοσχέδιο για τον Αιγιαλό και την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας ανοικτά της Κρήτης. Υποστήριξε θερμά το δημοψήφισμα και εναντιώθηκε στην υπογραφή του νέου μνημονίου. Στη συνέχεια, όταν κυριάρχησε η μνημονιακή πολιτική στη δημόσια ζωή, αποχώρησε από την πολιτική. Αποφάσισε να κάνει την οικολογία πράξη, μετακόμισε στην ύπαιθρο, παράγει μέρος της τροφής της οικογένειάς του με παραδοσιακούς σπόρους και ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από φωτοβολταϊκά. Είναι βιοκαλλιεργητής και το λάδι που παράγει βραβεύθηκε με ένα χρυσό βραβείο και δύο αργυρά στο διάστημα 2018-2019. Είναι σύντροφος της Μαρίζας Κουρτικάκη και πατέρας της Ροής και του Ωρίωνα.