γράφει η  Μαριλιάνα Ρηγοπούλου*//

Σε μια λαϊκή, φτωχική συνοικία της Νίκαιας, ένα πολύχρωμο μαγαζάκι, μικρό, καθαρό, φωτεινό, καλά τακτοποιημένο, ένας χώρος συγκέντρωσης της ανθρώπινης χαράς, του πόνου, του γέλιου, της στεναχώριας και μια σύγχρονη Χιονάτη μας υποδέχεται στο μικρό της παλατάκι το ψιλικατζίδικό της, για ν’ αρχίσει την αφήγηση του δικού της παραμυθιού με τον δικό της γοητευτικό και καθηλωτικό τρόπο.

Η Ελένη Ουζουνίδου ως άλλη Ψιλικατζού μάς καλοσωρίζει στο θέατρο Vault, στο έργο της Κωνσταντίνας Δελημήτρου, μιας blogger αρχικά, η οποία στην ουσία κρατούσε ένα διαδικτυακό ημερολόγιο της καθημερινότητας του ψιλικατζίδικου και των όσων συνέβαιναν μέσα σε αυτό, ευτράπελων και μη, όπου στη συνέχεια όλο αυτό το ημερολόγιο εκδόθηκε σε βιβλίο, το οποίο περιλάμβανε κι ένα προσωπικό ημερολόγιο της ζωής της, της δικής της καθημερινότητας, του δικού της επί δεκαετίας αγώνα για την πραγμάτωση του ονείρου της να αποκτήσει ένα παιδί.

Όλη αυτή η ιστορία της «Ψιλικατζούς» έκανε το ντεμπούτο της στις 18 Μαΐου του 2005 και τρόπος γραφής της Κωνσταντίνας Δελημήτρου τόσο άμεσος και ρηξικέλευθος που αποτέλεσε τομή στα μέχρι τότε δρώμενα του διαδικτύου, έχοντας σαν αποτέλεσμα η πρόταση για την έκδοση του ημερολογίου σε βιβλίο να γίνει σύντομα κι έτσι το 2007 το blog «Ψιλικατζού» ήταν πλέον βιβλίο.

Στη συνέχεια, το 2011 εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο «Λιβάνη» το βιβλίο «Υπόκοσμοι», το 2013 η συμμετοχή της στο έργο «11 λέξεις» εκδόσεις Καλέντη μετά από διάκριση σε λογοτεχνικό διαγωνισμό και το τελευταίο της βιβλίο «ex– έλληνες» κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις «Διάπλαση».

•Ο χειμαρρώδης λόγος της συγγραφέως Κωνσταντίνας Δελημήτρου, καθιστά το έργο της αυτομάτως ένα σύγχρονο αριστούργημα.

Λόγος μεστός, συμπυκνωμένος, άμεσος, αληθινός, με εσωτερικό ρυθμό και παλμό σταθερό και ακατάπαυστο, με δυναμικές εσωτερικές συγκρούσεις που δυναμιτίζουν τα συναισθήματα, άκρως διειδής και άφθαρτος, αυθεντικός μέχρι την τελευταία τελεία του.

Όλη η ιστορία του έργου εκτυλίσσεται μέσα σε ένα ψιλικατζίδικο, με καθημερινές ανθρώπινες ιστορίες των διαφόρων πελατών της γειτονιάς, αλλά και τις αφηγήσεις της δικής της ζωής.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καρατζιάς ο οποίος έκανε τη διασκευή και τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου, έχοντας στα χέρια του ένα τόσο δυνατό λόγο, είχε ένα ισχυρό όπλο στη φαρέτρα του, ώστε η σκηνοθετική του προσέγγιση να είναι αριστοτεχνικά ακριβής.

•Μέσα από τη δική του διεισδυτική ματιά ο Δημήτρης Καρατζιάς κατόρθωσε να φωτίσει όλες τις πτυχές του έργου, αποδίδοντας σε κάθε μια τη βαρύτητά της.

Μ’ έναν γλυκό τρόπο, μας τοποθέτησε αρχικά στην εποχή της γειτονιάς, που σήμερα τείνει να αφανιστεί και η κοινωνική μορφολογία διαφοροποιείται και μεταλλάσσεται σε μια πιο ξένη, χαώδη και άμορφη εικόνα γειτνίασης.

Εκεί, σ’ αυτή τη φτωχική, λαϊκή, συνοικία της Νίκαιας, το ψιλικατζίδικο αποτελεί τον κοινωνικό ομφαλό. Εκεί, μέσα από τα φληναφήματα των γειτόνων που συναντώνται στο μικρό μαγαζάκι, εκεί διαμορφώνεται όλος ο κοινωνικός ιστός.

Παρότι φαίνεται πως ο κεντρικός θεματικός άξονας του έργου, είναι η προσπάθεια της ηρωίδας να αποκτήσει παιδί, προς πλήρωση του δια βίου ονείρου της, ωστόσο ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καρατζιάς υπερπηδά αυτό το σημείο, χωρίς να καθηλώνεται μόνο εκεί, αναπτύσσοντας εξελικτικές- λειτουργικές δομές που κατακεραυνώνουν αιχμηρά κοινωνικά ζητήματα.

•Δεν διστάζει να θίξει την οικονομική δυσπραγία των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό που ξεπροβάλλει μέσα από κάθε τους λέξη, όταν σχολιάζουν αρνητικά τους Αλβανούς, τους Πακιστανούς, ενώ η λανθασμένη άποψη για τους Αρμένιους ως τσιγκούνηδες αποκαθίσταται διά στόματος Ψιλικατζούς, κατά κόσμον Ελένης Ουζουνίδου, η οποία θετικά κείμενη σχολιάζει το γεγονός ότι αφήνουν πάντα φιλοδώρημα.

Ο Δημήτρης Καρατζιάς μ’ ένα ιδιαιτέρως ευφυές τέχνασμα επί σκηνής, την ύπαρξη δεύτερου προσώπου της Άννας Ψαρρά που υποδύεται το ρόλο της αδελφής, αλλά και της γυναικολόγου, στηλιτεύει το ανάλγητο αρκετές φορές πρόσωπο του ιατρικού χώρου, την εκμετάλλευση του ανθρώπινου ονείρου από γυναικολόγους, εμβρυολόγους και τόσες άλλες εδικότητες.

Χωρίς να ορρωδεί, αντιθέτως ιδιαιτέρως προσφυής σχολιάζει και το τραγικό ζήτημα της υιοθεσίας στη χώρα μας, που είναι σχεδόν αδύνατο να βρεί κανείς την άκρη του νήματος σ’ αυτό το κουβάρι. Κι όλα αυτά δοσμένα με χιούμορ, μέσα από αυτό άλλωστε λέγονται οι μεγαλύτερες αλήθειες.

•Στο ρόλο της «Ψιλικατζούς» η απολαυστική από κάθε άποψη Ελένη Ουζουνίδου.

Η Ελένη Ουζουνίδου κατορθώνει να κινείται με χαρισματική άνεση και ευελιξία από το γέλιο στο κλάμα, από τη χαρά στο δάκρυ, από τη συγκινησιακή φόρτιση, στην συναισθηματική αποφόρτιση.

Με μια καθηλωτική ερμηνεία χτίζει τόσο αυθεντικά τη φυσιογνωμία της Ψιλικατζούς της γειτονιάς, που όλο χαμόγελο και θετική διάθεση πάντα εξυπηρετεί όλους τους πελάτες, τους ευπροσήγορους, τους κακοδιάθετους, τους τσιγκούνηδες, τους γαλαντόμους, τους ιδιότροπους, τους στριφνούς, τους γόηδες, σκιαγραφώντας την μικρή κοινωνία που την περιβάλει, που μας περιβάλλει.

Με μια γλαφυρή αφήγηση, τόσο τρυφερή και νοσταλγική, περιδιαβαίνουμε μαζί της τα μονοπάτια των παιδικών και εφηβικών της αναμνήσεων, τότε που στις γιορτές το δώρο που επιθυμούσε σαν παιδί ήταν ένα χρωματιστό καροτσάκι λαϊκής, εν αντιθέσει με την αδελφή της που ζητούσε ένα πιο (κουλτουριάρικο) δώρο , (όπως το ονόμασε), ένα βιβλίο κι έτσι έλαβε τελικά τρία, ενώ εκείνη δεν απέκτησε το καροτσάκι που ονειρευόταν.

Στον καλά τακτοποιημένο παράδεισό της, ανάμεσα στις σοκολάτες και τα χαρτομάντιλα, τα αναψυκτικά και τα τσιγάρα, τις ζώνες αδυνατίσματος που είχε προμηθευτεί όλη η γειτονιά προκειμένου να σμιλέψουν τα τροφαντά κορμιά τους, έλειπε ο μικρός της άγγελος, ο γλυκός θησαυρός που θα ολοκλήρωνε τις λιτές κι ανθρώπινες επιθυμίες- αδυναμίες, ένα παιδί.

Εδώ η χαμογελαστή ψιλικατζού ξεκινά την προσπάθεια με άπειρες ελπίδες, όπου μία προς μία κατακρημνίζονται στον καιάδα των εξετάσεων, των θεραπειών, των ατελείωτων ωρών αναμονής στα ιατρικά σαλόνια για μια απάντηση, για ένα μικρό μειδίαμα στα χείλη του εκάστοτε γιατρού, αυτό της επιτυχίας.

Όλον αυτόν τον αγώνα της, που κράτησε δέκα χρόνια τον μοιράζεται με τον κάθε έναν μας χωριστά με την αλήθεια που κρύβει η ψυχή κάθε γυναίκας που πονά με τον ίδιο τρόπο, για τον ίδιο λόγο, μεστή η Ελένη Ουζουνίδου, ουσιαστική, τόσο εναργής εσωτερικά που μας κάνει κοινωνούς του δράματος που βιώνει για να φτάσει στην πλήρη αποδόμησή της, στην αποκαθήλωση της ζωής της, το απόλυτο κενό.

Σ’ όλη αυτή την προσπάθεια αρωγός και κυματοθραύστης ο σύντροφός της, μια σχέση αγάπης, στοργής, συμπαράστασης, τρυφερή.

Η Ελένη Ουζουνίδου τόσο χαρισματική στα εκφραστικά της μέσα που ξετυλίγονται επί σκηνής, δαψίλεια υποκριτικού τάλαντου, κινείται συνεχώς επί ξηρού ακμής σ’ έναν αέναο κλαυσίγελο με τόση αρμονία, κρατώντας άψογα τις ισορροπίες, ώστε ο ταλαπείριος αυτός άνθρωπος που υποδύεται η Ψιλικατζού να μετατρέπεται σε μια κραυγή απελπισίας, σε μια κοινωνική κραυγή για ένα ιατρικό σύστημα που εκμεταλλεύεται, για έναν κρατικό μηχανισμό που στη λέξη υιοθεσία εξαγοράζει όνειρα, για έναν κοινωνικό περίγυρο που στιγματίζει και που συντηρεί τις νοσηρές ιδέες του συστήματος.

Κι ύστερα πάλι να απαλύνει τις πληγές της μέσα απ’ την εξαιρετική μουσική και το τραγούδι, ν’ αποκαλύπτεται, σαν μικρό παιδί που βρίσκει φωλιά για να κουρνιάσει, τόσο εύστοχα λειτούργησε το τραγούδι και η μουσική σύνθεση του Μάνου Αντωνιάδη.

Την αδελφή της ερμηνεύει εξαιρετικά η Άννα Ψαρρά, η οποία έχει δύσκολο ρόλο καθώς λειτουργεί ως εξισορροπιστής στις ψυχολογικές εντάσεις- διακυμάνσεις και εκρήξεις που δημιουργούνται από την αδελφή της.

Ακόμα και οι σιωπές της Άννας Ψαρρά είναι τόσο εκφραστικές, ώστε να γίνονται ομιλούσες, μόνο μέσα από τα μάτια της και την καθηλωτική της δυναμική ηρεμία.

Το δεύτερο πρόσωπο που υποδύεται είναι η γυναικολόγος, με μια ανοίκεια συμπεριφορά, χωρίς ίχνος ευαισθησίας, ανάλγητη, καθαρά συμβολική υπόσταση της ιατρικής οντότητας στο σύνολό της που άγει και φέρεται με γνώμονα το χρήμα, την ξεδιπλώνει τόσο άρτια επί σκηνής η Άννα Ψαρρά.

•Καθώς ανέβαινα τις σκάλες του θεάτρου για τον πρώτο (1ο=) όροφο, ένα υπέροχο installation « Ψιλικά-Τσιγάρα» του Μάριου Βουτσινά, δήλωνε περίτρανα την υψηλή αισθητική της παράστασης.

Όπως και συνέβη, τα σκηνικά από τον Δημήτρη Καρατζιά, τον Μάνο Αντωνιάδη και τον Μάριο Βουτσινά ήταν ένα καλά δομημένο ψιλικατζίδικο, χωρίς ίχνος μορφολογικής ανακρίβειας με το κίτρινο το επικρατέστερο χρώμα στα ράφια, στις καρέκλες, στο τραπέζι, άλλη μια φωτεινή πινελιά, ένδειξη της λαμπερής, αγωνιστικής και πληθωρικής προσωπικότητας της Ψιλικατζούς.

Στην ίδια λογική κινήθηκαν και τα κοστούμια του Μάριου Βουτσινά, μ’ ένα φωτεινό, θηλυκό φόρεμα άλλης εποχής πράσινο, το χρώμα της ελπίδας, που σηματοδοτεί την αισιόδοξη φύση της κεντρικής ηρωίδας.

Οι εξαιρετικοί φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα ενδύουν ατμοσφαιρικά τις ψυχολογικές και συναισθηματικές μεταπτώσεις της Ελένης Ουζουνίδου, αναδεικνύοντάς τες πλήρως και ολοκληρώνουν το αισθητικό αποτέλεσμα της παράστασης.

«Όταν έχεις πρόβλημα, έχεις πρόβλημα. Πάει και τελείωσε. Όσο φιλοσοφικά κι αν το δεις, όσο ρομαντικά, όση αγάπη κι αν διαθέτεις για τη ζωή, το τίμημα θα το πληρώσεις. Όλα τα ρητά βγήκαν από σοφά κεφάλια αλλά μετά την καταστροφή. Άντε ρώτα τους όταν ήρθε η καταιγίδα πως ένιωσαν. Άντε τη στιγμούλα πριν το γκρεμό και κότσαρέ τους μια εξυπνάδα του τύπου αν θέλεις κάτι πάρα πολύ, όλο το σύμπαν θα συνωμοτήσει να τα καταφέρεις. Μάλλον αν θέλεις κάτι πάρα πολύ, θα πρέπει να συνωμοτήσεις ενάντια σε όλο το σύμπαν για να τα καταφέρεις…», μας λέει η Ψιλικατζού μας, η οποία μ’ αυτή την άποψη που εκφράζει, αποδεικνύει για μία ακόμη φορά πως είναι μια αληθινή επαναστάτρια που σπάει όλα τα κλισέ που ωραιοποιούν την αλήθεια και δίνει την αλήθεια σε όλο της το μεγαλείο.

Ακούστε την ιστορία της και μη ντραπείτε να δακρύσετε μαζί της

Η Ελένη Ουζουνίδου τον καθηλώνει το θεατή, τον συνεπαίρνει, τον συγκλονίζει και μέσα από την ακατάπαυστη προσπάθειά της, τον αδιάκοπο αγώνα, παρά τον ψυχικό κοπετό, το βάρος του θυμικού της, τα αντιπαρέρχεται όλα με τόση στωικότητα και αξιοπρέπεια, παλεύει με το θηρίο του παραμυθιού και τις φωτιές του, η μικρή άωρη και εύθρυπτη Χιονάτη αρχικά, είναι πια ένα υψιπετές σύμβολο για κάθε γυναίκα, ένας ήρωας με πράσινο φόρεμα, μάτια φλογάτα γεμάτα πάθος, μ’ ένα δάκρυ κρυφό κάτω απ’ το τρεμόπαιγμα των βλεφάρων, δυο λακκάκια χαμογέλιου κι ένα καροτσάκι κίτρινο, φωτεινό σαν τα όνειρά της, σαν τα όνειρα που έχει δικαίωμα σ’ αυτά κάθε γυναίκα!!

Ας μου συγχωρεθεί η μεροληψία μου, γυναίκα γαρ!

*Η Μαριλιάνα Ρηγοπούλου είναι εκπαιδευτικός, σοπράνο, κριτικός θεάτρου

VAULT Theatre Plus, Μελενίκου 26, Βοτανικός

Γενική είσοδος: 13 ευρώ
Προπώληση Viva: 12 ευρώ
Φοιτητές / Σπουδαστές / Κάτοχοι Κάρτας Πολυτέκνων / ΑμΕΑ / Κάτοχοι Κάρτας Ανεργίας (ΟΑΕΔ): 10 ευρώ

Πληροφορίες / Κρατήσεις: