του Γιάννη Παναγόπουλου //
Ο θεατράνθρωπος Κώστας Φιλίππογλου μπορεί να παίξει με μια σωματική λεπτομέρεια και να σε κάνει να γελάσεις, να προβληματιστείς ή να σε κάνει να σκεφτείς. Ναι είναι τόσο πειστικός που μπορεί να σε κάνει και να την μιμηθείς. Σκέφτομαι πως για εκείνον σκηνή δεν είναι μόνο η σκηνή του θεάτρου. Σκηνή μπορεί να είναι και ο τρόπος που τα δάχτυλά του σφίγγουν ένα φλιτζάνι καφέ σε ένα καφέ μια ανύποπτη στιγμή. Ή ο τρόπος που θα πιάσει μια χειρολαβή στο μετρό. Αυτός ο άνθρωπος με το σπινθηροβόλο βλέμμα, ενσωμάτωσε το σωματικό δημιουργικό θέατρο στη ζωή του, έκανε καριέρα «πάνω» του σε Ελλάδα, Ευρώπη και Η.Π.Α. Σήμερα ο Κώστας Φιλίππογλου σκηνοθετεί, συνδιασκευάζει, μαζί με την Δήμητρα Κονδυλάκη, ερμηνεύει ρόλο στο «Μαύρο Χιόνι – το ημερολόγιο ενός μακαρίτη». Η παράσταση θα ανέβει στις 12 κι 13 Οκτωβρίου (13 Οκτώβρη διπλή παράσταση) στη Θεσσαλονίκη στο θέατρο Άνετον και από την Πέμπτη 19 έως Κυριακή 22 Οκτωβρίου στην Αθήνα στο θέατρο Άλφα Ιδέα – Πατησίων 37 και Στουρνάρη. Ο Κώστας Φιλίππογλου μας μίλησε για το “Μαύρο Χιόνι” την παράσταση που τον περασμένο χειμώνα στην Αθήνα έκανε το δικό της κύκλο επιτυχίας στο θέατρο “Πόρτα”.
-Στην παράστασή σας είναι σαν ο θεατής να βλέπει ένα ζωντανό βίντεο κλιπ ή φιλμ που οι κινήσεις των ηθοποιών έρχονται μέσα από οπτικά εφέ.
-Με ενδιαφέρει πολύ το σωματικό δημιουργικό θέατρο. Είναι κάτι που το έκανα και στο εξωτερικό. Οι κινήσεις των σωμάτων ζωντανεύουν κινησιολογικά τις προθέσεις των ηρώων. Περιγράφουν με περισσότερη σαφήνεια όσα αισθάνονται. Αυτή η λογική θεάτρου μάς βοηθάει να δώσουμε στον θεατή μια κινηματογραφική χροιά. Υπάρχουν στιγμές που ο ήρωας στο «Μαύρο Χιόνι» τρέχει. Αν τον βάζαμε να τρέχει κανονικά δεν θα μας έφτανε το θέατρο. Αντ’ αυτού μελετήσαμε με λεπτομέρεια τις κινήσεις που κάνει ένας άνθρωπος τρέχοντας. Στην ουσία ο ηθοποιός δεν μετακινείται. Μένει στο ίδιο σημείο δίνοντας την εντύπωση πως τρέχει. Αυτή η λογική έχει μεγάλη λεπτομέρεια στην κίνηση. Και έχω την τύχη να δουλεύω με τον Τάσο Δημητρόπουλο για τρίτη φορά. Με βοηθάει να βάζω την απόλυτη λεπτομέρεια στην κίνησή του. Δεν είναι ένας χορευτής. Δεν του ζητώ κάτι περισσότερο από αυτό που είναι. Να είναι ηθοποιός. Το ότι το σωματικό του λεξιλόγιο είναι πλούσιο μού δίνει την ευκαιρία να τονίζω λεπτομέρειες. Μου αρέσει να μπαίνω στο συλλογικό ασυνείδητο των θεατών με αυτό τον τρόπο. Το κάνω καιρό τώρα. Στην Επίδαυρο, στις σκηνές που συνεργάζομαι…
-Ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτό. Πότε μπήκες στην περιπέτεια του σωματικού θεάτρου;
– Δεν είχα καν τελειώσει την Δραματική Σχολή Θεοδοσιάδη όταν έφυγα στο Παρίσι. Εκείνο το ταξίδι πρέπει να έγινε το 1985. Δεν είχα χρήματα για αεροπλάνο. Έφυγα με το Magic Bus. Εκεί θα με φιλοξενούσε φίλη που σπούδαζε Θέατρο στην Σορβόννη. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχα βγει εκτός Ελλάδος. Στο Παρίσι, την πρώτη φορά, έμεινα αν δεν κάνω λάθος 3 εβδομάδες. Η βιντεοθήκη με θεατρικές παραστάσεις της σχολής ήταν ένα τεράστιο σχολείο για μένα. Φιλοξενούσε τα πάντα γύρω από το θέατρο της Γαλλίας, του κόσμου όλου. Μέχρι και παράσταση του Βογιατζή βρήκα. Ήθελα να μάθω περισσότερα για το είδος θεάτρου του Peter Brook. Στο Παρίσι εκείνης της εποχής ανακάλυψα κάτι που υποπτευόμουν. Πως το θέατρο, ο τρόπος που έκαναν θέατρο εκεί ήταν 30 – 40 χρόνια πιο μπροστά από εκείνο που κάναμε στην Ελλάδα. Εμείς είχαμε μείνει στο ρεαλιστικό θέατρο και εκεί η «αφαίρεση» της συμβατικότητας στις κινήσεις των ηθοποιών ήταν ήδη είδος γνωστό. Εκείνες οι τρεις εβδομάδες, τυχοδιωκτισμού, με κινητοποίησαν να μάθω περισσότερα γύρω από το παρόν του Θεάτρου, εκείνη την εποχή, στην Ευρώπη. Έφυγα από το Παρίσι με σκοπό να επιστρέψω εκεί.
-Και το έκανες..
-Εννοείται. Άρχισα να κάνω σεμινάρια με ανθρώπους στο μεγαλύτερο σχολείο της ζωής μου, τον θίασο Complicité. Μπορεί το όνομα να ακούγεται Γαλλικό αλλά είναι μια ομάδα από τη Βρετανία. Αυτό το πήγαινε – έλα Ελλάδα – εξωτερικό κράτησε αρκετό καιρό. Εγώ ήμουν μαγεμένος από όσα συνέβαιναν στις σκηνές των ευρωπαϊκών θεάτρων και παράλληλα διψασμένος να φέρω τα «νέα» τους στην Ελλάδα. Πρέπει να ήμουν 22 ετών όταν φέραμε, ρεφενέ, τον βοηθό του Peter Brook να μας διδάξει τις τεχνικές του. Από το 1998 μέχρι το 2010 ήμουν κυρίως στο εξωτερικό με την ομάδα Complicité. Οι παραστάσεις μας αποθέωναν το σωματικό θέατρο. Μαζί τη βρέθηκα σε τεράστια θέατρα στο Λονδίνο, στο Παρίσι, κάναμε παγκόσμιες περιοδείες. Οι παραγωγές τους ήταν τεράστιες. Η σκηνοθεσία ήταν γερά συνδεδεμένη με την εξέλιξη της τεχνολογίας στο video projection, στα multimedia.
-Μιλάμε για πράγματα που εφαρμόζεις σήμερα στις παραστάσεις σας στην Ελλάδα;
-Εδώ απλά προσπαθούμε με διάφορους τρόπους να πλησιάσουμε το οπτικό αποτέλεσμα των παραγωγών του εξωτερικού. Ένας προτζέκτορας εκεί μπορεί να κοστίσει και 60.000 ευρώ. Για μια παράσταση μπορεί να απαιτηθούν πέντε από αυτούς. Στην Ελλάδα 30.000 ευρώ μπορεί να είναι ο προϋπολογισμός ολόκληρης θεατρικής παραγωγής. Η τέχνη στην Ελλάδα δεν επιχορηγείται. Και όμως προσπαθούμε για το καλύτερο. Το απλό δεν είναι απαραίτητα φτωχό. Δεν το βλέπω έτσι. Στην Ελλάδα έχουμε προχωρήσει πολύ.
-Πότε διάβασες το θεατρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ που θα παρουσιάσετε σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα;
-Το 1998 ή το 1999. Η ανάγνωσή του με βρήκε στο Παρίσι. Η Δήμητρα Κονδυλάκη με φιλοξενούσε εκεί και εγώ με το που τέλειωσα το βιβλίο σκέφτηκα πως κάποια στιγμή θα ήθελα να το ανεβάσω ως έργο. Το κείμενο του Μπουλγκάκωφ είναι αυτοβιογραφικό. Ο ήρωας μπλέκεται στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και στη διαμάχη των Στανισλάβσκι και Νεμίροβιτς-Ντατσένκο στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας επί Στάλιν. Αισθάνεται εγκλωβισμένος. Κάπως έτσι αισθανόμουν και εγώ όταν διάβασα το κείμενο. Η Αθήνα δεν ήταν ανοιχτή σε νέες θεατρικές προτάσεις και εγώ είχα αναγκαστεί να αναζητήσω την τύχη εκτός Ελλάδας. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ας πούμε ένα Bios όπου θα μπορούσες να προτείνεις κάτι και να το ανεβάσεις χωρίς να χρειάζεται να πείσεις τους άλλους για τα σχέδιά σου. Ευτυχώς μετά από εκείνη την περίοδο ήρθε στην ζωή μου η Complicité προσφέροντάς μου καλλιτεχνικά άπλετο χώρο έκφρασης. Ο χρόνος έχει δικούς του κανόνες. Και ένα έργο που διάβασα πολλά χρόνια πριν σήμερα έγινε παράσταση.
Πληροφορίες για τις παραστάσεις της Θεσσαλονίκης
52α Δημήτρια – Θέατρο Άνετον (Παρασκευοπούλου 42 & Κωνσταντινουπόλεως – Τηλέφωνο 2310 869 869)
Παραστάσεις: Πέμπτη 12 Οκτωβρίου, στις 21:00 και Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, στις 19:00 & στις 21:00 (διπλή παράσταση).
Διάρκεια: 100’ (με διάλειμμα)
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (φοιτητικό – πολυτέκνων), 10 ευρώ (ομαδικό άνω των 15 ατόμων), 8 ευρώ (ανέργων ).
Προπώληση: Στα εκδοτήρια του Δήμου Θεσσαλονίκης (Πλατεία Αριστοτέλους, τηλέφωνο 2310 236 990). Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10:00 – 15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00 – 14:00 & 17:00 – 21:00.
Πληροφορίες για τις παραστάσεις της Αθήνας
Θέατρο Άλφα.Ιδέα. Για τέσσερις τελευταίες παραστάσεις 19-20-21-22 Οκτωβρίου στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (φοιτητικό – πολυτέκνων), 10 ευρώ (ομαδικό), 8 ευρώ (ανέργων).
Προπώληση: στα καταστήματα Seven Spots, Reload Stores, MediaMarkt, Ευριπίδης βιβλιοπωλεία, διαδικτυακά στα Athinorama.gr, Viva.gr και τηλεφωνικά στο 11876.
