Εντός Ελλάδας. Τσεπέλοβο 25η Μαρτίου στην καρδιά του Ζαγοριού!

Με σημείο εκκίνησης τα Ιωάννινα (438 χλμ. από την Αθήνα), ακολουθούμε την εθνική οδό Ιωαννίνων-Κόνιτσας και στρίβουμε δεξιά για τα Ζαγοροχώρια. Το Τσεπέλοβο απέχει 51 χλμ. από τα Ιωάννινα.

Η χρυσή εποχή… της Τουρκοκρατίας

Και εξηγούμαι: Το Τσεπέλοβο ως κεφαλοχώρι της ευρύτερης περιοχής του Ζαγορίου έφθασε στην ακμή του κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Με τη συνθήκη του «Βοϊνίκου» τα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου πρώτα (1431) και στη συνέχεια, ύστερα από αντίσταση και ήττα, τα χωριά του Ανατολικού (1480) δήλωσαν υποταγή στον Σινάν Πασά, ο οποίος τους παραχώρησε αυτονομία και φοροαπαλλαγή. Μετά και την προσχώρηση του Δυτικού Ζαγορίου το 1681, οπότε ιδρύθηκε η «Επιστασία Ζαγορίου», απέκτησαν θρησκευτική ελευθερία, σχολεία, τοπικά δικαστήρια, φρουρά και απαγόρευση εισόδου των Τούρκων σ’ όλο το Ζαγόρι.

Γέφυρες, δρόμοι, εκκλησίες, δημόσια κτίρια και πολυτελή αρχοντικά ήταν η απόρροια του ελεύθερου εμπορίου που συσσώρευσε πλούτο και επέτρεψε την άνθηση των γραμμάτων, αφού η επικοινωνία με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν ελεύθερη. Γι’ αυτό και τόσοι πολλοί εθνικοί ευεργέτες και λόγιοι κατάγονται από την Ήπειρο και δη από το Ζαγόρι. Άρα για να ξέρουμε τι λέμε, ό,τι όμορφο βλέπουμε στο Ζαγόρι (τοξοτά πανέμορφα γιοφύρια, βρύσες, εκκλησιές με τέμπλη και αγιογραφίες μοναδικές, πετρόχτιστα σχολειά και σκάλες-μονοπάτια, αρχοντικά αυθεντικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και δείγματα μεγάλου πλούτου…) επί Τουρκοκρατίας έγινε! Τα κακά μαντάτα για το Ζαγόρι άρχισαν να έρχονται… μετά την έναρξη της Επανάστασης στις 25 Μαρτίου του 1821. Και συνεχίστηκαν με απανωτά πλήγματα από τον απελευθερωτικό πόλεμο του 1912-13. Πριν πάρουν ανάσα, ήρθε ο καταστροφικός Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, τότε που ολόκληρα χωριά ξεθεμελιώθηκαν και δόθηκαν στην πυρά κι εκατοντάδες άνθρωποι εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς. Για κερασάκι στην τούρτα, ήρθε ο εμφύλιος σπαραγμός και η αλληλουχία των κυβερνήσεων της ντροπής που έδωσε το τελειωτικό χτύπημα εκδιώκοντας από τα χωριά, ολόκληρους πληθυσμούς, που είχαν πάρει μέρος στο αντάρτικο, ή είχαν δώσει καταφύγιο σ’ αντάρτες, ή είχαν απλώς την ατυχία να βρίσκονται στην περιοχή. Έτσι από το διπλό εορτασμό της 25ης Μαρτίου, στα Ζαγοροχώρια πρέπει να εορτάζουν μόνο το θρησκευτικό συμβολισμό, αφού το «Βόηθα Παναγιά» το έλεγαν με το «καλημέρα» από την Επανάσταση του 1821 και μετά. Ευτυχώς η άνθηση του εναλλακτικού τουρισμού που έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια στην περιοχή ξανάφερε κόσμο στα χωριά που ξαναθεμελιώνονται, ζωντανεύουν σιγά σιγά και κατακτούν τον κόσμο με τη μοναδική ομορφιά τους και την άγρια, απόλυτης ελευθερίας φύση τους.

Οι εθνικές επέτειοι γενικά

Στην Ελλάδα τις εθνικές επετείους τις εορτάζουν τρεις βασικές κατηγορίες Ελλήνων:

1. Η κατηγορία των επισήμων και εξουσιομανών. Περιμένουν πώς και πώς ν’ ανέβουν στην εξέδρα των επισήμων στην τοπική παρέλαση, να βγάλουν λόγους εθνικής έξαρσης και προσωπικής έπαρσης για να τους δουν και να τους «καμαρώσουν» οι από κάτω και πέριξ της εξέδρας ή σε εθνική εμβέλεια μέσω TV οι λοιποί κοινοί θνητοί… ψηφοφόροι, συνδημότες και γείτονες.

2. Η μαθητική νεολαία και τα ελληνικά στρατά που τραβούν των παθών τους τον τάραχο τέτοιες ημέρες, εκόντες (λέμε τώρα) και άκοντες, και το πλήθος των γονέων, παππούδων, γιαγιάδων, θείων και λοιπών συγγενών που κάνουν την ανάγκη φιλότιμο και χειροκροτούν τα βλαστάρια τους που παρελαύνουν.

3. Η κατηγορία των εραστών πάσας αργίας, τριημέρου και τέλος πάντων, πάσης ευκαιρίας απόδρασης από δουλειά, σπίτι, πόλη, στην οποία επιθυμεί διακαώς να βρεθεί κάποτε και η κατηγορία 2.

Γιατί αυτές οι ημέρες έγιναν επέτειοι άξιες μνημόνευσης από τις επόμενες γενιές και συναφή ερωτήματα ανήκουν στην ιστορία. Μια ιστορία που στην Ελλάδα το αρμόδιο καθ’ ύλην υπουργείο επέλεξε να διδάσκεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σίγουρο ότι κανείς δε θα μάθει τίποτε και το τίποτε αυτό θα το ξεχάσει γρήγορα…

Σα βγήκαμε στον πηγεμό για Τσεπέλοβο…

Κάπως έτσι, για εναλλακτικό τουρισμό, με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου, βρέθηκα κι εγώ, λάτρης και οπαδός της γ’ κατηγορίας, στο Τσεπέλοβο, αρχοντοχώρι των ψηλών βουνών και γενέτειρα των θεατράνθρωπων Δημήτρη και Μαρίκας Κοτοπούλη, του Δημήτρη Μυράτ καθώς και του ποιητή Ιωάννη Βηλαρά. Πήρα την αδειούλα μου, το αυτοκινητάκι μου, την παρέα μου, την καλή μου διάθεση, χάρτες, πληροφορίες, τηλέφωνα από δύο γραφεία εναλλακτικού τουρισμού που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Ζαγοριού γενικότερα, για να είμαι πιο καλυμμένη, και… δρόμο παίρνω, δρόμο αφήνω για το Τσεπέλοβο, το οποίο έχω επιλέξει ως βάση. Και μπορεί μεν το αποτέλεσμα μιας επιτυχημένης εκδρομής να εξαρτάται κατά πολύ από την καλή οργάνωσή της, ΑΛΛΑ…
Πρώτη ημέρα όλη η παρέα συναντήθηκε στο Μολύκρειο, ένα χωριουδάκι ανάμεσα στ’ Αντίρριο και τη Γέφυρα του Μπανιά στον Εύηνο ποταμό, όπου φιλοξενηθήκαμε σε σπίτια φίλων. Δεύτερη ημέρα, πρώτη στάση από το Μολύκρειο στην Άρτα και το ξακουστό γεφύρι της, όπου όλοι οι άνδρες της παρέας (χρόοονια παντρεμένοι με τις ίδιες γυναίκες) απέτισαν φόρο τιμής στον πρωτομάστορα, που, προκειμένου να γλιτώσει από τη συμβία του, την έκτισε στα θεμέλια και μετά σκάρωσε την παραμύθα ότι αλλιώς δε στέριωνε το γεφύρι και έτσι καβάτζωσε και το άλλοθι!

Δεύτερη στάση Γιάννενα, όπου ο ήλιος, η ζέστη και η λίμνη ακύμαντη και καταγάλανη μας ξελόγιασε. Πήραμε, λοιπόν, το πλοιαράκι που εκτελεί τις βόλτες μέχρι το νησάκι της κυρά-Φροσύνης και, μετά από μια απολαυστική βόλτα με θέα το τζαμί και το μιναρέ του που δεσπόζουν πάνω από το κάστρο της πόλης, φθάσαμε στο νησί. Η σπονδή των ανδρών στον Αλή Πασά, που, όταν σήκωσε κεφάλι η κυρα-Φροσύνη, την έπνιξε κι αυτή κι όλες τις φιλενάδες της που την ξεσήκωναν κι ησύχασε, παραλίγο να τερματίσει την εκδρομή μας εκεί, αλλά πήραμε το αίμα μας πίσω ξεσηκώνοντας τα μαγαζιά με τα φημισμένα ασημένια γιαννιώτικα κοσμήματα και αναγκάζοντάς τους να φάνε την τοπική σπεσιαλιτέ… τηγανιτά βατραχοπόδαρα! Κάτι μουρμουρητά… «α ρε, πάνε τα χρόνια τα καλά, που είσαι, ρε Αλή, να δεις πού καταντήσαμε» τα περάσαμε ασχολίαστα και συνεχίσαμε για τον προορισμό μας. Μοναδική τρίτη στάση, λίγο πριν φθάσουμε, λίγο μετά το χωριό Ασπράγγελοι και πριν τους Κήπους στο πέτρινο τοξοτό γεφύρι του Κόκκορου.

Όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο… καιρός γελά

Φθάνουμε στο Τσεπέλοβο αργά το απόγευμα και, αφού τακτοποιούμε τα πράγματα στον ξενώνα μας, υποδεχόμαστε τη νύχτα που έρχεται μ’ ένα γερό γαλατικό τραπέζωμα που αναστέναξαν οι πίτες, οι γάστρες, οι γίδες και τα κοκκινιστά. Ύπνος κατά βούληση. Τρίτη ημέρα ξημέρωσε μ’ έναν ουρανό που είχε κατεβάσει μια προβοσκίδα νααα! Μια μουντρουχιά, ένα γκρι μολυβί, που τα σπίτια του χωριού κτισμένα με γκρι πέτρα και σκεπές από γκρι πλάκες ίσα που ξεχώριζαν από το γκρι του ουρανού.

Μετά από μια πρωινή βόλτα στο χωριό φεύγουμε για την πρώτη εκδρομή που είχαμε σχεδιάσει για Μονοδένδρι – Μικρό Πάπιγκο – Αρίστη, με σκοπό να επισκεφθούμε το μονοπάτι της Αγίας Παρασκευής στο Μονοδένδρι και να κάνουμε ράφτινγκ στο φαράγγι του Βίκου από τη γέφυρα της Αρίστης μέχρι το γεφύρι της Κλειδωνιάς, μια μαγευτική διαδρομή στο καθαρότερο ποτάμι της Ευρώπης!

ΠΩΣ ΤΟ ΘΕΣ;

Λίγο πριν φθάσουμε στο Μονοδένδρι άρχισε η βροχή, η αντάρα, η μπόρα, η ομίχλη, η τύφλα μας η μαύρη! Στο Μονοδένδρι, από τα ωραιότερα χωριά του Ζαγοριού, με τα αρχοντικά, τις πανέμορφες εκκλησιές και το Ριζάρειο ίδρυμα (από εδώ κατάγονται οι ευεργέτες αδελφοί Ριζάρη) το μόνο που είδαμε, αφού γίναμε παπιά διασχίζοντας το καλντερίμι από το πάρκινγκ μέχρι το καφέ που κάτσαμε, ήταν οι διάσημες πίτσες της Κικίτσας (προτιμήστε την αλευρόπιτα), τις οποίες (αν και δυο μαγαζιά πιο πέρα) παραγγείλαμε τηλεφωνικά και μας τις έφεραν και τις σαβουριάσαμε στο καφέ που στεγνώναμε αχνίζοντας σαν μύδια στην κατσαρόλα. Μόνο τρεις άνδρες από την παρέα τόλμησαν και ζώστηκαν τ’ άρματα (μουσαμάδες, γαλότσες) και πήγαν μέχρι το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, έτσι για την τιμή των όπλων, αλλά, μόλις πέρασαν την πύλη και προσπάθησαν να περπατήσουν στο στενό πέτρινο γιδομονοπάτι μέχρι τις σπηλιές πάνω από τα γκρέμια του φαραγγιού, γύρισαν πίσω, επειδή τα πράγματα είχαν γίνει επικίνδυνα. Το Μικρό Πάπιγκο το είδαμε χαμένο στην ομίχλη από το δρόμο και συνεχίσαμε να κατηφορίσουμε για Αρίστη μπας κι εκεί τα πράγματα ήταν καλύτερα και κάναμε το ράφτινγκ που λέγαμε. Το μόνο σημείο που δεν έβρεχε και βγήκαμε για λίγο, ήταν κάτω από το γεφύρι της Αρίστης. Τέλος!

Γυρίσαμε πίσω το απόγευμα, πέσαμε στα κρεβάτια μας να ζεσταθούμε για λίγο και, όταν βγήκαμε έξω για το μοναδικό μέχρι στιγμής σπορ της εκδρομής το «μασελιάζειν ανηλεώς» το φως των φανών φέγγιζε κάτι αδύναμες ψιλές νιφάδες χιονιού που είχαν πασπαλίσει με άσπρη πούδρα σκεπές και τις άκρες των πλακόστρωτων, όπου υπήρχε χώμα. Μέχρι να γυρίσουμε πίσω στον ξενώνα, αργά το βράδυ, οι αδύναμες νιφάδες είχαν σταματήσει κι είχαν αφήσει πίσω τους μια λεπτή μοκέτα χιονιού που μαρκάριζε τα βήματά μας. Το πρωί της τέταρτης μέρας ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΗΚΑΜΕ!!!

Μέχρι να τελειώσουμε το πρωινό ΑΠΕΛΠΙΣΤΗΚΑΜΕ ότι εδώ θα μέναμε για τις επόμενες 5 ημέρες (το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο δεν αφορούσε εμένα αλλά ας όψονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες) και μετά από καμιά δυο ώρες ήρθε σήμα από το πάνω καφενείο ότι ο δήμαρχος είχε κατορθώσει να βρει γκρέιντερ να καθαρίσει τον κεντρικό δρόμο κι όσοι ήταν να φύγουν, να φύγουν αμέσως, γιατί δε θα μπορούσαν να τον κρατήσουν ανοιχτό για πολύ.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά μέχρι να φύγουμε ήταν «η χαρά της υπαίθριας δραστηριότητας». Το πακετάρειν, το φτυαρίζειν, το γλιστράειν τ’ άτιμο χωρίς αλυσίδες και κυρίως το φωνάζειν, όλοι μαζί όμως, ένα πράγμα, ήταν μια υπαίθρια δραστηριότητα στην οποία πήρε μέρος όλο το χωριό, μαζί με τις Αρχές του τόπου ….
Και μέσα σ’ όλο το τσιμπούρδουλο και τα παιδάκια τα καημένα από τη Μαθητική Εστία του χωριού (η οποία παρεμπιπτόντως είναι εκπληκτική) με την ελληνική σημαία ανά χείρας κι ένα χρώμα σταχτοσικλαμέν από το κρύο να προσπαθούν να φθάσουν στην κεντρική πλατεία για την παρέλαση. ΑΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ, ΔΕ ΔΟΥΛΕΥΕΙ!

Φθάσαμε στο γεφύρι του Κόκκορου με την ψυχή στο στόμα και ορατότητα μηδέν. Βγάλαμε την απαραίτητη φωτογραφία (πριν και μετά χιονιού) και συνεχίσαμε ασταμάτητα μέχρι τη Μακήνεια λίγο πριν το Αντίρριο, όπου και η διάσημη για τα φρέσκα ψάρια της ταβέρνα, τα οποία και «μασελιάσαμε» δεόντως…Άλλωστε είναι από τα αγαπημένα μας σπορ!

Τσεπέλοβο – Αξιοθέατα

• Αρχοντικά Ράδου, Βολιώτη, Κοντοφώτη, Πράσινου και Λιάπη
• Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το εξαγωνικό 16μετρο καμπαναριό αγιογραφημένη ολόκληρη από Καπεσοβίτες
• Η Μαθητική Εστία
• Το Τσούφλειο φαρμακείο
• Ο τάφος του ποιητή Ιωάννη Βηλαρά
• Τα λιθόκτιστα καλντερίμια
• Οι πέτρινες βρύσες

https://www.alternative-tourism.gr/el/