Του Παύλου Θ. Κάγιου //

Τη νέα κινηματογραφική εβδομάδα υπάρχουν δύο ταινίες που δεν πρέπει να χάσεις. Το βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα «Τετράγωνο» του Σουηδού Ρούμπεν Έστλαντ που σαρκάζει όλη τη δυτική κουλτούρα και ευμάρεια. Και το “Wonder Wheel” του  Γούντι Άλεν. Φιλμ που, εκτός των άλλων, περιλαμβάνει τη θεσπέσια ερμηνεία της Κέιτ Γουίνσλετ.

“Το τετράγωνο”
Αν στην «Ανωτέρα βία» μια χιονοστιβάδα καταπλάκωνε το ανδροκρατούμενο πρότυπο της αγίας αστικής οικογένειας, στο τωρινό του φιλμ ο Σουηδός Ρούμπεν Έστλαντ, βγάζει γλώσσα σε όλη την κουλτουρέ Δύση και στους παρατρεχάμενούς της οι οποίοι έχουν κατασκευάσει μια «σχιζοφρενικά γελοία κάστα». Ο Κρίστιαν είναι ο πολύ διανοούμενος, πολύ όμορφος και πολύ…κουλ και πολιτισμένος επιμελητής σε ένα σημαντικό μουσείο σύγχρονης τέχνης στη Σουηδία. Το νέο του project λέγεται To Τετράγωνο. «Το Τετράγωνο είναι ένα καταφύγιο εμπιστοσύνης και φροντίδας. Μέσα του όλοι μοιραζόμαστε ίσα δικαιώματα και ίσες υποχρεώσεις». Με αυτή την επιγραφή να συνοδεύει το έργο τέχνης που

 

δίνει σφυγμό στην ταινία, ο Ρούμπεν Έστλαντ οικοδομεί τη νέα του σάτιρα με στόχο την ευημερούσα δυτική (και κυρίως βορειοευρωπαϊκή) κοινωνία. Ο σκηνοθέτης, που έχει γράψει και το σενάριο, καθρεφτίζει στον πολιτικά ορθό πρωταγωνιστή του όλες τις αμήχανες και καθόλου καθωσπρέπει αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει μια αναπάντεχη ενόχληση στην καθημερινή ροή, όσο μικρή κι αν είναι. Με αφορμή την ιδιαίτερα…θεατρική κλοπή ενός iPhone, ο ιστός της σάτιρας ξετυλίγεται εξωφρενικά και ξεκαρδιστικά.

Μεθοδικά αλλά και με το ευφυές θράσος και ιδιαίτερο χιούμορ που έχει επιδείξει στη φιλμογραφία του ο Έστλαντ, η ταινία απευθύνει στους ήρωες, και κατ’ επέκταση στους θεατές, εύστοχα και ανησυχητικά ερωτήματα για την ευθύνη απέναντι στους άλλους, για τις περίφημες ηθικές αξίες που μοιάζουν να υποχωρούν εύκολα και αυθόρμητα, για την κοινωνική ανισότητα και τη δυσπιστία που έχει καθιερωθεί στη θέση μιας παλιότερης πίστης στο σύστημα. Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο 70ο Φεστιβάλ των Καννών.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης που είχε έρθει και στο δικό μας Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και μίλησε για την ταινία του η οποία και προβλήθηκε, αναλύει απλά και …ειρωνικά το φιλμ του: «Όπως και με την Ανωτέρα Βία, Το Τετράγωνο είναι ένα δράμα και μία σάτιρα. Ήθελα να κάνω μια κομψή ταινία με εικαστικές και ρητορικές τεχνικές για να προκαλέσω και να διασκεδάσω τους θεατές. Θεματικά, η ταινία κινείται ανάμεσα σε θέματα όπως η ευθύνη και η εμπιστοσύνη, ο πλούτος και η φτώχια, η ισχύς και η αδυναμία. Η πίστη στο άτομο που μεγαλώνει και η πίστη στην κοινότητα που φθίνει. Η δυσπιστία απέναντι στο κράτος, στα μέσα ενημέρωσης και στην τέχνη».

Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Έστλαντ

 

“Wonder Wheel”
Σαν θεατής νιώθω να χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Γούντι Άλεν που εδώ και 50 χρόνια όλες οι ταινίες του – και οι 47! – μας προσφέρουν στιγμές απόλαυσης και μας βγάζουν από την καθημερινή μιζέρια και γκρίνια χρωματίζοντας ακριβώς αυτή την καθημερινότητα με παστέλ χρώματα ενός ιμπρεσιονιστή καλλιτέχνη. Να είναι καλά στην υγεία του – είναι ήδη 82 χρονών! – και να συνεχίσει να γυρίζει κάθε χρόνο, σχεδόν, ταινία ίσαμε το τέλος της ζωής του. Κάτι ανάλογο επιθυμούσε να κάνει κι ο δικός μας σκηνοθέτης Νίκος Παναγιωτόπουλος – όπως μου θύμισε ο φίλος και συνάδελφος Νώντας Μανωλίτσης στη δημοσιογραφική προβολή της ταινίας – αλλά το νήμα της ζωής του κόπηκε απότομα.
Και στο νέο του φιλμ του Γούντι Άλεν «Wonder wheel» γυρίζουμε στην αγαπημένη του δεκαετία του ’50 με μεγάλο του «όπλο» την πρωταγωνιστική παρουσία της ξεχωριστής Κέιτ Γουίνσλετ να δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας –με αποκορύφωμα τον μονόλογό της που λες κι είναι βγαλμένος από θεατρικό έργο του Τένεσι Ουίλιαμς. Συν τη μονάκριβη παρουσία του βετεράνου διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο ο οποίος ως αξεπέραστος μετρ ζωγραφίζει.
Τέσσερις άνθρωποι διασταυρώνονται τη δεκαετία του ‘50 εν μέσω της φρενίτιδας και του χάους, στο εμβληματικό, θεματικό πάρκο του Κόνι Άιλαντ, στη Νέα Υόρκη. Η Τζίνι είναι μία μελαγχολική, συναισθηματικά ασταθής, πρώην ηθοποιός, που πλέον εργάζεται ως σερβιτόρα σε ένα εστιατόριο θαλασσινών. Ο Χάμπτι είναι ο άξεστος χειριστής του Καρουζέλ του πάρκου και σύζυγος της Τζίνι. Ο Μίκι είναι ένας όμορφος νεαρός ναυαγοσώστης, που ονειρεύεται να γίνει θεατρικός συγγραφέας και ενσαρκώνει όλες τις χαμένες ελπίδες και η Καρολίνα είναι η αποξενωμένη κόρη του Χάμπτι, η οποία κρύβεται από τους γκάνγκστερ στο σπίτι του πατέρα της.

Σκηνοθεσία-σενάεριο: Γούντι Αλεν
Φωτογραφία: Βιτόριο Στοράρο
Παίζουν: Κέιτ Γουίνσλετ, Τζιμ Μπελούσι, Τζούνο Τεμπλ, Τζάστιν Τίμπερλεϊκ.

 

“Εγώ ο κολοκυθάκης”
Γαλλικό φιλμ κινούμενων σχεδίων του Κλώντ Μπαρά με σενάριο βασισμένο στο μυθιστόρημα Autobiographie d’une Courgette του Ζιλ Παρί. «Κολοκυθάκης» είναι το πολύ ιδιαίτερο παρατσούκλι του 9χρονου ήρωα της όμορφης αλλά θλιμμένης ιστορίας του φιλμ που προκαλεί πονεμένα συναισθήματα τα οποία αγγίζουν τους μεγάλους, αν και σκέφτομαι πως για τους μικρούς θεατές θα παραείναι βαριά και θλιμμένα…
O Κολοκυθάκης, λοιπόν, όταν μένει ορφανός μεταφέρεται σε ορφανοτροφείο από τον ευγενικό αστυνομικό, Ρέιμοντ. Εκεί μέσα παλεύει να βρει τη θέση του στο ξένο και συχνά εχθρικό περιβάλλον. Με τη βοήθεια του Ρέιμοντ και των νέων του φίλων όμως, ο Κολοκυθάκης θα μάθει να εμπιστεύεται, θα βρει την αγάπη και μια νέα οικογένεια, όλη δική του.
Στην ταινία «Εγώ, ο Κολοκυθάκης», οι κούκλες έχουν ύψος περίπου 10 εκ. και είναι κατασκευασμένες από διάφορα υλικά (αφρολέξ για τα μαλλιά, σιλικόνη για τα χέρια, ρητίνη για το πρόσωπο, ύφασμα για τα χειροποίητα ρούχα).

Στη μεταγλωττισμένη στα ελληνικά βερσιόν, τη σκηνοθετική επιμέλεια έκανε ο Kωνσταντίνος Κακανάς, τη μετάφραση-προσαρμογή διαλόγων η Φανή Καρόζη και την ηχοληψία – μιξάζ ο Κώστας Λινοξυλάκης.

Ακούγονται οι φωνές των ηθοποιών:
Εβελίνα Αραπίδη, Κωνσταντίνος Κακανάς, Σοφία Καψαμπέλη,
Ελευθερία Μεταξά, Χρυσούλα Παπαδοπούλου, Ποίμης Πέτρου, Ιφιγένεια Στάικου,
Διονυσία Τσιτιρίδου, Γιάννης Υφαντής

Σκηνοθεσία: Κλωντ Μπαρά

 

“Το νήμα”
Μετά το «Κλαίς;» που ξάφνιασε με τη φρεσκάδα του, η νέα ταινία του Αλέξανδρου Βούλγαρη, που υπογράφει πλέον την καλλιτεχνική του δραστηριότητα ως The Boy, είναι ένα προσωπικό ψυχαναλυτικό-ψυχοθεραπευτικό παραλήρημα που πέρα από τις αδιέξοδες εμμονές του, δείχνουν – και πάλι – πως ο νεαρός σκηνοθέτης έχει και ταλέντο και κινηματογραφική αίσθηση που εντυπωσιάζει. Και να τονίσουμε από την αρχή την ερμηνεία – αποκάλυψη της Σοφίας Κόκκαλη η οποία όχι μόνο είναι όλη η ταινία, αλλά παίζει και όλους τους ρόλους και όλα τα… φύλα (Βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στα Βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου).

Με ολοφάνερες αναφορές στη μητέρα του Ιωάννα Καρυστιάνη, το σενάριο αρχίζει στα χρόνια της χούντας και στη σύλληψη-φυλάκισή της και συνεχίζεται με τη γέννηση του παιδιού της και την ερμηνεία όλων των ρόλων και των φύλων από την ίδια που μας θυμίζει ότι η ελληνική –τουλάχιστον…- κοινωνία στο βάθος-βάθος της παραμένει μητριαρχική. Το νήμα που συνδέει τους κόσμους της μάνας και του γιου είναι η μνήμη, η βία και μία μάχιμη ελπίδα. Η αφοσίωση της Νίκης στην αντίσταση προδίδει την αδυναμία της να ανταποκριθεί ως μητέρα. Ο Λευτέρης, γιος της Νίκης, κληρονομεί ένα παρελθόν που ο ίδιος πότε του δεν ονειρεύτηκε. Μέχρι που μια μέρα, το νήμα που τους συνδέει, ένας αόρατος ψυχολογικός ομφάλιος λώρος, κόβεται. Ο αγώνας της Μητέρας για τα πολιτικά της πιστεύω μεταμορφώνεται σε ψυχολογικές αλυσίδες που φυλακίζουν τον γιο, ο οποίος πρέπει στο τέλος να αγωνιστεί για τη δική του ελευθερία και να αναζητήσει τη δικιά του λύτρωση.

Μπράβο στο νεαρό Αλέξανδρο Βούλγαρη που τολμά να αυτοψυχαναλύεται βυθίζοντας την κάμερα όσο πιο βαθιά αντέχει στις οικογενειακές του καταβολές. Ας ελπίσουμε από την επόμενη ταινία του να πάει παραπέρα και να «απογαλακτιστεί» γιατί τα δύο μέχρι τώρα φιλμ του δείχνουν πως έχει και το μυαλό και το ταλέντο να δημιουργήσει πιο ανεξάρτητα και ολοκληρωμένα έργα…

Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Βούλγαρης – The Boy
Παίζουν: Σοφία Κόκκαλη

 

“Η ζούγκλα”
Ο Ντάνιελ Ράντκλιφ του Χάρι Πότερ χάνεται στα αφιλόξενα δάση του Αμαζονίου κι όλα δείχνουν πως δύσκολα θα ξαναβρεί την τεράστια επιτυχία της σειράς αν κι εδώ δίνει όλες τις δυνάμεις του να ξεκολλήσει από τον χρυσοφόρο δυνάστη ήρωα της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ… Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ένας Ισραηλινός εξερευνητής, ο Γιόσι Γκίνσμπεργκ, ταξιδεύει στη Βολιβία μετά από τρία χρόνια θητείας στον ισραηλινό στρατό για μια περιήγηση στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Εκεί θα συναντήσει τον Μάρκους Σταμ, έναν Ελβετό δάσκαλο, και τον φίλο του Κέβιν Γκέιλ, έναν Αμερικανό περιπατητή και φωτογράφο. Η φήμη για την ύπαρξη μιας χαμένης φυλής Ινδιάνων θα τους βρει όλους στα βάθη της ζούγκλας.

Μεταφορά στην οθόνη του μπεστ σέλερ του Γιόσι Γκίσνμπεργκ που δεν στερείται ενδιαφέροντος για όσους αναζητούν μια εξωτική περιπέτεια.

Σκηνοθεσία: Γκρεγκ ΜακΛιν
Παίζουν: Ντάνιελ Ράντκλιφ, Αλεξ Ράσελ, Τόμας Κρέτσμαν, Γιασμίν Κασίμ