Ο Κώστας Γαβράς το 2019, στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, φορούσε χαμόγελο στα χείλη, κυκλοφορούσε ανάμεσα σε σταρς του σινεμά και εκπροσώπους του τύπου δηλώνοντας πως διατηρούσε άσβεστο το πάθος του για τον κινηματογράφο, μια τέχνη που έλεγε ότι: «έχει ήδη αλλάξει τον κόσμο».
Ο σκηνοθέτης γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1933 στα Λουτρά Ηραίας. Η οικογένειά του έζησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε ένα χωριό της Πελοποννήσου και μετακόμισε στην Αθήνα μετά τον πόλεμο.
Ο Γαβράς έχει μια πραγματικά γεμάτη καριέρα. Σπεσιαλιτέ του είναι τα πολιτικά θρίλερ. Το περίφημο Ζ (1969) είχε θέμα τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και την αναζήτηση των ενόχων από τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη. Η ταινία Ο Αγνοούμενος (1982) ασχολήθηκε με την αληθινή ιστορία του Αμερικάνου δημοσιογράφου που τα ίχνη του χάθηκαν στη Χιλή της εποχής Πινοσέτ.
«Το να γυρίζεις μια ταινία, είναι σαν μια ερωτική ιστορία. Δεν γίνεται να ζήσεις δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια με μια ιστορία χωρίς να την αγαπάς βαθιά» σχολιάζει ο Γαβράς όταν τον καλούν να περιγράψει τη σχέση που έχει αναπτύξει με την αγαπημένη του τέχνη.
Η πορεία του Γαβρά είναι εντυπωσιακή. Στην εκκίνηση της καριέρας του ήταν μόνο ένας νεαρός με πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων αριστερής οικογένειας. Στη Γαλλία έφτασε 22 ετών. Δεν μιλούσε τη γλώσσα, η πίστη στις δυνατότητες του ήταν μοναδική. Κατά μία έννοια έφτασε στο Παρίσι μια ιδανική στιγμή. Το Γαλλικό σινεμά άνθιζε εισάγοντας στη θεματολογία του το πολιτικό μήνυμα, την ένταση μιας κυοφορούμενης κοινωνικής αλλαγής.
Ο Γαβράς πέρα από την αποδοχή που γνώρισε στη Γαλλία δεν ξεχνούσε ποτέ τις ρίζες του. Δεικτική είναι η δήλωση που έκανε το χειμώνα του 2018 στην παρουσίαση του βιβλίου Αυτοβιογραφία – Πήγαινε εκεί που είναι αδύνατο να πας: «Δεν πιστεύω ότι ο σκηνοθέτης είναι θεός. Εξάλλου δεν πολυπιστεύω στον Θεό. Απλά είχα την τύχη να έχω δίπλα μου σπουδαίους ηθοποιούς, να αναπτύξω στη Γαλλία εξαρχής σχέσεις με πασίγνωστους καλλιτέχνες, με πολιτικούς που μοιραζόμασταν απόψεις, να βρεθώ σε μια κοινωνία που μου επέτρεψε να κάνω όσα ήθελα σε αντίθεση με την Ελλάδα. Και φυσικά, η τέχνη δεν είναι θεόσταλτη απαιτεί πολύ δουλειά».
•Ο Γαβράς γεννήθηκε στην Αρκαδία το 1933 και έφυγε για το Παρίσι σε ηλικία 22 ετών, χωρίς να γνωρίζει σχεδόν καθόλου γαλλικά
Το έργο του Γαβρά έχει επικεντρώθεί κυρίως σε ταινίες πολιτικού θέματος ή καταγγελτικές: από το “Ζ” (1969, Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και Όσκαρ μοντάζ), μέχρι την “Κατάσταση Πολιορκίας” (1972, αφορούσε τη δικτατορία της Ουρουγουάης), τον “Αγνοούμενο” (1982, Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών, για μια ταινία που αφορούσε τις εξαφανίσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ στη Χιλή), το “Μουσικό Κουτί” (1989) και το “Αμήν” (2002, με θέμα τον ναζισμό) και τον “Παράδεισο στη Δύση” (2009, για τη μετανάστευση από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη).
Το 2019 ο Κώστας Γαβράς παρουσίασε την ταινία “Ενήλικοι στην αίθουσα”, το σενάριο της οποίας βασίστηκε στο βιβλίο του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη.
Για την ταινία Ενήλικοι στην αίθουσα ο διάσημος σκηνοθέτης εξήγησε ότι άρχισε να συγκεντρώνει στοιχεία για την ελληνική κρίση από την έναρξή της, μόλις εφαρμόστηκαν τα πρώτα μέτρα λιτότητας.
Κατόπιν, βρήκε το νήμα της αφήγησης στο βιβλίο που ετοίμαζε ο Γιάνης Βαρουφάκης. «Άρχισε να μου στέλνει το ένα κεφάλαιο μετά το άλλο και αρχίσαμε να μιλάμε και να φτιάχνουμε το σενάριο», εξήγησε ο Γαβράς, ο οποίος τελικά αγόρασε τα δικαιώματα του βιβλίου, που κυκλοφόρησε το 2017, και θεωρεί ότι ο πρώην υπουργός είναι ένας άνθρωπος “συγκροτημένος, που αντιστέκεται”.
Κατά τον Γαβρά, η ελληνική κρίση χρέους ήταν ένα υπαρξιακό πρόβλημα για την Ευρώπη.
Αντί επιλόγου απλά να αναφέρουμε τη δήλωση του Γαβρά λίγο πριν η τελευταία του ταινία βγει στις αίθουσες: «Η αναγκαιότητα της αριστεράς είναι εδώ, η φιλοσοφία της αριστεράς είναι εδώ, όμως δεν υπάρχουν άνθρωποι ικανοί να την κάνουν να λειτουργήσει».
