του Γιάννη Παναγόπουλου //

Η Άννα Λινάρδου δεν στέκεται απέναντι μου με την αύρα ανθρώπου που κυκλοφόρησε ένα από τα καλύτερα “World Music” άλμπουμ, “Heterotopia” του 2019. Μόλις κάθισε σε μια δερμάτινη πολυθρόνα και δείχνει να τη νοιάζει πραγματικά αν θα διαλέξει τις κατάλληλες λέξεις να περιγράψει το μουσικό της σύμπαν. Όταν αυτή η τόσο ταλαντούχα τραγουδίστρια λέει “η μουσική είναι παιχνίδι. Ένα πολύ σοβαρό παιχνίδι που καλούμαστε να το παίξουμε με τη σοβαρότητα και συγκέντρωση που δείχνουν τα παιδιά όταν παίζουν με τα παιχνίδια τους” απλά ανοίγω τα αυτιά μου και την ακούω. Είναι σαν να με προκαλεί να παίζω και εγώ μαζί της με την ίδια σοβαρότητα και συγκέντρωση που δείχνουν τα παιδιά όταν παίζουν με τα παιχνίδια τους. 

Σκάλιζα τις λίστες με τα καλύτερα άλμπουμ της χρονιάς ανθρώπων που εκτιμώ για το μουσικό τους γούστο. Για το δικό σου υπήρχε μια “ομοφωνία”. Το Heterotopia βρισκόταν παντού. Πες μας πώς έφτασες στη δημιουργία του;

Τυπικά αυτό το άλμπουμ άρχισε να δημιουργείται πριν από 3 περίπου χρόνια. Ήταν μια μακρά διαδικασία παραγωγής, κατά τη διάρκεια της οποίας γινόταν όλο και πιο στέρεη η ηχητική στοχοθεσία του. Ουσιαστικά το Heterotopia είναι η συμπύκνωση μιας πολύ μακρύτερης διαδρομής. Ξεκίνησα να δουλεύω ως τραγουδίστρια επαγγελματικά το 2008. Και πριν από αυτό ήμουν ερωτευμένη με τη φωνή. Με εντυπωσίαζε πως ένα όργανο μπορούσε να δώσει τόσα διαφορετικά ηχοχρώματα.

Η φωνή του ανθρώπου όλα αυτά;

Ναι. Ήταν ένας ανοιχτός γρίφος αυτός για μένα που είχα την ανάγκη να τον λύνω. Η ερμηνεία μιας τραγουδίστριας με προκαλούσε να την ανακαλύψω. Από τα διάφορα είδη μουσικής που άκουσα το πρώτο πράγμα που αναζητούσα ήταν η φωνή. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το σοκ που είχα πάθει ακούγοντας τη Σάινκο Ναμτσιλάκ να τραγουδά. Πρέπει να ήμουν στο γυμνάσιο όταν την είδα στην τηλεόραση. Την άκουσα μια φορά και δεν είχα προλάβει να μάθω περισσότερα. Άκουγα Αρίθα Φράνκλιν και μετά Μαρία Κάλλας και αναρωτιόμουν αν ήταν φωνές που είχαν κατασκευαστεί διαφορετικά. Κατά μια έννοια η ακρόασή μου ήταν χαζοχαρούμενη. Ποτέ δεν ερωτεύτηκα ένα μουσικό ιδίωμα. Άκουγα διαφορετικά πράγματα για να λύσω το γρίφο που λέγονταν φωνή σ΄ ένα τραγούδι.

•Θεωρώ πως η μουσική που κάνω είναι εντελώς λαϊκή μουσική. Έχει προκύψει από βίωμα και από τις σχέσεις με τους ανθρώπους με τους οποίους παίζω μουσική, σχέσεις σταθερές με βάθος στο χρόνο. Είναι μουσική που έχει προκύψει από συλλογικότητα και δεν έχει δημιουργηθεί για να καλύψει το τάδε μέρος της αγοράς

Το Heterotopia είναι ένα world music άλμπουμ;

Δεν νιώθω συνεχιστής μιας παράδοσης. Η μουσική μου είναι βιωματική. Στο άλμπουμ, συνυπάρχουν ο ελεύθερος φωνητικός αυτοσχεδιασμός, ένα λιβανέζικο νανούρισμα, ένα δημοτικό από τα Τζουμέρκα, το bluegrass των Απαλαχίων, τραγούδια από την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, τα πολυφωνικά της νότιας Ιταλίας, μουσική του ύστερου Μεσαίωνα και η Ρόζα Εσκενάζυ. Θέλησα να υλοποιήσω τη δυνατότητα να συνυπάρξουν οι διαφορετικές μου φωνές σε έναν ενιαίο αισθητικά κόσμο, χωρίς τον περιορισμό του στυλ. Θα έλεγα λοιπόν ότι είναι μάλλον ένα album απροσδιόριστης εποχής και γεωγραφίας, αφιερωμένο στη φωνητική ελευθερία.

Η κυκλοφορία ενός δίσκου είναι ομαδική δουλειά;

Πήραμε το πράγμα αλλιώς. Πρώτα ηχογραφήσαμε τις φωνές του άλμπουμ και μετά ο Γιώργος Βαρουτάς έπαιξε μαζί τους, τροποποιώντας τις κυματομορφές. Ακολούθησαν οι εγγραφές του Στέλιου Ρωμαλιάδη, του Νίκου Φωκά, της Σοφίας Ευκλείδου και του Foad Ahmandvand, τις οποίες επίσης επεξεργαστήκαμε προκειμένου τα ακουστικά όργανα να αποφορτιστούν από το πολιτισμικό τους background. Το άλμπουμ είναι ένα ηχητικό κολλάζ των παραπάνω πηγών. Ήταν αμέτρητες οι ώρες που περάσαμε στο στούντιο και όταν το όλο πράγμα ολοκληρώθηκε αισθάνθηκα σιγουριά για τα κομμάτια. Ήμουν βέβαιη πως είχα δώσει τον εαυτό μου. Τον καλύτερό μου.

Το Heterotopia θα ήταν ένα άλμπουμ που θ’ αγόραζες;

Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό. Ίσως ναι. Όταν εκδόθηκε δεν γνώριζα ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι πιθανοί ακροατές του. Για μένα όλη αυτή η διαδικασία είχε νόημα. Σκεφτόμουν όμως πως κάποιος άλλος ίσως θεωρούσε το υλικό του ετερόκλητο. Αναρωτιόμουν αν θα αντιλαμβάνονταν τη χειρονομία μου. Γιατί κάθε άλμπουμ είναι μια χειρονομία. Οι αντιδράσεις που εισέπραξα ήταν πολύ θετικές.

Ζεις από τη μουσική;

Τα τελευταία χρόνια, όταν αποφάσισα να κάνω τη δική μου μουσική, πήρα τις αποστάσεις εκείνες από το επάγγελμα που θα μου το επέτρεπαν. Διότι μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν τέτοια η απαίτηση του επαγγέλματος που δεν άφηνε δημιουργικό χρόνο. Τα τελευταία χρόνια έχει μπει στη ζωή μου και η διδασκαλία την οποία απολαμβάνω πάρα πολύ. Οπότε η καθημερινότητα έχει διδασκαλία, πρόβες, ηχογραφήσεις, ακρόαση. Από τη μουσική ζω για να απαντήσω την ερώτησή σου. Μέχρι το 2015 η ζωή μου ήταν γεμάτη συναυλίες σε διάφορες παραγωγές με δημοφιλείς καλλιτέχνες. Κάποια στιγμή τέθηκε το ζήτημα αν θα συνέχιζα να κάνω αυτό ή αν θα έκανα αυτό που ήθελα εγώ. Το να έκανα και τα δύο θα ήταν ασύμβατο. Η πορεία που ακολουθώ είναι φυσιολογική. Θεωρώ πως η φωνή μου είναι ελληνική και τεχνικά μπορώ να το τεκμηριώσω αυτό. Τα άλλα ήρθαν και έρχονται ως επιρροές από γύρω. Ήταν λογικό επακόλουθο διευρύνοντας τη μουσική μου εμπειρία να κατευθυνθώ σε αυτό που νιώθω πως με ενδιαφέρει το οποίο μετατοπίζεται διαρκώς όσο μεγαλώνω. Έχω αποκομίσει πολλά θετικά πράγματα από τις συνεργασίες που είχα και δεν τις αποκηρύσσω. Απλά δεν συνδυάζονταν με αυτό που συνειδητοποίησα κάποια στιγμή πως ήθελα να κάνω.

Η μουσική είναι προϊόν των κοινωνιών;

Θεωρώ πως η μουσική που κάνω είναι εντελώς λαϊκή μουσική. Έχει προκύψει από βίωμα και από τις σχέσεις με τους ανθρώπους με τους οποίους παίζω μουσική, σχέσεις σταθερές με βάθος στο χρόνο. Είναι μουσική που έχει προκύψει από συλλογικότητα και δεν έχει δημιουργηθεί για να καλύψει το τάδε μέρος της αγοράς.

Τι είναι μουσική;

Η μουσική είναι παιχνίδι. Ένα πολύ σοβαρό παιχνίδι που καλούμαστε να το παίξουμε με τη σοβαρότητα και τη συγκέντρωση που δείχνουν και τα παιδιά όταν παίζουν τα παιχνίδια τους. Είναι επίσης ένα εργαλείο συνειδητοποίησης και στοχασμού πάνω στον εαυτό μας και στην ανθρώπινη κατάσταση.