Ο Μάρκ Ρόθκο ήταν ένας βαθιά φιλοσοφημένος άνθρωπος. Είχε αποχωριστεί τον υλισμό, επέμεινε στην υπεροχή του ωμού συναισθήματος.
Ακολουθούν 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον καλλιτέχνη, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου φόβου του Λετονού ζωγράφου που γεννήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1903 και πέθανε στις 25 Φεβρουαρίου 1970.
1 Η ατομική εμπειρία είναι σημαντική
Ο Ρόθκο πίστευε έντονα στη σημασία της προσωπικής εμπειρίας των ατόμων στους πίνακές του. Στο όραμά του, ο θεατής έρχεται σε μια βαθιά, στοχαστική σχέση όταν αντικρίζει τον καμβά, μια κατάσταση συναισθηματικής ευαλωτότητας και απόλυτης δεκτικότητας, ανάλογης με τη συναισθηματική κατάσταση του Ρόθκο όταν ζωγράφιζε τον καμβά.
2 Ο μετρ του χρώματος δεν «ενδιαφερόταν για το χρώμα»
Θεωρείται ο πρωτοπόρος του κινήματος Color Field και έχει χαρακτηριστεί από πολλούς κριτικούς ως πρωτοποριακός. Για τον ίδιο τον ζωγράφο, όμως, το χρώμα ήταν μόνο ένα όχημα προς μια συναισθηματική αντίδραση που προκαλείται στον θεατή, αποκομμένο από οποιοδήποτε αισθητικό ή διακοσμητικό υπόγειο ρεύμα. Ο Ρόθκο δήλωνε πως «αν συγκινείσαι μόνο από έγχρωμες σχέσεις, χάνεις το νόημα».
3 Η μόνη απάντηση που έχει σημασία είναι συναισθηματική
Ο Ρόθκο ασχολήθηκε με την ακατέργαστη ανθρώπινη αντίδραση, ή αυτό που ονόμαζε «βασικά ανθρώπινα συναισθήματα – τραγωδία, έκσταση, μοίρα και ούτω καθεξής» και θεώρησε ότι αυτός είναι ο μόνος «σωστός» τρόπος να εκφραστεί στους πίνακές του. Καθώς πλησιάζει τον καμβά, ο θεατής πρέπει να απαλλαγεί από την επιθυμία να ερμηνεύσει ή να κατανοήσει τον πίνακα και να αφεθεί να συγκινηθεί από το συναίσθημα που είναι χαραγμένο στη σύνθεση. Σύμφωνα με τον Ρόθκο, ο ζωγράφος και ο θεατής μοιράζονται ένα σύνολο συναισθημάτων, σχεδόν υπερβατικά, πάνω στον ίδιο καμβά!
4 Αποφύγετε να ονομάσετε τους πίνακές του «όμορφους»
Το να έχει ο πίνακάς του μια διακοσμητική χρήση ήταν ο μεγαλύτερος καλλιτεχνικός φόβος του Ρόθκο. Κάθε φορά που πουλούσε σε ιδιώτη, μελετούσε πρώτα την αντίδραση του αγοραστή για τον πίνακα σε μια προσπάθεια να εκτιμήσει, αν ο νέος ιδιοκτήτης θα τον χρησιμοποιούσε ως διακοσμητικό ή ως κεντρικό έκθεμα. Αν και υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη ομορφιά στα πανύψηλα, υπνωτιστικά έργα του Ρόθκο, ο καλύτερος τρόπος να τα κοιτάξει κανείς είναι αδειάζοντας το μυαλό του από κάθε αισθητική σκέψη και να τους αντιληφθεί ως κινούμενους, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά.
5 Τα πρώτα έργα του Ρόθκο είναι παραστατικά
Τα πρώτα έργα του Ρόθκο είναι σαφώς παραστατικά, πολύ μακριά από τα τεράστια αφηρημένα έργα που τον έκαναν γνωστό. Οι σκηνές του υπόγειου σιδηρόδρομου, οι ερμηνείες αρχαίων μύθων, οι μελέτες ημι-ανθρώπινων φιγούρων και τα αγροτικά περιβάλλοντα συναντώνται σε έναν εκλεκτικό συνδυασμό φαινομενικά άσχετων θεμάτων πριν γίνουν θολές αφαιρέσεις στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης του Ρόθκο.
6 Το μαύρο δεν είναι ποτέ πραγματικά μαύρο
Πιο συγκεκριμένα, το μαύρο που χρησιμοποιείται από τον Ρόθκο είναι ένα πολυδιάστατο επίπεδο σκοτεινής απόχρωσης, τοποθετημένο συνήθως πάνω ή δίπλα σε ένα διαφορετικό τόνο, που προσδίδει στον πίνακα έναν πολύ διακριτικό χρωματισμό. Ακόμα και στα τελευταία, συνήθως σκούρα έργα, το στρώμα του μαύρου τονίζεται από λάμψεις χρώματος που διασκεδάζουν την αρχική εντύπωση.
7 Οι πίνακες του Ρόθκο είναι από τα πιο ακριβά έργα τέχνης
Το «Πορτοκαλί, Κόκκινο, Κίτρινο» του Ρόθκο (1961) συγκαταλέγεται στους πέντε πιο ακριβούς μεταπολεμικούς πίνακες που έχουν πωληθεί ποτέ σε δημοπρασία. Έφτασε το υπέρογκο ποσό των 86,9 εκατομμυρίων δολαρίων σε μια δημοπρασία του οίκου Christie’s στη Νέα Υόρκη το 2012, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ του καλλιτέχνη με το έργο White Center (Yellow, Pink και Lavender on Rose), το οποίο πωλήθηκε στο ποσό των 72,8 εκατομμυρίων δολαρίων στον οίκο Sotheby’s το 2007.
8 Τα χρήματα δεν ήταν ποτέ κίνητρο για τον Ρόθκο
Παρά την υψηλή εμπορική αξία της ζωγραφικής του, η ευημερία και η φήμη δεν ήταν ποτέ μεταξύ των προτεραιοτήτων του Ρόθκο. Τον Ιούνιο του 1958 αποδέχτηκε μια προμήθεια από τους ιδιοκτήτες του νέου εστιατορίου Four Seasons στη Νέα Υόρκη, για τον σχεδιασμό τοιχογραφιών για το εσωτερικό του, μαζί με τους διάσημους ζωγράφους Mies van der Rohe και Philip Johnson. Στη συνέχεια ωστόσο διέκοψε απότομα τη συνεργασία δίνοντας ελάχιστες εξηγήσεις. Πιστεύεται ότι δεν ήθελε να θέσει σε κίνδυνο την καλλιτεχνική του ακεραιότητα συναινώντας στη διακοσμητική χρήση των έργων του σε ένα πολυτελές περιβάλλον φαγητού.
9 Τα ύστερα έργα του Ρόθκο έλκονται από το σκοτάδι
Στη δεκαετία του 1960, οι πίνακες του Ρόθκο άρχισαν να αποτυπώνουν το σκοτάδι, μια μεγάλη στροφή από την πρώιμη περίοδο της ζωγραφικής του των ζωηρών καμβάδων, όπου το χρώμα πρωταγωνιστούσε. Τα σκούρα γκρίζα και σχεδόν μαύρα άρχισαν να κυριαρχούν στην παλέτα του, σε αυτό που πολλοί σήμερα ερμηνεύουν ως οιωνό της αυτοκτονίας του το χειμώνα του 1970.
10 Οι Μοντριάν και Ρόθκο έχουν περισσότερα κοινά από ό,τι, ίσως, νομίζετε
Υπάρχει μια πραγματική, εμφανής σχέση μεταξύ του Πιετ Μοντριάν και του Μαρκ Ρόθκο. Τα έργα τους μοιράζονται μια συναισθηματική ένταση, ένα υπόγειο ρεύμα ακατέργαστου συναισθήματος, όπως εκφράζουν η φόρμα, τα χρώματα, η δομή και η σταθερότητα που καθορίζουν και τους δύο καλλιτέχνες. Η παράλληλη έκθεση των τελευταίων έργων τους: το Untitled (1970) του Ρόθκο και το Victory Boogie Woogie του Μοντριάν (1944) στο Gemeentemuseum της Χάγης το 2014-15 ήταν τόσο απροσδόκητη, όσο και απόλυτα ζωτικής σημασίας.