Όταν η καλλιτεχνική ελίτ της Νέας Υόρκης αναζήτησε φρέσκια έμπνευση, στράφηκε στον δρόμο, η ζωγραφική του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά είχε την ωμή ενέργεια που αναζητούσε.
Φωτογενής, ταλαντούχος και αυτοκαταστροφικός, ο Μπασκιά γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1960 και έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 28 ετών. Πρόλαβε να αφήσει πίσω του μια δυνατή καλλιτεχνική κληρονομιά
• 10 φράσεις του Μπασκιά για τη ζωγραφική
Το ταξίδι του Μπασκιά στο σύμπαν της τέχνης του δρόμου ξεκίνησε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν εντάχθηκε στο κίνημα γκράφιτι της Νέας Υόρκης.
Το 1972, αυτός και ένας καλλιτέχνης φίλος του, ο Al Diaz, ξεκίνησαν να ντύνουν με τις ζωγραφιές τους κτήρια. Σ’ εκείνους τους τοίχους υπέγραφαν με το αρκτικόλεξο SAMO – “Same Old Shit”.
Τα έργα τους ήταν αντισυμβατικά και φανερά επιθετικά προς τη θρησκεία και την πολιτική. Οι SAMO σύντομα προσέλκυσαν την προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Η εφημερίδα Village Voice έσπευσε, όχι άδικα, να τους αποθεώσει. Όταν ο Μπασκιά και ο Diaz σταμάτησαν τη συνεργασία τους, ο πρώτος ολοκλήρωσε το τελευταίο τους έργο γράφοντας το μήνυμα: SAMO IS DEAD.
Το τελευταίο εμφανίστηκε στην πρόσοψη πολλών γκαλερί τέχνης στο SoHo και κτηρίων στο κέντρο της πόλης. Το τέλος του Samo βρήκε τον Μπασκιά να κοιμάται σε παγκάκια πάρκων. Είχε χρεοκοπήσει.
Για να κερδίσει τη ζωή του άλλες φορές έγινε βαποράκι ναρκωτικών και άλλες ζωγράφιζε καρτ ποστάλ και t-shirt.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Μπασκιά άρχισε να επισκέπτεται χώρους όπως το Mudd Club και το Club 57. Μια καθόλου τυχαία επιλογή. Εκεί σύχναζε η αντεργκράουντ καλλιτεχνική ελίτ της Νέας Υόρκης.
Ήταν μια περίοδος που η punk rock μουσική έκαιγε και εκείνος είχε ήδη καταχωρηθεί ως ακολουθητής της.
Στο βίντεο των Blondie “Rapture” εμφανίζεται ως DJ. O Μπασκιά πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στην Annina Nosei Gallery, στο SoHo (1982)
Η άνοδος και η αναγνώρισή του συνέπεσε με την άφιξη, στη Νέα Υόρκη, του γερμανικού νεο-εξπρεσιονιστικού κινήματος.
Ο Μπασκιά άρχισε να εκθέτει τακτικά με καλλιτέχνες όπως τον Julian Schnabel και τον David Salle.
Ο νεο-εξπρεσιονισμός σηματοδότησε την επιστροφή της ζωγραφικής και την επανεμφάνιση της ανθρώπινης μορφής στη ζωγραφική, τις εικαστικές τέχνες γενικότερα.
Εικόνες της Αφρικανικής Διασποράς και της κλασικής Αμερικής παρουσιάζονταν έντονα στις δουλειές του και χώροι που τις φιλοξενούσαν ανερχόμενες γκαλερί όπως εκείνης της Mary Boone.
Η καθιέρωση του ως αναγνωρισμένου καλλιτέχνη ήρθε μετά το άρθρο του Rene Ricard, “The Radiant Child” στο περιοδικό Art Forum, που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο 1981. Τον παρουσίαζε ως μια απίθανη, “κεντρική” φιγούρα στον κόσμο της τέχνης.
• Ο Μπασκιά γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1960 και πέθανε στις 12 Αυγούστου 1988
Το 1982 ήταν μια γεμάτη χρονιά για τον Μπασκιά. Η χρονιά έκλεισε με την πραγματοποίηση έξι ατομικών του εκθέσεων σε κομβικές για την τέχνη πόλεις του κόσμου. Έγινε ο νεότερος καλλιτέχνης που συμπεριλήφθηκε ποτέ στην Documenta, την έκθεση που πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ της Γερμανίας.
Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου δημιούργησε περίπου 200 έργα τέχνης. Οι Dizzy Gillespie, Sugar Ray Robinson και Muhammad Ali ήταν μεταξύ των ανθρώπων που νοηματοδοτούσαν την έμπνευσή του.
Η αγριότητα της τεχνικής του Μπασκιά, εκείνες οι πινελιές του χρώματος και οι δυναμικές γραμμές που παρουσίαζε στα έργα του, πιθανώς αποκάλυπταν μέρη του εσωτερικού εαυτού του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Μπασκιά έγινε φίλος με τον πάπα της ποπ Andy Warhol.
Συνεργάστηκε μαζί του σε μια σειρά έργων από το 1984 έως το 1986, όπως το Ten Punching Bags (Last Supper) (1985-86).
Ο Γουόρχολ συχνά ζωγράφιζε πρώτα και μετά εκείνος έβαζε τη δική του άποψη στο έργο. Το 1985, ένα άρθρο του περιοδικού New York Times Magazine τον ανακήρυξε ως τον πιο καυτό νεαρό Αμερικανό καλλιτέχνη της δεκαετίας του 1980.
Την ίδια περίοδο, την περίοδο του θριάμβου του, ο Μπασκιά δυστυχώς γινόταν όλο και περισσότερο εθισμένος στην ηρωίνη και την κοκαΐνη.
Γεγονός που οδήγησε πρόωρα στον τραγικό θάνατό του στις 12 Αυγούστου 1988 σε ηλικία 28 ετών.
Δέκα φράσεις του Μπασκια γύρω από τον κόσμο της τέχνης και της δημιουργίας
1 – Δεν ακούω τι λένε οι κριτικοί τέχνης. Δεν ξέρω κανέναν που να χρειάζεται κριτικό για να καταλάβει τι είναι η τέχνη.
2 – Ξεκινώ έναν πίνακα και τον τελειώνω. Δεν σκέφτομαι την τέχνη όσο δουλεύω. Προσπαθώ να σκέφτομαι τη ζωή.
3 – Πιστεύεις ή όχι, μπορώ πραγματικά να ζωγραφίσω.
4 – Όσο περισσότερο ζωγραφίζω, τόσο περισσότερο μου αρέσουν τα πάντα.
5 – Ήθελα να είμαι αστέρι, όχι μασκότ μιας γκαλερί.
6 – Δεν είμαι μαύρος καλλιτέχνης, είμαι καλλιτέχνης.
7 – Έχω έναν πίνακα όπου κάποιος κρατάει μια κότα και από πάνω γράφει “Crown Hotel”. Είναι απλά για έναν τύπο που κρατάει μια κότα· δεν είναι κάτι άλλο.
8 – Θέλω να κάνω πίνακες που να φαίνονται σαν να τους έκανε ένα παιδί.
9 – Η τέχνη είναι το πώς διακοσμούμε τον χώρο· η μουσική είναι το πώς διακοσμούμε τον χρόνο.
10 – Δεν πήγα ποτέ σε σχολή καλών τεχνών. Απλά κοίταξα πολλά πράγματα.
