Από την Ντέμη Αυλωνίτη //
Η μουσική προκαλεί συναισθήματα. Κι εκείνα με τη σειρά τους φέρνουν στον νου αναμνήσεις. Πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι η μουσική ενισχύει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, πράγμα το οποίο είναι βοηθητικό ακόμα και για τους ανθρώπους που πάσχουν από άνοια.
Λέγεται μάλιστα ότι έφεση στη μουσική και η εκτίμησή της αποτελεί μία από τις δύο τελευταίες εναπομείνασες ικανότητες για τα άτομα αυτά. Ένας καλός τρόπος για να το διαπιστώσεις είναι και η παρακολούθηση του βραβευμένου ντοκιμαντέρ του Michael Rossato-Bennett “Alive Inside”, το οποίο εξετάζει τη σχέση μουσικής και Αλτσχάιμερ. Και η μουσική μοιάζει να είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να υπερπηδήσεις εμπόδια, να πας πέρα από την ασθένεια και να φτάσεις στο άτομο.
Σύμφωνα με ειδικούς, η μουσική προκαλεί συναισθηματική και σωματική εγγύτητα. Σε προχωρημένα στάδια της άνοιας, οι ασθενείς δεν είναι ικανοί να μοιραστούν συναισθήματα με τους φροντιστές.
Σε περίπτωση όμως που μπορούν να περπατήσουν και κατά συνέπεια και να χορέψουν έχουν τη δυνατότητα να οδηγηθούν (μέσω του χορού) σε αγκαλιές, φιλιά και συγκίνηση, στοιχεία τα οποία φέρνουν ασφάλεια και επαναφέρουν αναμνήσεις.
Όσον αφορά στο τραγούδι, λέγεται ότι διεγείρει ένα μεγάλο μέρος του εγκεφάλου το οποίο πριν δεν ενεργοποιούνταν. Επίσης, ως γνωστόν, η μουσική μπορεί να μας αλλάξει τη διάθεση, να μας βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους και να τονώσει τις θετικές αλληλεπιδράσεις.
Δείτε το ντοκιμαντέρ (χωρίς ελληνικούς υποτίτλους)
Το συγκινητικό “Alive Inside” πιο συγκεκριμένα, ερευνά τη δύναμη που έχει η μουσική να ξυπνά βαθιά κλειδωμένες αναμνήσεις.
Η ταινία ακολουθεί έναν κοινωνικό λειτουργό (Dan Cohen), ο οποίος αποφασίζει να μοιράσει σε έναν οίκο ευγηρίας iPods με εξατομικευμένες λίστες κομματιών. Και προς έκπληξη όλου του προσωπικού (και δική μας), οι ηλικιωμένοι οι οποίοι υποφέρουν από την απώλεια μνήμης και τη νόσο του Alzheimer φαίνεται να ανταποκρίνονται στο άκουσμα κάποιων τραγουδιών τα οποία σχετίζονται με τη νιότη τους, δηλαδή αρχίζουν και θυμούνται κάποια πράγματα από το παρελθόν τους.
Τότε ο Dan, γεμάτος ενθουσιασμό, στρέφεται στον ξακουστό νευρολόγο Dr. Oliver Sacks κι έπειτα παρακολουθούμε τους δυο τους να μελετούν τον μυστηριώδη τρόπο με τον οποίο η μουσική λειτουργεί μέσα στο μυαλό και τη ζωή των ασθενών. «Η μουσική εντυπώνεται στον εγκέφαλό μας πιο βαθιά από οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη εμπειρία» σημειώνει ο Sacks. Και προσθέτει: «Προκαλεί συναισθήματα και τα συναισθήματα μπορούν να φέρουν μέσα τους μνήμη».
Ταινίες για το Αλτσχάιμερ
Για την ασθένεια του Alzheimer έχουν κυκλοφορήσει δεκάδες ταινίες. Ανάμεσα στις πιο γνωστές που προβλήθηκαν από το 2000 και μετά είναι: το δράμα “Still Alice” όπου η Τζούλιαν Μουρ βραβεύτηκε για την ερμηνεία της ως καθηγήτρια γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο και μητέρα τριών παιδιών, η οποία αρχίζει σιγά σιγά να χάνει τη μνήμη της.
Η Καναδέζικη ταινία “Away From Her” όπου ο Γκραντ αναγκάζεται να αποχωριστεί τη Φιόνα (Τζούλι Κρίστι), η οποία έχει προσβληθεί από Αλτσχάιμερ καθώς πρέπει να εισαχθεί σε γηροκομείο. Και κάποια στιγμή εκείνη αρχίζει και ερωτεύεται έναν άλλον ασθενή, γεγονός το οποίο διαπιστώνει ο Γκραντ.
Το φιλμ “Iris” αποτελεί μια βιογραφία της Βρετανίδας συγγραφέως Άιρις Μέρντοκ, η οποία δοκιμάζεται από τη νόσο Αλτσχάιμερ στο τέλος της ζωής της, το 1990. Το “Iron Lady” μάς παρουσιάζει την πολιτική σταδιοδρομία και πρωθυπουργική θητεία της Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία προσβάλλεται από το Αλτσχάιμερ.
Ο Ντόναλντ Σάδερλαντ στην ταινία “Aurora Borealis” υποδύεται έναν παππού που πάσχει από άνοια και χρειάζεται περισσότερη φροντίδα από εκείνη που μπορεί να αντέξει η γυναίκα του. Έτσι, παίρνουν στο σπίτι έναν βοηθό υγείας και τον εγγονό του. Στο “Notebook”, η Άλι, μία ηλικιωμένη που πάσχει από Αλτσχάιμερ, βρίσκει ανακούφιση στο ερωτικό ημερολόγιο που της διαβάζει καθημερινά ένας συνταξιούχος, ο οποίος τυχαίνει να είναι και ο μεγάλος έρωτας της νιότης της.
Στο “Savages” βλέπουμε δύο αδέρφια (Λόρα Λίνεϊ και Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν) που πρέπει να φροντίσουν τον γονιό τους που πάσχει από άνοια.
Τέλος, το “A Song For Martin” αφορά έναν συνθέτη και μια βιολονίστα, οι οποίοι παντρεύονται για να ανακαλύψουν λίγο μετά ότι εκείνος πάσχει από Αλτσχάιμερ.
