Είμεθα αυτοεκδιδόμενοι. Ο Μέλανδρος Γκανάς και το χούι του να γίνει όσο πιο κόμικ (κομπάρσος ή πρωταγωνιστής) ήρωας μπορεί

Του Γιάννη Παναγόπουλου //

Ο Μέλανδρος Γκανάς είναι από τους ανθρώπους που βλέποντας σκίτσα θέλει να κάνει μακροβούτια μέσα τους. Αν σε κόμικ στόρυ ήταν πρωταγωνιστής ή κομπάρσος δεν έχει σημασία. Θα έκοβε φλέβες να γίνει έστω και γκριμάτσα αμηχανίας χαραγμένη από πενάκι σε χαρτί. Αυτός ο άνθρωπος που, όπως είπαμε και στο πρόσφατο παρελθόν, είναι εθισμένος στο αυτοεκδιδόμενο αλανιάρικο κόμικ, θέλει να μας ξεναγήσει στον κόσμο του. Ο Μέλανδρος είναι ο άνθρωπος με τη μεγαλύτερη συλλογή κόμικ «fanzines» [που γνωρίσαμε ως σήμερα. Του ζητήσαμε να μας χορηγήσει εικόνες που δίνουν νόημα στη ζωή του. Το έκανε με τον δικό του τρόπο.

-Τι είναι «Small Press Comics» ;

-Τα κόμικς που διανέμονται σε λίγα αντίτυπα. Ονομάζονται στην Ελλάδα και αυτά φανζίνς, αν και διαφοροποιούνται από την έννοια των παραπάνω στο ότι δεν έχουν άρθρα και κριτικές για άλλα κόμικς, αλλά πρωτογενώς κόμικς.

-Πότε βγήκε στην Ελλάδα το πρώτο κόμικ ανεξάρτητης λογικής;

-Δυσκολάκια μου βάζεις… χααχαχαχαχαχα. Λοιπόν, με σιγουριά δεν μπορεί να μιλήσει κανείς πάνω σε τέτοιες ερωτήσεις, μιας και λόγω μικρού τιράζ και μηδενικής διανομής, δεν υπάρχει κάπου καταγεγραμμένο πότε κυκλοφόρησε το πρώτο ελληνικό fanzine ή αυτοέκδοση ή underground comic ή γουατέβερ. Θα γράψω μερικά από τα πιο παλιά που έχω στην προσωπική μου συλλογή (από Έλληνες πάντα δημιουργούς μιλάμε).. Έχω του Λάζαρου Ζήκου {Αυτογνωσία (1974), Σαλαμάντρα (1977) }, κάποια του Ηλία Πολίτη {Φρίξα (1976), -273c + τι, (1978)}, ο Μικρός Δημοκράτης του Νίκου Λυμπερόπουλου {ή αλλιώς Liber (1976)}, όπως και το Άθλοι των Ρομπότ – Ινφρακόμιξ, μία καρτέλα με comics του Πάνου Κουτρουμπούση (από τη συλλογή ”Όνειρα Γλυκά”, με διάφορες καρτέλες κυρίως εικαστικών, που βγήκε σε 250 αριθμημένα αντίτυπα το 1975).

Εδώ να συμπληρώσω πως έχω και ένα blog με ελληνικά small press comics/fanzines, στο οποίο έχω ανεβάσει ό,τι αντίστοιχο έντυπο έπεφτε στα χέρια μου. Είναι το smaLL preSS comics (http://smallpressblog.blogspot.gr/), αν και έχω να γράψω από τον Ιανουάριο του 2014. Εκεί παίζουν κάπου στους 400 τίτλους και πάνω από 600 εξώφυλλα (έχω ακόμα καμιά 200αρια τίτλους που πρέπει να ανέβουν). Κάποια μέρα, όταν ηρεμήσω από ό,τι άλλη μαλακία κάνω, θα ξαναρχίσω να ανεβάζω γιατί και είναι ωραίο σαν ιδέα αλλά γενικά είναι κρίμα να πάνε χαμένες τόσες εργατοώρες που έχω ρίξει εκεί μέσα. Άλλο μεγαλόπνοο σχέδιο είναι κάποτε όλο αυτό να το βγάλω σε έναν έντυπο κατάλογο (χέσε ψηλά και αγνάντευε).

-Ποιο είναι το πιο «κουλό» φανζίν κόμικ που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα; Ποια ήταν η μοναδικότητα του;

-Κουλά “φανζίν” θέλεις Κούλα μου; Δεν θα γράψω για παλιά και συλλεκτικότητες και άλλα τέτοια, αλλά για έντυπα τα οποία όταν τα έπιασα, είπα: «Έλα ρε φίλε». Ξεκινάω με το Σπλατς απο την Πάτρα, το οποίο κυκλοφόρησε 6 τεύχη στον πρώτο του κύκλο και άλλα τρία στον δεύτερο κύκλο ζωής του, αυτή τη φορά ως «Splats». Το περίεργο με αυτόν τον τίτλο ήταν ότι κάθε τεύχος έβγαινε σε διαφορετικό format. Ξεκίνησε απο εφημερίδα (2 τεύχη), μετά πήγε σε περιοδικό μεγάλων διαστάσεων, αργότερα έβγαλε δύο μικρότερα τευχάκια, ενώ το τελευταίο τεύχος της πρώτης περιόδου κυκλοφόρησε σε rom-zine. Και δεν σταμάτησε εκεί, αλλά στον δεύτερο κύκλο κυκλοφόρησαν 3 τεύχη σε μορφή e-zine τα οποία αργότερα τυπώθηκαν σε μικρά ασπρόμαυρα τεύχη και σε λίγα αντίτυπα.

Επόμενο έντυπο είναι το «The Prisoner», μία αυτοέκδοση η οποία κυκλοφόρησε μέσα από τις ελληνικές φυλακές, όταν ο δημιουργός εξέτιε εκεί ποινή 6ετούς κάθειρξης. Το κάθε τευχάκι ασχολείται με ένα διαφορετικό θέμα, αλλά όλα μάς δείχνουν με καυστικό τρόπο την κατάσταση του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος.

Και τέλος, η underground καρτέλα «Η Κατάρα του Σερβιτόρου». Μια καρτέλα, νομίζω βγήκαν τρεις συνολικά και ήταν τετράγωνες διαστάσεων 22cm X 22cm, η οποία βγήκε το καλοκαίρι του 2009 στο Ρέθυμνο και μοιράστηκε σε διάφορες καφετέριες. Εγώ τη βρήκα σε ένα μαγαζί στον Βόλο, άρα δεν ξέρω με σιγουριά σε ποια μέρη κυκλοφόρησε. Στη μία και μοναδική καρτέλα που έχω, από τις τρεις που κυκλοφόρησαν, στην μπροστά σελίδα βλέπουμε ένα κόμικ, ενώ από πίσω έχει ένα σκίτσο με έναν σερβιτόρο και ένα κείμενο από κάτω που λίγο-πολύ κράζει τους αγενείς πελάτες.

-Ποια χρονιά θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ως την «άνοιξη» της ελληνικής φανζίν κόμικ κοινωνίας;

-Μεγάλη άνθηση βλέπουμε τα τελευταία 7 χρόνια. Και αυτό γιατί πλέον υπάρχει “λόγος” για να βγάζουν οι δημιουργοί αυτοεκδόσεις/fanzines, αλλά και τα μέσα/τεχνολογία. Ας τα πάρουμε όμως ένα-ένα..

Όταν λέω λόγοι, εννοώ πως εκτός από τα underground έντυπα που έβγαιναν πάντα σε άσχετο χρόνο και τόπο, πλέον υπάρχουν τέσσερα με πέντε μεγάλα φεστιβάλ για κόμικς, άρα οι δημιουργοί έχουν έναν παραπάνω λόγο για να βγάλουν κάποιο έντυπο για να προωθήσουν τη δουλειά τους. Επίσης, στη δύσκολη, οικονομικά πάντα, εποχή που διανύουμε, βλέπουμε πως οι εκδοτικοί οίκοι δύσκολα εμπιστεύονται να βγάλουν μαζικά δουλειές από εγχώριους δημιουργούς. Πρέπει να υπάρχει «κάτι» ώστε να εμπιστευθούν και να προχωρήσουν σε κάποια συνεργασία με κάποιον δημιουργό. Είτε αυτό είναι ένα πάρα πολύ καλό κόμικ, είτε ο δημιουργός να είναι γνωστός και να υπάρχει κάποιο κοινό που να τον ακολουθεί.

Επιπλέον, ακούς από παντού πως πολλοί δημιουργοί βγάζουν τα κόμικς τους από κάποιον εκδοτικό οίκο, πληρώνοντας οι ίδιοι τα έξοδα τυπογραφείου. Έτσι, μπορείτε να καταλάβετε πως πολλοί πλέον δημιουργοί, όχι μόνο πρωτοεμφανιζόμενοι αλλά και πολλοί ήδη καταξιωμένοι, διαλέγουν τον δρόμο της αυτοέκδοσης για να βγάλουν το έργο τους, με όποιες δυσκολίες επιφέρει αυτό όπως η διαφήμιση, η διανομή και άλλα. Και από την άλλη, είναι όπως είπα πιο πριν και η τεχνολογία. Πλέον την έχουν όλοι στα χέρια τους. Παλιά ήταν, λίγο έως πολύ, «πακέτο» να κάνεις μόνος σου μία έκδοση. Σήμερα όμως, έχουν αλλάξει τα πράγματα με τους υπολογιστές. Όσον αφορά στη διαδικασία της δημιουργίας, αλλά και με το internet και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την προώθηση της δουλειάς των.

Αυτοί κατ’εμέ είναι κάποιοι από τους σημαντικότερους λόγους για την άνθηση των αυτοεκδόσεων τα τελευταία χρόνια.