Του Γιάννη Παναγόπουλου //
Ας συμφωνήσουμε στα βασικά. Κάθε μέρα είναι διαφορετική. Κάθε μέρα έχει τα δικά της χρώματα. Τις δικές τις προσδοκίες. Το δικό της χαρακτήρα. Είναι σαν ο ηθοποιός Δημήτρης Ντάσκας να κάνει το δικό του «τάμα» για τις κάθε επόμενες «εικοσιτέσσερις» ώρες που φεύγουν ή έρχονται στη ζωή του. Κατά μια άποψη είναι τυχερός. Γνωρίζει κάθε λόγο, μικρό, μεγάλο, μεσαίο, που καθημερινά, όλο και πιο έντονα τον σπρώχνει στο θέατρο, τον κινηματογράφο. Πάρε ένα παράδειγμα. Σήμερα είναι στα Γιάννενα για θέατρο. Πριν λίγες μέρες ήταν στην Κοζάνη για θέατρο. Πριν μερικούς μήνες ήταν στο Παρίσι για να «παίξει» σινεμά δίπλα στη Φανί Αρντάν. Κάποιοι θα το τιτλοφορούσαν καταξίωση αυτό. Είναι εκεί το θέμα; Είναι βράδυ, είναι έντεκα και κάτι το βράδυ. Μια ακόμα μέρα, τυπικά φτάνει στο τέλος της. Μιλάμε με τον Δημήτρη. Ακούγεται πραγματικά φρέσκος. Λίγο πριν είχε κάνει φωτισμό σε παράσταση. Δεν είναι ηθοποιός; Ναι, είναι. Είπαμε. Ο Δημήτρης γνωρίζει κάθε λόγο μικρό, μεσαίο, μεγάλο που καθημερινά όλο και πιο έντονα τον σπρώχνει στο θέατρο, τον κινηματογράφο. Για μια παράσταση θα έκανε τα πάντα. Μην σου πω πως…τα κάνει ήδη.
-Τι κάνεις στα Γιάννενα;
-Παίζω στην παράσταση “Χορεύοντας στη Λούνασα” σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη, μια συμπαραγωγή των δημοτικών περιφερειακών θεάτρων των Ιωαννίνων, με πρόεδρο την Αλέκα Βακαλοπούλου και της Κοζάνης, καλλιτεχνική διεύθυνση Ελένη Δημοπούλου. Πρεμιέρα στην πόλη των Ιωαννίνων είχαμε την περασμένη Παρασκευή. Θα βρίσκομαι στα Γιάννενα μέχρι τα τέλη Μαρτίου.
-Σου αρέσει η πόλη;
Κούκλα. Να έρθεις να δεις.
-Τι σημαίνει για σένα να περιοδεύεις στην Ελλάδα; Ποια θα έλεγες ότι είναι η μεγαλύτερη θεατρική διαφορά ανάμεσα στην επαρχία και την Αθήνα;
-Έμεινα στην Κοζάνη περίπου ενάμιση μήνα. Γνώρισα ένα θέατρο πολύ δραστήριο, με εξαιρετικό καλλιτεχνικό προγραμματισμό και ισχυρούς δεσμούς με διάφορες κοινωνικές δομές, όπως για παράδειγμα το Κέντρο ημερήσιας φροντίδας ΑμεΑ “Κιβωτός”. Παράλληλα, γνώρισα καλλιτέχνες πολύ υψηλού επιπέδου. Τζαζίστες, φωτογράφους, λογοτέχνες, οι οποίοι έχουνε επιλέξει να ζουν μακριά από την Αθήνα. Δηλαδή σπούδασαν στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη ή έζησαν έξω και επέστρεψαν πίσω, στην πόλη που γνωρίζουν καλύτερα. Το ίδιο πάνω – κάτω συμβαίνει και στα Ιωάννινα. Έφτασα μόλις πριν λίγες μέρες, αρχίζω να ανακαλύπτω την εδώ σκηνή. Φαίνεται, επίσης, τρομερά ενδιαφέρουσα. Όλες αυτές οι γνωριμίες είναι το νόημα του να περιοδεύεις. Στην Αθήνα τα ερεθίσματα είναι τόσα πολλά. Αυτό από τη μια είναι σπουδαίο. Από την άλλη είναι σα να πάσχουμε όλοι από σύνδρομο διάσπασης προσοχής. Χάνεται η μπάλα. Εκτός Αθηνών, είναι σαν οι δυνάμεις να είναι πιο συγκεντρωμένες.
-Πώς άρχισε το καλλιτεχνικό πάρε-δώσε σου με τη Γαλλία;
-Όλα άρχισαν στο θέατρο Nanterre-Amandiers, διευθυντής του οποίου υπήρξε κάποτε και ο Πατρίς Σερό, το 2010, όταν ο σκηνοθέτης Ζαν-Λουί Μαρτινελί με επέλεξε για να την παράσταση “Ιθάκη” του Μπότο Στράους.
-Πώς έγινε αυτό;
Μέσα από την συνεργασία της Ένωσης Θεάτρων της Ευρώπης και του Εθνικού Θεάτρου. Έστειλαν εμένα και τον Νίκο Γιαλελή για μια ακρόαση-μάστερ κλας. Το όλο πράγμα κράτησε 15 μέρες. Από τις 22 Ιουνίου ως τις 8 Ιουλίου. Συμμετείχαμε στις πρόβες χωρίς να μας έχουν πει αν τελικά είχαμε πάρει τους ρόλους. Τελικά αυτό έγινε. Ανεβήκαμε στη σκηνή, επιτέλους για παραστάσεις, του Παρισινού θεάτρου τέλη Νοέμβρη του 2010.
-Η γλώσσα στάθηκε εμπόδιο για να βρεθείς σε σκηνή θεάτρου εκεί;
-Νομίζω ότι άκουσα όλα τα γαλλικά τραγούδια και είδα όλες τις γαλλικές ταινίες των τριάντα τελευταίων χρόνων κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μου. Θέλει πολλαπλάσια δουλειά, γιατί ο δεσμός που έχεις με τη μητρική σου γλώσσα, η συγκίνηση που σου προκαλεί κάθε λέξη που έχεις αρθρώσει χιλιάδες φορές, όλα αυτά δεν είναι αυτονόητα πράγματα σε μια γλώσσα. Ξέρεις μεν το νόημα των λέξεων αλλά δεν τις έχεις πει αυτές τις λέξεις στην καθημερινότητά σου. Αλλιώς ηχεί μέσα σου το ‘λυπάμαι’ κι αλλιώς το ‘désolé’. Άλλο φορτίο κουβαλάει το “Σ’ αγαπώ”, που έχεις μεγαλώσει με αυτό, και άλλο το “Je t’aime”, που ξέρεις μεν τι σημαίνει, αλλά δε σε συγκινεί το ίδιο. Οπότε χρειάστηκε πολλή τριβή για να επιτευχθεί η εξοικείωση με τις λέξεις. Υπήρχαν φορές που άλλα μου έλεγαν και άλλα καταλάβαινα. Σαν ζωντανό ανέκδοτο συμπεριφερόμουν. Όμως δεν γινόνταν αλλιώς.
-Τι σημαίνει να είσαι ηθοποιός στην Ελλάδα και τι στη Γαλλία;
– Πρώτον, στη Γαλλία μπορεί κάποιος να ζήσει από αυτή τη δουλειά. Δεύτερον, υπάρχουν οι κατάλληλες δομές και το κράτος ενισχύει τη συνεχή επιμόρφωση των ηθοποιών. Τρίτον, οι παραστάσεις δεν έχουν διάρκεια ζωής 1-2 σεζόν αλλά χάρη στη λογική του ρεπερτορίου αλλά και χάρη στα δεκάδες φεστιβάλ, μπορούν να παίζονται για χρόνια. Τέταρτον, το Παρίσι είναι έτσι κι αλλιώς και γεωγραφικά ένα κέντρο. Από εκεί περνάνε οι σημαντικότερες παραστάσεις που δημιουργούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη, την Αμερική, κι όχι μόνο. Μπορείς να δεις τα πάντα, παίρνοντας απλώς το μετρό.
-Τι ήταν για σένα η συμμετοχή στο «Ματαρόα» του Θεάτρου του Ηλίου;
-Το Ματαρόα από μόνο του είναι μια συγκλονιστική ιστορία, με πολύ μεγάλη σημασία και πολλαπλές αναγνώσεις σε πολιτικό επίπεδο και όχι μόνο. Η πραγματοποίηση της παράστασης στη Γαλλία ήταν επίσης μια τεράστια περιπέτεια, και μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω στην πράξη το Θέατρο του Ηλίου και την Αριάν Μνουσκίν.
-Έχει ανακοινωθεί πως παίζεις μαζί με την Φανί Αρντάν στη Γαλλική κινηματογραφική παραγωγή «Λόλα Πάτερ». Έχουν ολοκληρωθεί τα γυρίσματα της ταινίας;
-Ναι.
-Πότε θα βγει στις αίθουσες;
-Οι ημερομηνίες άλλαξαν. Σήμερα λένε πως αυτό θα γίνει στο φινάλε του Απρίλη.
-Πώς έφτασαν οι παραγωγοί του φιλμ σε σένα;
– Δεν ήταν οι παραγωγοί του φιλμ αλλά ο σκηνοθέτης Ναντίρ Μοκνές, που εκτιμούσα ήδη. Με γνώριζε σαν ηθοποιό και θέλαμε κι οι δύο να δουλέψουμε κάποια στιγμή μαζί.
-Τι είναι η Φανί Αρντάν για τους Γάλλους; Τι συμβολίζει στο επίπεδο της υποκριτικής;
-Είναι πολλές ταινίες του Τριφό. Μια ηθοποιός με χιούμορ που ξέρει πότε να τσαλακώνεται και πότε να οχυρώνεται πίσω από το αδιαμφισβήτητο star quality που ούτως ή άλλως έχει.
-Πώς ήταν η συμβίωσή σου μαζί της;
-Δε συμβιώσαμε, μια δουλειά κάναμε!
-Ε ωραία, βάλε την λέξη «καλλιτεχνική» πριν την λέξη συμβίωση στην ερώτηση και πες μου κάτι γι’ αυτό.
-Είναι πολύ εντάξει άνθρωπος. Εννοείται είχε μεγάλο και δύσκολο ρόλο στην ταινία. Στη διάρκεια των γυρισμάτων ήταν πολύ συγκεντρωμένη και κρατούσε τις δικές της αποστάσεις από τους υπόλοιπους. Συχνά έπαιρνε πρωτοβουλίες γύρω από το πώς θα μπορούσε να βγει ένα πλάνο. Όλοι την προστάτευαν και δεν βλέπω κάτι άδικο σε αυτό. Σε πλάνα που παίξαμε μαζί όταν ακολουθούσα μια συμβουλή της και ο σκηνοθέτης διαφωνούσε, λέγοντάς μου πως δεν κάνω κάτι σωστά, εκείνη απλά σήκωνε το χέρι για να πει: «Δική μου ιδέα ήταν». Η Φανί Αρντάν ήταν γοητευτική ακόμα και στα διαλείμματα των γυρισμάτων. Κρατούσε τη συγκέντρωσή της ανάμεσα στις λήψεις. Πολύ σωστή και δίκαιη συνάδελφος όταν προκύπτουν οι μικροεντάσεις που υπάρχουν σε κάθε δουλειά.
-Το επίπεδο παραγωγής θεατρικών παραστάσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία είναι μεγάλο;
-Στη Γαλλία υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός δημόσιων θεάτρων, παράλληλα επίσης με μεγάλα ιδιωτικά, που διαθέτουν όντως πολλά μέσα. Ωστόσο, και εκεί θέατρο γίνεται όπου μπορεί να φανταστεί κανείς: μπαρ, αποθήκες, πάρκα, τα πάντα μπορούν να γίνουν θεατρικές σκηνές, ακόμα και για ελάχιστους θεατές, ακόμα και με τιποτένια μέσα.
-Ποια παράσταση σηματοδότησε την καριέρα σου;
-Δύσκολη ερώτηση. Συνήθως δε σηματοδοτούν την πορεία σου παραστάσεις, αλλά άνθρωποι.
-Το δικό σου καλλιτεχνικό αύριο πώς το φαντάζεσαι;
-Να συνεχίσω να ζω από αυτή τη δουλειά. Κάποιες συνεργασίες που ονειρεύομαι. Και περισσότερο χρόνο να τελειώσω πράγματα που γράφω και μεταφράζω. Ένα πρότζεκτ σε σχέση με λαϊκά παραμύθια και άλλη μια παράσταση σε μη θεατρικό χώρο, εμπνευσμένη από αληθινές ιστορίες ανθρώπων της επαρχίας, για την οποία ήδη έχει ξεκινήσει η έρευνα, με συνεντεύξεις και όλα τα σχετικά.
