Μπορεί μια εικόνα μόνο, ένα φωτογραφικό κλικ ν΄αποτυπώσει τη φρίκη του πολέμου; Μπορεί μια, μόνο, εικόνα να ενώσει συνειδήσεις, να διαμορφώσει ιστορία;

Την 1η Φεβρουαρίου του 1968 στη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ: Ο στρατηγός – αρχηγός της Αστυνομίας του Νοτίου Βιετνάμ Νγκουγιέν Νγκοκ Λουάν πυροβόλησε τον Βιετκόνγκ Νκουγιέν Βαν Λεμ.

Ο  φωτορεπόρτερ του Associated Press Έντι Άνταμς ήταν εκεί για να αποτυπώσει το γεγονός. Το έργο του ξεπέρασε την αξία της ιστορικής καταγραφής. Μπήκε σε μουσεία. Έγινε αντιπολεμικό σύμβολο. Η μαζική κουλτούρα την αποθέωσε. 

Ο Νκουγιέν Βαν Λεμ, ο πυροβολημένος Βιετκόνγκ, ήταν ο εκτελεστής του 36χρονου Νοτιοβιετναμέζου αντισυνταγματάρχη Νγκουέν Τουάν, της συζύγου του, των πέντε από τα έξι παιδιά τους και της 80χρονης μητέρας του. Ο Βαν Λεμ συνελήφθη και προσήχθη στον στρατηγό ο οποίος δεν σκέφτηκε καν, τράβηξε το 38αρι περίστροφό του και τον εκτέλεσε εν ψυχρώ. Το γεγονός απαθανατίστηκε από τον φωτογραφικό φακό του Έντι Άνταμς, αλλά και από τον τηλεοπτικό του δικτύου NBC News.

Ο φωτορεπόρτερ Έντι Άνταμς για την εικόνα αλλά και το έργο του πήρε Βραβείο Πούλιτζερ το 1969.Ο Άνταμς στη διάρκεια της ζωής του καλύψε 13 πολέμους και έφυγε από τη ζωή το 2004 σε ηλικία 71 χρονών.

Η εμβληματική φωτογραφία του Άνταμς έγινε το σύμβολο της βαρβαρότητας του Πολέμου στο Βιετνάμ.

Επικοινωνιακά τελείωσε κάθε Αμερικάνικο αφήγημα γύρω από την αναγκαιότητα της εμπλοκής των ΗΠΑ σε πόλεμο. Πολλοί ήταν εκείνοι που χαρακτήρισαν έγκλημα πολέμου την πράξη του Λουάν, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης περί αιχμαλώτων. Κάποιοι άλλοι αντέτειναν ότι ο Λεμ δεν μπορούσε να θεωρηθεί αιχμάλωτος αφού δεν φορούσε στρατιωτική στολή.

Λίγους μήνες μετά το γεγονός ο στρατηγός Λουάν σε συνέντευξή του στη διάσημη ιταλίδα δημοσιογράφο Οριάνα Φαλάτσι είχε πει: «Κατανοώ ότι με θεωρεί όλος ο κόσμος ψυχρό δολοφόνο. Ωστόσο, εκείνη τη στιγμή ήμουν σε έξαλλη κατάσταση. Δεν μπορούσα να το ελέγξω. Δεν φορούσε στολή και δεν μπορώ να σεβαστώ έναν άνθρωπο που πυροβολεί χωρίς να φοράει στολή. Είναι πολύ εύκολο να σκοτώνεις και να μην σε αναγνωρίζουν. Ένας Βιετκόνγκ με πολιτικά ρούχα με γέμισε οργή».

Το 1975, με την πτώση της Σαϊγκόν, ο Λουάν έφυγε από το Νότιο Βιετνάμ στις Ηνωμένες Πολιτείες· άνοιξε ένα εστιατόριο με το όνομα «Les Trois Continents» σε προάστιο της Ουάσιγκντον.

Το 1978, η υπηρεσία μετανάστευσης των ΗΠΑ υποστήριξε ότι ο Λουάν είχε διαπράξει έγκλημα πολέμου και έπειτα από έρευνα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εκτέλεση του Λεμ ήταν πράξη παράνομη. Τότε έγινε προσπάθεια να απελαθεί ο στρατηγός. Πλησίασαν τον φωτορεπόρτερ Έντι Άνταμς για να καταθέσει εναντίον του Λουάν, αλλά ο Άνταμς υποστήριξε τον στρατηγό και έτσι επετράπη στο Νοτιοβιετναμέζο να παραμείνει. Η απέλαση επίσης ανεστάλη με παρέμβαση του προέδρου Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος δήλωσε ότι, «αυτός ο ιστορικός ρεβιζιονισμός είναι ανοησία».

Το 1991 ο Λουάν έκλεισε το εστιατόριό του και συνταξιοδοτήθηκε. Ο φωτορεπόρτερ του AP θυμάται ότι είχε επισκεφτεί τον Λουάν και του είχε ζητήσει συγγνώμη για τη ζημιά που είχε προκαλέσει σ’ εκείνον και στην οικογένειά του με εκείνη η φωτογραφία. Θυμάται επίσης να επισκέπτεται την τουαλέτα του εστιατορίου όπου στο τοίχο της έγραφε: Ξέρουμε ποιος είσαι γουρούνι.

Ο Νγκουγιέν Νγκοκ Λουάν πέθανε από καρκίνο στις 14 Ιουλίου 1998, σε ηλικία 67 ετών, στο Μπουρκ της Βιρτζίνια. Μετά τον θάνατό του, ο φωτορεπόρτερ Έντι Άνταμς έγραψε στο περιοδικό TIME: «Ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ κι εγώ σκότωσα τον στρατηγό με την κάμερά μου. Η εικόνα είναι το πιο ισχυρό όπλο στον κόσμο. Ο κόσμος πιστεύει ό,τι βλέπει, αλλά οι φωτογραφίες δεν λένε όλη την αλήθεια. Αυτό λοιπόν που δεν έδειξε η φωτογραφία μου ήταν: «Τι θα κάνατε αν ήσασταν ο στρατηγός εκείνη την ώρα σ΄ εκείνο τον τόπο εκείνη την σκληρή μέρα, και πιάνατε τον λεγόμενο «κακό»»

εικόνες: