Ο Θεοφίλος έχει τη δική του παράγραφο στην ελληνική καλλιτεχνική ιστορία και στη βραβευμένη ταινία του Λάκη Παπαστάθη, «Θεόφιλος» (1987), που προβάλλει απόψε -Σάββατο 2 Δεκεμβρίου- η ΕΡΤ2 στις 22:00, ο Δημήτρης Καταλειφός κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στη ζωγραφική του Θεόφιλου δεν υπήρξαν κανόνες. Υπήρξε μόνο η δίψα ενός λαϊκού ανθρώπου να απεικονίσει την πατρίδα και τους συμπατριώτες του μέσα από την δική του, απλοϊκή, καλοπροαίρετη, ματιά.
Παρότι γεννήθηκε αρκετές δεκαετίες μετά την επανάσταση του 1821 με την οποία το ελληνικό έθνος κέρδισε την ανεξαρτησία του, ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1868-1934) εγκατέλειψε μια μέρα το ευρωπαϊκό στυλ ντυσίματος που χρησιμοποιούσαν οι συμπατριώτες του και για το υπόλοιπο της ζωής του υιοθέτησε την παραδοσιακή εθνική φορεσιά, τη φουστανέλα. Ήταν μια έμπρακτη απόδειξη της υπαρξιακής του ταύτισης με τον ελληνικό μύθο ενός κόσμου ηρώων – από τον Μέγα Αλέξανδρο ώς τους κλέφτες και τους αρματωλούς του δέκατου ένατου αιώνα.
Ο Θεόφιλος φορούσε τα ρούχα των ανθρώπων που ζωγράφιζε, σε μια Ελλάδα που απομακρυνόταν ολοένα και περισσότερο απ’ αυτούς. Έτσι, χωρίς να σταματήσει να τρέφεται από τις καθημερινές μορφές του λαϊκού πολιτισμού και από το φως της πατρίδας του, ολόκληρη η ζωή αυτού του φωτισμένου ανθρώπου υπήρξε μια μοναχική πορεία ανάμεσα στο μύθο και την ιστορία που τον οδήγησε στην πιο απόκρυφη, προσωπική ουσία αυτού του μύθου: την τέχνη του. Η ανακάλυψη του Θεόφιλου έγινε στη δεκαετία του ’30 από τον κριτικό τέχνης Στρατή Ελευθεριάδη που καταγόταν επίσης από τη Λέσβο και που τον έκανε γνωστό μετά το θάνατό του σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου.
Καλύτερης Ταινίας – ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1987
Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας – ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1987
Καλύτερων Κοστουμιών – ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1987
Ηθοποιοί: Δημήτρης Καταλειφός, Σταμάτης Φασουλής, Δημήτρης Καμπερίδης, Ειρήνη Χατζηκωνσταντή, Θεόδωρος Έξαρχος, Υβόννη Μαλτέζου, Θέμης Μάνεσης, Ντίνος Λύρας, Αναστασία Κρίτση, Στράτος Παχής κ.α.
