γράφει η Αγγελική Κώττη //

Λέγεται πως όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός γελάει. Πόσα και πόσα ταξίδια, επισκέψεις σε μουσεία και πινακοθήκες, εκθέσεις και άλλα πολιτιστικά δρώμενα δεν είχαν προγραμματιστεί τον τελευταίο μήνα για την Κίνα. Η επιδημία του κορωνοϊού σάρωσε όλα τα σχέδια. Μουσεία έκλεισαν, εκθέσεις ακυρώθηκαν, ακόμα και μεγάλες διοργανώσεις όπως είναι η Art Basel στο γειτονικό της Κίνας Χονγκ Κονγκ. Ανάμεσα σε όσα πήραν αναβολή, μικρή ή μεγάλη θα δούμε, είναι και τρεις ελληνικές εκθέσεις που είχαν προγραμματιστεί για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Το πραγματικά μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό της χώρας έγινε αντιληπτό με το ξέσπασμα της επιδημίας.

•Οι εορταστικές εκδηλώσεις για την κινεζική πρωτοχρονιά, το Σάββατο 25 Ιανουαρίου, ακυρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Από εκεί και μετά ξεκίνησε σειρά αποκλεισμών χώρων μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος, κλεισίματος κινηματογράφων παντού, καθώς και μουσείων. Έκλεισε ακόμα και η Απαγορευμένη Πόλη στο Πεκίνο, παρότι είχε οργανωθεί σειρά μεγάλων εκδηλώσεων

Έχουν επίσης αναβληθεί ή και ματαιωθεί εγκαίνια εκθέσεων που επρόκειτο να γίνουν σε όλη την Κίνα μέσα στον Φεβρουάριο. Εν αμφιβόλω τίθεται η πραγματοποίηση των εκθέσεων που επρόκειτο να λειτουργήσουν, όχι μόνο τον Μάρτιο, αλλά ακόμα και τον Απρίλιο! Όλα αυτά για την ασφάλεια των επισκεπτών, όπως και για την ασφάλεια του προσωπικού των μουσείων και γκαλερί. Φυσικά, σε αναπτυσσόμενες με τέτοιες ταχύτητες οικονομίες, εμφανίστηκαν ιδέες για άλλες μορφές διάδοσης της τέχνης. Ήδη από τις 28 Ιανουαρίου η Εθνική Διοίκηση Πολιτιστικής Κληρονομιάς ενθαρρύνει τους επισκέπτες να ασχοληθούν ψηφιακά με τα πολιτιστικά ιδρύματα. Στόχος της διοίκησης είναι να δημιουργηθεί μια δημόσια πλατφόρμα με εκθέσεις και αίθουσες μουσείων, στην οποία οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν ειδικές λήψεις 360 μοιρών για τα εκθέματά τους. Δεν πρόκειται για κάτι που έχει αφεθεί στον πατριωτισμό των Κινέζων, αντίθετα οι κατευθύνσεις είναι συγκεκριμένες και η συμμόρφωση, κατά το μάλλον ή ήττον, υποχρεωτική. Από την άλλη, λεφτά υπάρχουν όπως διαβεβαιώνει η ειδική ομάδα που έχει αναλάβει τον συντονισμό. Η πιο γρήγορη ανταπόκριση υπήρξε από την Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου, με εκθέματα παγκοσμίου φήμης. Δυστυχώς, όμως, προς το παρόν το ψηφιακό αυτό περιεχόμενο είναι προσβάσιμο μόνο από τους κατοίκους Κίνας ή, σε κάποιες περιπτώσεις που επιτρέπεται στο εξωτερικό, η πληροφόρηση γίνεται μόνο στα κινέζικα. Ελάχιστες είναι οι εξαιρέσεις με τη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Με την Απαγορευμένη Πόλη να εορτάζει την 600ή επέτειό της το 2020, το Μουσείο του Παλατιού σχεδίαζε μια εντυπωσιακή σειρά εκθέσεων για το έτος. Στις 23 Ιανουαρίου, όμως, το προσωπικό του μουσείου ανακοίνωσε ότι θα κλείσει μέχρι νεωτέρας λόγω της επιδημίας του ιού. Μπορείτε να αναζητήσετε τον διαδικτυακό ιστότοπο με το όνομα The Panoramic Palace Museum (αλλά, όπως είπαμε, με πληροφορίες στα κινέζικα) ώστε να πάρετε μια εικόνα από το μεγάλο αυτό πρόγραμμα.

Το Εθνικό Μουσείο του Πεκίνου έχει επίσης ανεβάσει online την τελευταία έκθεσή του, με τίτλο «Το ταξίδι της επιστροφής: έκθεση κινεζικών τεχνουργημάτων που επαναπατρίστηκαν από την Ιταλία». Υπάρχουν δίγλωσσες περιγραφές και κατά τη διάρκεια της περιήγησης μπορείτε να μεγεθύνετε τα εκθέματα. Μπορείτε επίσης να εστιάσετε σε καθέναν από τους πολεμιστές του Πήλινου Στρατού στο μουσείο – μαυσωλείο του αυτοκράτορα Τσιν Σι Χουάνγκ, όπου φυλάσσονται. Ακόμα και στην πόλη Γουχάν, εκεί όπου ξεκίνησε η επιδημία, μπορείτε να πάτε – διαδικτυακά πάντοτε. Η περιοχή διαθέτει μεγάλο ιστορικό πλούτο για τον οποίο θα ενημερωθείτε με μια περιήγηση σε τοπικά μουσεία μέσω ίντερνετ. Κορώνα στο κεφάλι τους, ένα μουσείο που στεγάζεται σε κτίριο το οποίο αποτελούσε την πρώτη έδρα της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και το μουσείο εξέγερσης της επανάστασης του 1911. Ήταν η επανάσταση που ξεκίνησε από τη Γουχάν και οδήγησε στην ανατροπή του αυτοκρατορικού συστήματος διακυβέρνησης.

Τα προβλήματα για την Κίνα δεν σταματούν εκεί. Ακυρώθηκαν και τα εγκαίνια δύο νέων μουσείων στο Φοσάν και το Πεκίνο. Το Φοσάν απέχει 12 ώρες με το αυτοκίνητο από τη Γουχάν και το μουσείο που θα ανοίξει πλέον αργότερα, θα είναι τέχνης. Σχεδιάστηκε από τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα Tadao Ando και χρηματοδοτήθηκε από τον He Jianfeng, κατασκευαστή συσκευών ηλεκτρονικών ειδών. «Η υγεία και η ασφάλεια του προσωπικού, των κατασκευαστών, των καλλιτεχνών, των μελλοντικών επισκεπτών και των διεθνών συνεργατών είναι ύψιστης προτεραιότητας. Παρακολουθούμε στενά τα μέτρα της κινεζικής κυβέρνησης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας», αναφέρει η δήλωση από το Μουσείο. Ομοίως, το Μουσείο X στο Πεκίνο αναβάλλει την εναρκτήρια έκθεσή του, με έργα των καλλιτεχνών Cui Jie και Cheng Ran, μέχρι νεωτέρας. Τέλος, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης της UCCA στο Πεκίνο έχει ήδη κλείσει, σύμφωνα με τα μέτρα ασφαλείας, και το κτίριο αποστειρώνεται κάθε 24 ώρες, όπως επιτάσσουν οι κυβερνητικές διαταγές. Η πρώτη μεγάλη ακύρωση διοργάνωσης λόγω του κορωνοϊού είναι γεγονός και είναι διπλή. Λόγω της επιδημίας στην Κίνα, το γειτονικό Χονγκ Κονγκ ματαιώνει τις φετινές διοργανώσεις της Art Basel (επρόκειτο να πραγματοποιηθεί 19-21 Μαρτίου) και Art Central (προγραμματισμένη περίπου για τις ίδιες ημερομηνίες), δύο από τις μεγαλύτερες εκθέσεις τέχνης στην Ασία. Την ακύρωση είχαν ζητήσει οι ίδιοι οι εκθέτες, μερικοί μάλιστα είχαν αποχωρήσει με δική τους απόφαση, ενώ οι διοργανωτές διαβεβαίωναν πως εργάζονται σκληρά «για να επανεξετάσουν όλες τις πιθανές επιλογές», μέχρις ότου αναγκάστηκαν να ανακοινώσουν τη ματαίωση.

Η προσπάθεια πραγματοποίησης των εκθέσεων δεν έγινε μόνο λόγω των μεγάλων ποσών που διακινούνται σε αυτές. Οι διοργανωτές θα κληθούν τώρα να πληρώσουν «πέναλτι» για τα διαφυγόντα κέρδη των συμμετεχόντων. Δεν είναι η πρώτη φορά που ακυρώνεται έκθεση της Art Basel. Το 2001 οι διοργανωτές είχαν ακυρώσει την Art Basel Miami Beach μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και υπέστησαν απώλειες περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων δολαρίων. Οι παρατηρητές θεωρούσαν την κακή εξέλιξη βέβαιη, καθώς η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ έχει κλείσει όλους τους πολιτιστικούς χώρους της στα τέλη Ιανουαρίου, ώστε να ελαχιστοποιήσει τη μαζική συγκέντρωση πλήθους, προκειμένου να περιοριστεί ο ιός. Πέρυσι, η Art Basel στο Χονγκ Κονγκ προσέλκυσε 88.000 επισκέπτες, ενώ η Art Central 37.000, δήλωσαν οι διοργανωτές της. Στην πρώτη θα μετείχαν περισσότερες από 200 γκαλερί 31 χωρών και στη δεύτερη 80. Χονγκ Κονγκ τον Ιανουάριο. Όπως συμβαίνει συχνά με τέτοιου είδους διοργανώσεις, το νόμισμα έχει και άλλη όψη. Αίθουσες τέχνης από όλο τον κόσμο είχαν ήδη εκφράσει σκεπτικισμό για τη φετινή συμμετοχή τους λόγω των πολιτικών αναταραχών στη χώρα. Παρότι συνάδελφοί τους από το Χονγκ Κονγκ επέμεναν ότι το κίνημα διαμαρτυρίας «είχε ελάχιστο άμεσο αντίκτυπο στην αγορά τέχνης», κάποιοι δεν ήθελαν να άρουν τις επιφυλάξεις τους. Οι τοπικοί παράγοντες στην αγορά τέχνης λένε πως οι δυτικοί έμποροι τέχνης εκμεταλλεύονται την ευκαιρία να αποσυρθούν από την Art Basel εν μέσω απαισιόδοξου επιχειρηματικού κλίματος. «Με απλά λόγια, αυτό που φοβούνται δεν είναι πανδημία. Είναι άδειες αίθουσες και έλλειψη γρήγορων κερδών», δήλωσε ο Laure Raibaut, ανεξάρτητος επιμελητής τέχνης που ζει χρόνια στο Χονγκ Κονγκ.

•Τρεις ελληνικές εκθέσεις που επρόκειτο να εγκαινιαστούν Μάρτιο ή Απρίλιο είναι προς το παρόν στον αέρα. Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη όταν ρωτήθηκε σχετικά με την πραγματοποίηση των συγκεκριμένων εκθέσεων, πως δεν είναι δυνατόν να αποσταλεί οιοσδήποτε υπάλληλος του υπουργείου στην Κίνα αυτή τη χρονική περίοδο

Τόνισε κατηγορηματικά πως η υγεία υπερέχει των πάντων και οι άνθρωποι που θα συνοδεύσουν τα εκθέματα από την Ελλάδα δεν είναι δυνατόν να εκτεθούν στον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Οι πληροφορίες μας από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο λένε πάντως πως οι διοργανωτές εξακολουθούν να εργάζονται στα σχέδια κάθε έκθεσης, ώστε εάν και εφόσον οι συνθήκες καλυτερεύσουν, οι εκθέσεις να πραγματοποιηθούν έστω και με καθυστέρηση. Σε διαφορετική περίπτωση, προφανώς θα αναζητηθούν νέες ημερομηνίες.

Στο Capital museum του Πεκίνου έχει σχεδιαστεί να μεταφερθούν οι «Greeks», μια μεγάλη ελληνική έκθεση που έχει εντυπωσιάσει στο εξωτερικό. Στο ίδιο μουσείο είχε εκτεθεί πέρσι το «Ναυάγιο των Αντικυθήρων». Στο Εθνικό Μουσείο της κινεζικής πρωτεύουσας θα παρουσιαστούν οι «Αμέτρητες όψεις του Ωραίου» που συγκέντρωσαν σχεδόν ένα εκατομμύριο επισκέπτες στην Αθήνα. Τέλος, στο NAMOC, και πάλι στο Πεκίνο, θα παρουσιαστεί μια έκθεση – διάλογος του Σωκράτη με τον Κομφούκιο

88.000 επισκέπτες προσέγγισε το 2019 η Art Basel στο Χονγκ Κονγκ, στην οποία μετείχαν περισσότερες από 200 γκαλερί 31 χωρών και 37.000 η Art Central, με 80 συμμετοχές. 600 χρόνια μετά τη δημιουργία της έκλεισε λόγω ιού η Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου με τα 800 κτίρια και τις 8.706 αίθουσες, που καλύπτει επιφάνεια περίπου 0,7 τετραγωνικών χιλιομέτρων και χτίστηκε από διακόσιες χιλιάδες εργάτες μέσα σε δεκαέξι χρόνια.2 κινεζικά μουσεία ενώ ήταν έτοιμα δεν θα εγκαινιαστούν προς το παρόν, καθώς οι περιοχές τους βρίσκονται σε καραντίνα. Το Μουσείο Φοσάν απέχει 12 ώρες από τη Γουχάν και το Μουσείο Χ είναι στο Πεκίνο, όπου όλα τα μουσεία έχουν κλείσει και αποστειρώνονται κάθε 24 ώρες. 3 ελληνικές εκθέσεις και οι τρεις σε μουσεία της κινεζικής πρωτεύουσας είναι προς το παρόν στον αέρα, καθώς δεν είναι δυνατόν να ταξιδέψουν οι συνοδοί των αρχαιοτήτων που θα στείλουμε, για λόγους πρόληψης. Η υλοποίησή τους θα εξαρτηθεί από τον χρόνο άρσης της καραντίνας.

εικόνες: 

Nick Fewings
Alexander Ramsey
Michael Rivera 🇵🇭