Κριτική | «Αίμα στη σκηνή» από τον Τάσο Πυργιέρη: ζήτω η παρωδία! Ο σκηνοθετικός μηχανισμός είναι ευφυής . Επενδύοντας στην με ακρίβεια δύναμη της ατάκας και στην εξαντλητική αξιοποίηση όλων των φαρσικών στοιχείων του, ξεπερνάει τις μεταφραστικές δυσκολίες του αγγλοσαξονικού χιούμορ (μετάφραση Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη) και μετασχηματίζει το κείμενο με βλάσφημη αθωότητα και υψηλό γούστο σε μια σαρδόνια σκηνική αποτύπωση
Η παρωδία ως θεατρικό είδος έχει τις ρίζες της στην Αττική Κωμωδία. Από τους «Βατράχους» του Αριστοφάνη και την παρωδία έργων του Αισχύλου και του Ευριπίδη, την σηματοδότησή της ως ξεχωριστό είδος από τον Αριστοτέλη, η παρωδία διατρέχει τους αιώνες, αποδομώντας, διαστρεβλώνοντας και παραμορφώνοντας κλασικά και τραγικά σύμπαντα και κατεστημένα.
Μέρος της κωμωδίας ή αυτόνομο είδος; Αναμφισβήτητα αυτόνομο είδος. Γιατί η παρωδία δεν παράγει αποκλειστικά κωμικότητα αλλά έχοντας ως βασική προϋπόθεση τον διακειμενικό διάλογο, επαναπροσδιορίζει τη δραματουργική αφετηρία του παρωδούμενου έργου με κριτική αξίωση. Και η παρωδία δεν είναι απλά σάτιρα. Γιατί πατάει γερά σε έναν δραματουργικό σχεδιασμό με τους παραπάνω στόχους χωρίς να παραπαίει στην ευκολία του χλευασμού.
Το «Αίμα στη Σκηνή» του Τσάρλς Λάντλαμ αποτελεί τυπικό δείγμα παρωδίας, και μάλιστα ενισχυμένης ως προς τη διακειμενικότητά της. Γραμμένη τη δεκαετία του 70, με το δραματουργικό πρόσχημα ενός αποτυχημένου οικογενειακού περιοδεύοντος θιάσου, όπου προβάρει τον Άμλετ του Σαίξπηρ και με ανθολογήσεις από Οιδίποδα και Τσέχωφ, δεν περιορίζεται στην παρώδηση του κλασικού Σαιξπηρικού κειμένου, αλλά παρωδεί σύσσωμο τον κόσμο του θεάτρου, με όλα τα θετικά και αρνητικά που τον χαρακτηρίζουν. Τα θεατρικά ήθη και έθιμα, η ματαιοδοξία, η φιλοδοξία, η ψευτοκουλτούρα, τα εργασιακά, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα παρελαύνουν μέσα στη σκοτεινή και παράλληλα ολόχαρη ατμόσφαιρα της σκηνής.
Ο Τάσος Πυργιέρης στο Σύγχρονο Θέατρο χτίζει μια παράσταση αξιώσεων, με ανεπτυγμένη την αίσθηση του κωμικού και με πλήρη μελέτη και κατανόηση του είδους. Παρόλο που θα ισχυριστεί κανείς, ότι το κείμενο αδυνατεί να επικοινωνήσει στο σήμερα, μιας και οι κωμικοί κώδικες έχουν τροποποιηθεί, βρίσκει τον τρόπο να το φέρει στα μέτρα της σύγχρονης δραματουργικής αποτύπωσης, κρατώντας αλώβητη την εποχή του. Ο σκηνοθετικός μηχανισμός είναι ευφυής . Επενδύοντας στην με ακρίβεια δύναμη της ατάκας και στην εξαντλητική αξιοποίηση όλων των φαρσικών στοιχείων του, ξεπερνάει τις μεταφραστικές δυσκολίες του αγγλοσαξονικού χιούμορ (μετάφραση Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη) και μετασχηματίζει το κείμενο με βλάσφημη αθωότητα και υψηλό γούστο σε μια σαρδόνια σκηνική αποτύπωση. Έχει και ένα άλλο χαρακτηριστικό το βλέμμα του Τάσου Πυργιέρη: τη δημιουργία μιας καταιγιστικής αλλά εξαιρετικά ισορροπημένης ατμόσφαιρας. Μελετώντας την παράσταση διακρίνεις ότι έχει ισομοιράσει, με λεπτομέρεια στην ακρίβεια, στους ηθοποιούς του όλα τα στοιχεία που μπορούν να χαρακτηρίσουν μια παρωδία. Η Ρένα Κυπριώτη για παράδειγμα, ηθοποιός με κωμική στόφα, ερμηνεύει την ηρωίδα της με επιτηδευμένη υπερβολή στο λόγο, ο Αλέξανδρος Βάρθης χτίζει με αφοσίωση το γκροτέσκο, ο πολύ καλός Χρήστος Σταθούσης θα επενδύσει στην αμεσότητα της λαϊκότητας , ενώ ο Φοίβος Μαρκιανός θα παίξει με τη μουσική κωμικότητα. Η Μαριλένα Μόσχου, θαυμάσια μέσα στην ξεκαρδιστική αφέλεια της ηρωίδας της. Ο Θάνος Λέκκας, για μια άλλη φορά θα ξεδιπλώσει τις ερμηνευτικές του δυνατότητες φανερώνοντας μια ακόμα πλευρά του, αυτήν της μιμιτικής παράλλαξης της φωνής, ένα στοιχείο, δεν θα ήταν υπερβολή να το πούμε, εξαιρετικά δομικό για την ποιότητα της παράστασης. Ο Μάκης Νάνος ισορροπεί ανάμεσά τους σαν συνδετικός αρμός. Όλες αυτές οι ερμηνευτικές τοποθετήσεις, μία-μία ξεχωριστά και όλες μαζί, συνιστούν καθοριστικά χαρακτηριστικά της παρωδίας και πόσο ταιριαστά, σαν μπουκέτο από διαφορετικά λουλούδια, έχουν λειτουργήσει!
Όλοι μαζί συνιστούν ένα ανσάμπλ αυτοακυρωμένων ηρώων σε μια ρέουσα παράσταση. Υψηλού επιπέδου, το μέχρι λεπτομέρειας διεστραμμένο σκηνικό της Ελίνας Δράκου, με την ίδια λεπτομερή και παιχνιδιάρικη ακρίβεια και τα κοστούμια που έχει επιμεληθεί η ίδια, ο Φοίβος Μαρκιανός γράφει και παίζει τη μουσική ζωντανά ενώ τα φώτα της Στέβης Κουτσοθανάση δίνουν στίγμα και χαρακτήρα. Μια αντιστοίχηση παρωδιακής ατμόσφαιρας στα αυθεντικά σαιξπηρικά κομμάτια που δημιουργούν ελαφρές αρρυθμίες, μάλλον θα ενίσχυε περισσότερο τους στόχους της παράστασης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνεται το εξόχως διασκεδαστικό και καθόλου προσβλητικό αποτέλεσμα. Ούτε, βεβαίως, το ταλέντο, ο μόχθος και η επαγγελματική συνέπεια των δημιουργών της.
Η παράσταση παίχτηκε στο Σύγχρονο Θέατρο από τις 10 Μαΐου έως τις 2 Ιουνίου 2024.
Μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη
Σκηνοθεσία: Τάσος Πυργιέρης
Σκηνικά/Κοστούμια: Ελίνα Δράκου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Μουσική Σύνθεση: Φοίβος Μαρκιανός
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Σοφία Καστρησίου, Μάκης Νάνος
Επιμέλεια ήχων: Νίκος Τσαούσης
Φροντιστήριο: Βασιλική Τσιλιγκρού
Κατασκευή Σκηνικού: Χρήστος Χαμζαλάρης
Ζωγράφος Σκηνικού: Σοφία Παπαδοπούλου
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Λέπουρης
Διεύθυνση Φωτογραφίας/Trailer: Γιώργος Δασκαλόπουλος
Make up: Σοφία Καραθανάση
Κομμώσεις: Ξένια Μουτέν
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Social media: Social Wave Ath
Νομικός Σύμβουλος: Δημήτρης Καλοχαιρέτης
Παραγωγή: Boiling Point
