συνέντευξη στον Γιάννη Παναγόπουλο //
Θαυμάζεις την ανθεκτικότητά της. Η Λευκή Συμφωνία μπορεί να μοιράσει ακόμα dark rock στίχους, ρεφρέν, ριφ κιθάρας που την κάνουν απαραίτητη. Η μπάντα από την Αθήνα κυκλοφόρησε άλμπουμ “Σαν Τον Ήλιο” στη διάρκεια της εχθρικής χρόνιας 2020. Δες τη συνέντευξη με τον τραγουδιστή και στιχουργό της μπάντας Θοδωρή Δημητρίου ως ευκαιρία για ένα ταξίδι στον χρόνο της ελληνικής ανεξάρτητης μουσικής σκηνής. Άραγε από τους Μυστικούς Κήπους του 1986 στο παρόν τι πήγε καλά, τι όχι, τι θα μπορούσε να έχει πάει αλλιώς σε αυτό το τόσο πολύτιμο συγκρότημα;
-Τι κρατάς και, κυρίως, τι θέλεις να πετάξεις από τη δεκαετία του 1980;
Δεν έχει αλλάξει κάτι από τα 80s μέχρι σήμερα από αυτά που θα ήθελα και θέλω ακόμα να πετάξω. Είναι απόψεις, συμπεριφορές και καταστάσεις που αποτελούν για πολλά χρόνια τώρα χαρακτηριστικά της συντηρητικής ελληνικής κοινωνίας και δεν αλλάζουν. Δυστυχώς χειροτερεύουν παρά την προσπάθεια που γίνεται από κινήματα και μεμονωμένα άτομα.
Υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση για την ανάδειξη των προβλημάτων και την αλλαγή προς το καλύτερο της ζωής όλων μας χωρίς τις διακρίσεις που έχουν να κάνουν με το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την εθνότητα, το χρώμα, για να αναφέρω μόνο κάποιες από τις πολλές. Υπάρχει μεγάλη ελπίδα, αφού οι προσπάθειες συνεχίζονται και εντείνονται τον τελευταίο καιρό. Θα κρατούσα τις μουσικές, το post-punk, το new wave, το industrial και τη διάθεση που υπήρχε από τους μουσικούς να μπολιάσουν με κάτι νέο το rock. Θα κρατούσα τη σχετική ακόμα απλότητα του τρόπου ζωής, πριν την καταιγίδα της υπερκατανάλωσης από τα μέσα των 90s και μετά.
-Ποιο είναι το God Save the Queen της Eλλάδας;
Θα έλεγα η “Μπασταρδοκρατία” της Γενιάς του Χάους. Τόσο, εννοείται, στο μουσικό και κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο των δύο συγκροτημάτων, όσο και στο στιχουργικό κομμάτι βέβαια.
Αντιπαραβάλλοντας τους στίχους αυτούς:
“Ως πότε θα ανεχόμαστε στη μάπα να μας φτύνουν
και θα τους αφήνουμε το μέλλον μας να σβήνουν;
Συνέχεια μας κτυπούν στις φυλακές μας ρίχνουν
μα ό,τι και να κάνουν το στόμα δε μας κλείνουν. Ποτέ!”
με αυτούς:
‘’When there’s no future
How can there be sin
We’re the flowers
In the dustbin
We’re the poison
In your human machine
We’re the future your future’’
Και στα δύο τραγούδια εκφράζεται ταυτόχρονα όλη η μαυρίλα και η δυστυχία που φέρνουν διαχρονικά στη ζωή των ανθρώπων τα καθεστώτα και η επιβολή της εξουσίας επάνω μας, μαζί με τη δίψα της ελευθερίας και τη σιγουριά της ανατροπής.
•Ποτέ δεν μου έλεγαν κάτι οι αναβιώσεις, προτιμώ να ζω και να εκφράζω το παρόν. Τις εκλαμβάνω περισσότερο σαν ένα χρήσιμο εργαλείο που χρησιμοποιείται από τη μουσική βιομηχανία για να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για ένα γκρουπ, μια συγκεκριμένη μουσική σκηνή του παρελθόντος ώστε να γίνουν γνωστά σε νεότερους ακροατές και αυτό είναι O.K.. Το καλό είναι ότι κάποιες φορές επανεκδίδονται παλαιότερα άλμπουμ που αξίζουν. Αυτή τη χρησιμότητα των αναβιωτικών τάσεων βλέπω και με ενδιαφέρει. Στο ότι, σε ένα μέρος, βοηθούν να ανακαλυφθούν ηχογραφήσεις που δεν ακούστηκαν εξαιτίας διάφορων συγκυριών στην εποχή τους και θα είχαν αλλιώς χαθεί εντελώς από τη δισκογραφία.
-Στη διάρκεια του 2020 κυκλοφορίσατε άλμπουμ. Φαντάζομαι πως το ηχογραφήσατε με νέους ανθρώπους, σε ένα περιβάλλον που υπολογιστές “φρόντισαν” τον ήχο σας. Είσαι σε μπάντα μιας σκηνής που, κάποτε, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματά της ήταν οι συνθήκες ηχογράφησης μουσικής και η παραγωγή της. Μπορείς να συγκρίνεις τις δύο εποχές; Εκείνη των δύο πρώτων άλμπουμ σας με εκείνη, τη σημερινή, του άλμπουμ “Σαν τον Ήλιο”;
Έχουμε την τύχη και τη χαρά να συνεργαζόμαστε σε όλους τους τομείς της λειτουργίας της μπάντας με ανθρώπους που αγαπούν τη μουσική μας, που μεγάλωσαν ακούγοντας τα τραγούδια μας. Από το εικαστικό κομμάτι που επιμελείται η Melanie Merges-Dimitriou, τη δισκογραφία και τη συνεργασία μας με τις Τhe Lab Records και Labyrinth Of Thoughts Records, την προώθηση του γκρουπ, τη διοργάνωση των live και τον ήχο σε αυτά, τα video.
Έτσι και στο μέρος της παραγωγής στο στούντιο αλλά και στα live συνεργαζόμαστε με τον Έκτορα Τσολάκη, που μας βοηθάει να εξελίξουμε τον ήχο μας ώστε να αναδειχθεί το σκοτεινό ηχητικό όραμα της Λευκής Συμφωνίας.
Έχουν αλλάξει πολλά στην παραγωγή ενός άλμπουμ από το ξεκίνημά μας. Τα προβλήματα που υπήρχαν στο παρελθόν έχουν λυθεί σε μεγάλο βαθμό αλλά δεν είναι μόνο τα μηχανήματα και η τεχνολογία που συμβάλλουν στην παραγωγή. Όσο και αν εξελίσσονται δεν έχουν πάψει να είναι εργαλεία. Και εδώ κυριαρχεί πάντα ο ανθρώπινος παράγοντας: η γνώση, η αισθητική άποψη, η εμπειρία, το ένστικτο.
Σε όλα τα άλμπουμ έχουμε κάνει την παραγωγή μαζί με τους τεχνικούς ήχου και τους παραγωγούς, στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα υπάρχει η σφραγίδα της αισθητικής του γκρουπ και της άποψης για τον ήχο που έχουμε διαμορφώσει μέσα στα χρόνια και στα 5 άλμπουμ μας. Όταν τελειώσει η δουλειά σε έναν δίσκο και μετά από κάποιο διάστημα, αρχίζεις να σκέφτεσαι τον επόμενο και αυτή η δημιουργική διαδικασία ξεκινάει από τη σύνθεση των νέων τραγουδιών. Προχωράει στον τρόπο που δουλεύονται οι ιδέες, τα παιξίματα, οι ενορχηστρώσεις από τα μέλη του συγκροτήματος. Αρχίζει να παίρνει μία πιο ομοιογενή μορφή στο στάδιο της προπαραγωγής. Οπότε στο τελικό στάδιο της ηχογράφησης ξέρουμε σε πολύ μεγάλο ποσοστό πώς επιδιώκουμε να ακούγεται και πώς θα ακούγεται στο τέλος, όταν θα είναι έτοιμος ο δίσκος.
–Όλη αυτή η αναβίωση ή η αναβιωτική τάση, που αναπτύχθηκε πρόσφατα γύρω από την ανεξάρτητη σκηνή της Αθήνας, τι σου είπε;
Ποτέ δεν μου έλεγαν κάτι οι αναβιώσεις, προτιμώ να ζω και να εκφράζω το παρόν. Τις εκλαμβάνω περισσότερο σαν ένα χρήσιμο εργαλείο που χρησιμοποιείται από τη μουσική βιομηχανία για να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για ένα γκρουπ, μια συγκεκριμένη μουσική σκηνή του παρελθόντος ώστε να γίνουν γνωστά σε νεότερους ακροατές και αυτό είναι οκ. Το καλό είναι ότι κάποιες φορές επανεκδίδονται παλαιότερα άλμπουμ που αξίζουν. Αυτή τη χρησιμότητα των αναβιωτικών τάσεων βλέπω και με ενδιαφέρει. Στο ότι, σε ένα μέρος, βοηθούν να ανακαλυφθούν ηχογραφήσεις που δεν ακούστηκαν εξαιτίας διάφορων συγκυριών στην εποχή τους και θα είχαν αλλιώς χαθεί εντελώς από τη δισκογραφία. Κατά τα άλλα, δεν με ενδιαφέρει το εφήμερο των αναβιώσεων. Η μουσική είναι μία από τις εκφράσεις της διαδικασίας της ανθρώπινης ζωής και πηγάζει από την αλήθεια της. Από το πώς την αποτυπώνουν σε όσο το δυνατόν πρωτότυπες και εμπνευσμένες συνθέσεις και στίχους οι δημιουργοί. Αυτή η αλήθεια είναι που έχει σημασία και δίνει στο έργο τους μια διαχρονικότητα.
-Ποιο είναι το τραγούδι που έχεις στο repeat αυτό το διάστημα;
Δύσκολα κολλάω με τραγούδια, γιατί όταν ακούω μουσική με ενδιαφέρει να μελετήσω ολόκληρα άλμπουμ, όπου είναι όλα τα κομμάτια προσεγμένα και δουλεμένα από την μπάντα, με σκοπό να αποτελέσουν μέρος ενός πολύ καλού συνόλου και όχι ενός καλού single. Παρ’ όλα αυτά, αυτό το διάστημα υπάρχει ένα κομμάτι που τυχαίνει να είναι και το πρώτο του δίσκου, το οποίο ακούω 3-4 φορές πριν συνεχίσω να ακούω το υπόλοιπο άλμπουμ. Είναι το Vantablack των Dool από το άλμπουμ Here now, there then του 2017. Όλο το άλμπουμ είναι πάρα πολύ καλό. Vantablack είναι ένα νέο χρώμα που δημιουργήθηκε το 2014 από μια βρετανική εταιρεία, η σκοτεινότερη απόχρωση του μαύρου που μπορεί να απορροφήσει το 99,9 του φωτός.Το τραγούδι είναι δεκάλεπτο, αργό και μελωδικό με εντάσεις και στίχους σαν αυτούς:
A hundred lives, a hundred deaths
Just to return again
Deep in the realm of Vantablack
I’m neither here nor there
-Πες πως δεν είχαμε λοκντάουν. Σε ποιο σημείο της πόλης θα περνούσες τον χρόνο σου και γιατί;
Στο Μοναστηράκι και στα Εξάρχεια για δίσκους, στην πρόβα και το στούντιο, σε κάποιο live. Για καφέ και ποτό στην πλατεία του Δάσους Χαϊδαρίου ή στη Νέα Ζωή στο Περιστέρι.
-Το τελευταίο σας άλμπουμ έχει κυκλοφορήσει και εκτός Ελλάδας;
Ναι, το “Σαν Τον Ήλιο” έχει διανομή στο εξωτερικό και πάει πολύ καλά. Υπάρχει κοινό στο εξωτερικό στον χώρο της dark σκηνής που μας ήξερε από τους Μυστικούς Κήπους. Ένα καινούργιο κοινό μάς έμαθε με το πρώτο single και video του άλμπουμ, το ‘’Μέχρι Τον Θάνατο’’, που είχε πολύ καλή υποδοχή στο εξωτερικό. Αργότερα ήρθε το ομώνυμο του δίσκου το ‘’Σαν Τον Ήλιο’’ που και αυτό πήγε πολύ καλά. Πολλοί Djs από διάφορα μέρη του κόσμου τα συμπεριελάμβαναν στις επιλογές τους και αργότερα και άλλα κομμάτια από το δίσκο, όπως το ‘’Χρόνια Σιωπηλά’’, το ‘’Με Μια Κραυγή’’ και το ‘’Δάκρυ’’. Το ίδιο συνέβη από τα τέλη του περασμένου Αυγούστου και με το ‘’Βlack Twilight’’ που πάει επίσης πολύ καλά. Το γκρουπ είχε παρουσιάσεις και κριτικές του νέου άλμπουμ των singles και των videos σε πολλά μέσα στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Ρωσία, σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, πολλές της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, Αργεντινή, Βραζιλία, Περού, Μεξικό, επίσης στον Καναδά, στην Αυστραλία, κ.α.
-Πότε θα ξανακάνετε πρόβα;
Στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στα δύο lockdown κάναμε πρόβες σε καινούργια τραγούδια τόσο με ελληνικό όσο και με αγγλικό στίχο. Ταυτόχρονα, βρισκόμασταν συχνά στο στούντιο ηχογραφώντας και κάνοντας την προπαραγωγή αλλά και ανταλλάσσοντας αρχεία που δουλεύει ο καθένας ξεχωριστά στο προσωπικό του στούντιο. Αυτό συνεχίζεται ακόμα καθ’ όλη τη διάρκεια του νέου lockdown. Είναι ένας ενδιαφέρων τρόπος δουλειάς με τη μοναχικότητα και την εσωτερικότητά του, που πιστεύω ότι φέρνει αποτελέσματα που ταιριάζουν στη μουσική μας. Εννοείται βέβαια ότι τίποτα δε συγκρίνεται με την πρόβα και τα live. Ιδιαίτερα με την πρόβα που για μας είναι και ήταν από την αρχή της δημιουργίας του γκρουπ μια ιεροτελεστία που συνέβαινε πολύ συχνά μέσα στην εβδομάδα. Μόλις βελτιωθεί η κατάσταση θα ξεκινήσουμε πάλι τις πρόβες και τα live. Μέχρι τότε υπάρχει καιρός για σύνθεση νέων τραγουδιών και την προετοιμασία νέων singles και album.
•Δεν υπήρξαν άσχημες ή δύσκολες στιγμές για μας στη σκηνή. Μόνο μία και αυτή ήταν ίσως όσο πιο δύσκολη θα μπορούσε να μας συμβεί. Ήταν στο δεύτερο live στο Niagara Club στο Βερολίνο, την άνοιξη του 1992. Ένα μεγάλο live που δεν έγινε ποτέ. Μετά το soundcheck, ο Σπύρος (σ.σ. ο πρώην ντράμερ της μπάντας που δεν ζει πια) έφυγε από το club και δεν ξαναγύρισε πίσω. Τον περιμέναμε σε έναν γεμάτο χώρο για να ξεκινήσουμε ενώ εκείνος περιπλανιόταν στην autobahn και εμφανίστηκε την επόμενη μέρα το πρωί. Από εκείνη τη στιγμή δεν επέστρεψε ποτέ ξανά στην μπάντα και ξεκίνησε η άσχημη τροπή που πήραν τα πράγματα μέχρι να αποφασίσει εκείνος να φύγει για πάντα από τη ζωή
-Ποια ήταν η πιο ευτυχισμένη σου στιγμή στη σκηνή;
Σίγουρα η συναυλία της επανσύνδεσης στο Piraeus Academy, πριν τρία χρόνια, ήταν η πιο ξεχωριστή και ευτυχισμένη μου στιγμή στη σκηνή, ανάμεσα σε πολλές άλλες βέβαια. Από την παρουσίαση των Μυστικών Κήπων στο Madd Club και μετά στο πρώτο live σε μεγάλης χωρητικότητας χώρο, στην Αυτοκίνηση. Τον πρώτο Ροκ Μαραθώνιο με Cult και Metallica, τα live στο Ρόδον και στα club του Βερολίνου. Η συναυλία στο Academy ήταν η πιο συναισθηματικά φορτισμένη που έχουμε κάνει ποτέ, κυρίως από τον κόσμο γιατί εμείς βρισκόμασταν σε μία πρωτόγνωρη κατάσταση που δεν μπορούσαμε να συνειδητοποιήσουμε εντελώς. Παρά το ότι δεν είχαμε σχέδια για το τι θα συνέβαινε μετά από αυτή τη συναυλία, η αγάπη και ενθάρρυνση που λάβαμε μας έκανε να αποφασίσουμε να συνεχίσουμε τα live. Ήταν το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για την μπάντα που οδήγησε στο νέο άλμπουμ ‘’Σαν Τον Ήλιο’’.
-…θυμάσαι και την πιο δύσκολη;
Δεν υπήρξαν άσχημες ή δύσκολες στιγμές για μας στη σκηνή. Μόνο μία και αυτή ήταν ίσως όσο πιο δύσκολη θα μπορούσε να μας συμβεί. Ήταν στο δεύτερο live στο Niagara Club στο Βερολίνο, την άνοιξη του 1992. Ένα μεγάλο live που δεν έγινε ποτέ. Μετά το soundcheck, ο Σπύρος (σ.σ. ο πρώην ντράμερ της μπάντας που δεν ζει πια) έφυγε από το club και δεν ξαναγύρισε πίσω. Τον περιμέναμε σε έναν γεμάτο χώρο για να ξεκινήσουμε ενώ εκείνος περιπλανιόταν στην autobahn και εμφανίστηκε την επόμενη μέρα το πρωί. Από εκείνη τη στιγμή δεν επέστρεψε ποτέ ξανά στην μπάντα και ξεκίνησε η άσχημη τροπή που πήραν τα πράγματα μέχρι να αποφασίσει εκείνος να φύγει για πάντα από τη ζωή.
