Ο Λέοναρντ Κοέν μπορούσε σε ένα απλό κομμάτι μουσικής να χωρέσει ολάκερο κόσμο.
Η σχέση του με τη ζωή ήταν στενά συνδεδεμένη με τις λέξεις που διάλεγε να ντύσει ποιήματα και τραγούδια του. Υπήρξε ένας από τους πιο σκοτεινούς και ταυτόχρονα λαμπερούς καλλιτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς.
Ίσως η λεπτομέρεια που τονώνει την αξία της καλλιτεχνικής του λάμψης περιγράφει το γεγονός πως τα γνωστότερα από τα τραγούδια του έχουν τις περισσότερες επανεκτελέσεις στην ιστορία της μουσικής με πάνω από 900 διασκευές. Ο Κοέν έφυγε από τη ζωή στις 7 Νοεμβρίου 2016.
1. Ο Λέοναρντ Νόρμαν Κοέν γεννήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1934 στο Κεμπέκ του Καναδά. Μεγάλωσε ως Ορθόδοξος Εβραίος, σπούδασε μουσική και ποίηση στο λύκειο. Ήταν αυτοδίδακτος στην ακουστική κιθάρα και σε ηλικία 17 ετών δημιούργησε το πρώτο του συγκρότημα, ένα country-folk συγκρότημα τους Buckskin Boys. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο McGill με πτυχίο τέχνης το 1955. Την επόμενη χρονιά δημοσίευσε το πρώτο του ποιητικό βιβλίο, Let Us Compare Mythologies.
2. Ο Κοέν είχε τη συνήθεια να ζει αρκετά απομονωμένος. Τη δεκαετία του 1960, αγόρασε ένα σπίτι στην Ύδρα. Το σπίτι, που δε διέθετε καν ηλεκτρικό ρεύμα, μοιράστηκε με τη σύντροφο και τη μούσα του, Mαριάν Ιλέν. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, ο Κοέν έγραψε βιβλία ποίησης, τουλάχιστον ένα μυθιστόρημα και μουσική για τα δύο πρώτα άλμπουμ του.
Στην Ύδρα συνέθεσε το εμβληματικό “Bird on a Wire”, που έγινε ένα από τα περισσότερο διασκευασμένα τραγούδια του. Τουλάχιστον 78 εκδόσεις του τραγουδιού έχουν ηχογραφηθεί από άλλους καλλιτέχνες.
Όταν χώρισε με την Ιλέν έγραψε το τραγούδι “So Long Marianne”. Η Ιλέν πέθανε από λευχαιμία στις 28 Ιουλίου 2016. Μετά την είδηση της ασθένειάς της, της έγραψε ένα γράμμα λέγοντας: «Να ξέρεις ότι είμαι τόσο κοντά σου που αν απλώσεις το χέρι σου, νομίζω ότι μπορείς να φτάσεις στο δικό μου». Ο Κοέν πέθανε τρεις μήνες αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου.
3. Ο Λέοναρντ Κοέν είχε σχέση με την καλλιτέχνιδα Σουζάν Έλροντ, η οποία ήταν μητέρα των δύο παιδιών του. Εικονίζεται στο εξώφυλλο του άλμπουμ του Death of a Ladies ’Man και είναι επίσης η έμπνευση για τον χαρακτήρα της « Dark Lady », στο βιβλίο του Death of a Lady’s Man. Τη δεκαετία του 1980 διατηρούσε σχέση με τη Γαλλίδα φωτογράφο, Ντομινίκ Ισερμάν, και τη δεκαετία του ’90 με την ηθοποιό Ρεμπέκα Ντε Μορνέ. Κάποια στιγμή, το 1968, είχε επίσης μια σύντομη σχέση με την Τζάνις Τζόπλιν. Οι στίχοι του τραγουδιού του “Chelsea Hotel No. 2” είναι μια έντονη περιγραφή της γνωριμίας τους.
4. Η μεγάλη του επιτυχία του Κοέν στη μουσική ήρθε με τη συνάντησή του με τη λαϊκή τραγουδίστρια και τραγουδοποιό, Τζούντι Κόλινς. Το 1966 είχε δημοσιεύσει ένα ποίημα με τίτλο «Suzanne Takes You Down», στο βιβλίο Parasites of Heaven. Ήταν η ιστορία της συζύγου ενός φίλου της Σουζάν Βερντάλ με την οποία ο Κοέν είχε μια πλατωνική σχέση. Όπως υποδηλώνει το ποίημα, περπάτησαν στο παλιό Μόντρεαλ και εκείνη τον κάλεσε στο διαμέρισμά της για τσάι. Ο Κοέν τραγούδησε το ποίημα στην Κόλινς από το τηλέφωνο και αργότερα εκείνη τη χρονιά το ηχογράφησε. Η Κόλινς συνέχισε να ηχογραφεί αρκετά από τα τραγούδια του.
Ο Λέοναρντ Κοέν γνώρισε και ερωτεύτηκε στην Ύδρα την πανέμορφη νορβηγίδα μουσικό, Μαριάν Ίλχεν. Τη γυναίκα που ενέπνευσε τα τραγούδια “So Long, Marianne”, “Hey, That’s No Way to Say Goodbye” και Songs From a Room‘s “Bird on the Wire”. Η πολύχρονη στενή σχέση τους ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1960. Μέλη και οι δύο της μποέμικης καλλιτεχνικής κοινότητας στο ελληνικό νησί, μιας μεγάλης, πολυσυλλεκτικής παρέας που αποτελούσαν συγγραφείς, ζωγράφοι, μουσικοί αλλά και ντόπιοι.
5. Η θεματολογία στα τραγούδια του αφορά συχνά στη θλίψη. Στην πραγματικότητα, έγινε κάπως σήμα κατατεθέν για τη μουσική του. Ο Κοέν πάλεψε με τη μανιοκατάθλιψη όλη του τη ζωή. Οι στίχοι του φάνηκε να είναι ένας τρόπος να κερδίσει τη μάχη, ή τουλάχιστον, να εκφράσει τα συναισθήματά του. Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν πήρε φαρμακευτική αγωγή ως ανακούφιση, η απάντησή του ήταν: «Το ψυχαγωγικό, το εμμονικό και το φαρμακευτικό – τα έχω δοκιμάσει όλα. Θα τα προωθούσα με ενθουσιασμό, αν δούλευαν».
6. Ο Κοέν δεν ήταν ποτέ αρκετά ικανοποιημένος με τη γραφή του. Περνούσε μέρες, μήνες, ακόμη και χρόνια, ξαναγράφοντας στίχους τραγουδιών μέχρι να ικανοποιηθεί.
Ένα παράδειγμα είναι το τραγούδι “My Secret Life”. Άρχισε να γράφει με ενθουσιασμό το τραγούδι το 1988. Τελικά το ολοκλήρωσε 13 χρόνια αργότερα ως “In My Secret Life”, στο άλμπουμ Ten New Songs. Ο Κοέν είπε: «Δεν μπορώ να απορρίψω έναν στίχο μέχρι να τον γράψω τόσο προσεκτικά ώστε να τον κρατήσω». Ένα άλλο από τα πιο γνωστά τραγούδια του, το “Hallelujah”, γράφτηκε στο δωμάτιό του στο ξενοδοχείο Royalton στη Νέα Υόρκη. Συνέθεσε πάνω από 80 στίχους για το συγκεκριμένο τραγούδι. Το “Hallelujah”, έχει γίνει πιο διάσημο από τους John Cale, Jeff Buckley και Rufus Wainwright.
7. Το 1995, ο Κέλεϊ Λιντς, πρώην μάνατζερ του Κοέν, άρχισε να δημιουργεί ένα αφιερωματικό άλμπουμ με τίτλο, Tower of Song: The Songs of Leonard Cohen. Για αυτό το έργο συγκέντρωσε καλλιτέχνες όπως οι Ντον Χένλεϊ, Στινγκ, Μπόνο, Έλτον Τζον και Άαρον Νέβιλ. Ήρθε επίσης σε επαφή με τον Φιλ Κόλινς, ο οποίος αρνήθηκε να συμμετάσχει. Ο Κοέν του έστειλε τότε ένα φαξ το οποίο έγραφε: «Θα αρνιόταν ο Μπετόβεν την πρόσκληση του Μότσαρτ;» Και ο Κόλινς του απάντησε με φαξ: «Όχι, εκτός αν ο Μπετόβεν ήταν σε παγκόσμια περιοδεία εκείνη τη στιγμή».
8. Ο Λιντς, ο οποίος μανατζάριζε τον Κοέν για 17 χρόνια και η οικογένειά του ήταν φίλοι με τον καλλιτέχνη, κατηγορήθηκε από τον Κοέν αργότερα ότι έκλεψε πάνω από 5 εκατομμύρια δολάρια από τους προσωπικούς του λογαριασμούς. Κέρδισε στο δικαστήριο το 2005 αλλά ο Λιντς εξαφανίστηκε σύντομα διασφαλίζοντας ότι ο Κοέν δεν θα έπαιρνε ποτέ πίσω τα χρήματα. Το 2012, ο Κοέν τον πήγε ξανά στο δικαστήριο, αυτή τη φορά για παρενόχληση. Προφανώς, ο Λιντς του είχε στείλει χιλιάδες υβριστικά φωνητικά μηνύματα και μέιλ κάνοντας τον καλλιτέχνη να φοβάται για τη ζωή του. Ο Λιντς καταδικάστηκε σε 18 μήνες φυλάκιση και πέντε χρόνια αναστολή.
9. Αν και μεγάλωσε σε ορθόδοξο εβραϊκό σπίτι και ήταν εγγονός ενός Ταλμούδου Ραβίνου, ο Κοέν βρήκε τη γαλήνη σε άλλες μορφές πνευματικότητας.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, έγινε χορτοφάγος. Αργότερα, ασχολήθηκε με τη γιόγκα. Μετακόμισε στο Mt. Baldy Zen Center, κοντά στο Λος Άντζελες, το 1994. Το 1996 χειροτονήθηκε Βουδιστής μοναχός και πήρε το όνομα Jikan (ο σιωπηλός).
10. Όταν ο Κοέν έγραψε για πρώτη φορά το τραγούδι “Bird on a Wire” δεν ήταν ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα. Άλλοι καλλιτέχνες όμως ένιωθαν διαφορετικά. Το δημοφιλές τραγούδι έχει πολλές επανεκτελέσεις από τους Τζο Κόκερ, τους Νέβιλ Μπρόδερς, τον Τζόνι Κας και τους Tedeschi Trucks Band.
