Μόδα – Απ’ ό,τι φαίνεται οι περισσότεροι όταν σκεφτόμαστε την λέξη “μόδα” σκεφτόμαστε την προβολή που έχει πάνω μας. Σπάνια ή σχεδόν ποτέ δεν ρωτάμε: “Από που προέρχονται τα ρούχα που φοράμε;” ή “Ποιος τα ράβει;”
Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Andrew Morgan θέλησε να μάθει περισσότερα για τις συνθήκες εργασίας των «σκλάβων» των ρούχων που φοράμε. Το ντοκιμαντέρ του λέγεται: “The True Cost”. Είναι μια έρευνα πλημμυρισμένη από συνεντεύξεις ανθρώπων που ζουν από τη μόδα. Από τους πιο φτωχά αμειβόμενους εργάτες της ως τους ανθρώπους που ρυθμίζουν το γούστο μας από σεζόν σε σεζόν.
Το ντοκιμαντέρ – παραγωγής 2015 – ξεκινά με την επανεφεύρεση της μόδας. Ε; Μην απορείς. Έτσι πάει το πράγμα πια. Οι κλασικές σεζόν “άνοιξη – καλοκαίρι” και “φθινόπωρο – χειμώνας” είναι παρελθόν. Υπάρχει μια νέα δυναμική που θέλει περίπου 50 συλλογές τον χρόνο. Πρακτικά έχουμε μια συλλογή νέων ρούχων, νέων τάσεων, κάθε εβδομάδα του έτους. Τα οφέλη για τους επιχειρηματίες είναι μεγάλα.
Αυτό το νέο μοντέλο αντίληψης, που είναι και το κραταιό στην εποχή μας, ονομάστηκε “Fast Fashion”. Μια έννοια που “θέλει” την προσφορά γύρω από τη μόδα να περισσεύει, αλλά να διατίθεται σε προσιτές τιμές. Τα ρούχα πλέον πωλούνται φθηνότερα, ανεξάρτητα αν το κόστος παραγωγής τους έχει αυξηθεί. Τα μεγάλα brands έχουν αναθέσει σε κλωστοϋφαντουργίες αναπτυσσόμενων χωρών την παραγωγή τους. Έτσι αυξάνουν τα κέρδη τους.
•Στη δεκαετία του 1960 οι Ηνωμένες Πολιτείες παρήγαγαν το 95% των ενδυμάτων που χρειάζονταν. Σήμερα παράγουν το 3%. Το υπόλοιπο έρχεται από χώρες όπως η Κίνα, το Μπαγκλαντές, η Ινδία, η Καμπότζη. Οι μισθοί και οι συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια των χωρών είναι ο ορισμός της ντροπής.
Ο Arif Jebtik είναι ιδιοκτήτης εργοστασίου ρούχων ενός από τα παραπάνω κράτη. Δηλώνει: «Λένε πως οι χαμηλές τιμές στον Δυτικό Κόσμο θα με καταστρέψουν. Οι εργαζόμενοι μου δεν έχουν πρόβλημα να δουλέψουν για λιγότερα χρήματα».
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει εικόνες ταραχές που έγιναν στην πλατεία Rana στο Μπαγκλαντές. Γιατί άραγε; Ένα, οκταώροφο, εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας έξω από την, πρωτεύουσα της χώρα, Ντάκα, κατέρρευσε αφήνοντας περισσότερους από 1000 ανθρώπους νεκρούς. Οι ιδιοκτήτες του αδιαφορήσαν στις προειδοποιήσεις για σειρά ρωγμών στους τοίχους του κτηρίου και τις σαθρές υποδομές στατικότητας του. Οι αγανακτισμένοι εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Ήταν μια τραγωδία, ίσως η χειρότερη στην ιστορία της κλωστοϋφαντουργίας.
Το Μπαγκλαντές είναι πραγματικά σημαντικό για τη βιομηχανία της μόδας. Είναι η δεύτερη χώρα παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Ο ανήσυχος σκηνοθέτης Morgan πέρασε και από τις βαμβακοφυτείες της χώρας. Εκεί κινηματογράφησε τη βιομηχανοποίηση της παραγωγής του βαμβακιού. Οι κοινότητες των παραγωγών πλήττονται από την υπερβολική επαφή με χημικές ουσίες. Και σημαντικός αριθμός αγροτών απλά έβαλε τέλος στη ζωή του μην υποφέροντας άλλο τη ζωή που είχε.
Η διαφήμιση και το μάρκετινγκ δεν κάνουν καμία νύξη για όσα συμβαίνουν στο Μπαγκλαντές. Η μόδα έχει τα κεφάλαια. Επιβάλλει την εικόνα που φτάνει στα μάτια μας. Μας βομβαρδίζει καθημερινά με λεπτομέρειες ομορφιάς που υπόσχονται να μας κάνουν ακαταμάχητους. Η μόδα είναι το γαλλικό κλειδί της καλύτερης ψυχολογίας μας. Στον βωμό μιας φάλτσας ιδέας η αγορά ρούχων γνωρίζει τη μοναδική, 400%, αύξηση στις πωλήσεις προϊόντων της.
Η βιομηχανία μόδας είναι η δεύτερη περισσότερο ρυπογόνος βιομηχανία στην γη. Στην πρώτη θέση είναι η πετρελαϊκή. Ο Γάγγης στην Ινδία είναι μολυσμένος από τα εργοστάσια που επεξεργάζονται πρώτες ύλες ρούχων. Στην Καμπότζη οι εργάτες κλωστοϋφαντουργιών συγκρούονται με τις αρχές. Θέλουν μισθούς 160 ευρώ. Τα αφεντικά τους έχουν άλλη άποψη. Θεωρούν το ποσό υπερβολικό. Οι διαδηλώσεις των εργατών δεν ήταν αναίμακτες. Στην πρωτεύουσα Πνομ Πενχ υπήρξαν νεκροί.
Μία ερώτηση: «Θα μείνεις ικανοποιημένος σ’ ένα σύστημα που σε κάνει να νιώθεις πλούσιος αφήνοντας τον κόσμο μας με τόσους απεγνωσμένα φτωχούς;» Πέρα από την αδικία της δύσης και των πολυεθνικών ένδυσης που μοιάζουν να συμπεριφέρονται με αλαζονεία σε ανθρώπους και περιβάλλον, το ντοκιμαντέρ “The True Cost” κλείνει με τις απόψεις οργανώσεων και ανθρώπων που δρουν ενάντια σε μια κατάσταση που μοιάζει παγιωμένη.
Εκπρόσωποι από τις οργανώσεις People Tree, Eco – Age, Textile Exchange συνεισφέρουν όσα μπορούν ενάντια στην αδικία που προϋποθέτει το γκρουπ της μόδας για να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί.
Δείτε:
