“Μοχάμεντ – Ο Αγγελιοφόρος του Θεού”. H ταινία που διχάζει το κοινό της Τουρκίας

Του «Aπέναντι» //

Το φιλμ του Ιρανού σκηνοθέτη Majid Majidi, σχετίζεται με τη βιογραφία του Προφήτη Μοχάμεντ (Μωάμεθ). Είναι η πρώτη μιας τριλογίας ταινιών. Εκεί ασχολείται με τη γέννηση του προφήτη. Ολοκληρώνεται όταν κλείνει τα 12 του χρόνια.

Η ταινία λογοκρίθηκε και απαγορεύτηκε σε ισλαμικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία. Άρχισε να προβάλλεται στις σκοτεινές αίθουσες της Τουρκίας την περασμένη εβδομάδα. Όπως αναμενόταν. Παράλληλα με την προβολή άρχισαν να ακούγονται επικριτικά σχόλια. Πολλοί θεωρούν πως προσβάλλει τον προφήτη.

«Καμία επίθεση στον Προφήτη». Είναι η κυρίαρχη άποψη που προβάλλουν οι επικριτές της ταινίας. Και όταν επιχειρούν να δικαιολογήσουν την άποψή τους λένε πως εντός της ταινίας  επιτηρείται η  φυσική υποκίνησή του. Αντιδρούν, λένε, στη σκηνοθετική απόπειρα να παρουσιαστεί ο προφήτης ως κανονικός άνθρωπος. Στην ισλαμική θρησκεία η φυσική παρουσία του απαγορεύεται.

Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς το πρόσωπο του προφήτη δεν παρουσιάζεται στην ταινία. Μερικές, και το σημειώνω, μόνο μερικές σκηνές προβάλλουν τις βλεφαρίδες του όταν το πρόσωπο στέκεται σε στάση προφίλ. Η ταινία παρουσιάζει το χέρι του, τα μάτια και τα μαλλιά φιλμαρισμένα από γωνίες που δεν αφήνουν το θεατή να βγάλει συμπεράσματα για τη μορφή του. Στα αποσπάσματα της ταινίας όπου ο προφήτης φαίνεται να μιλά είναι βουβά. Ο λόγος του παρουσιάζεται με υπότιτλους.

Σύμφωνα με μια άλλη αξίωση ο Ιρανός σκηνοθέτης μετέφερε κινηματογραφημένα στιγμιότυπα μέσα από το πρίσμα του Σιιτικού Ισλάμ. Για παράδειγμα, 10 από τα 15 θαύματα που παρουσιάζονται δεν αλιεύτηκαν από Σουνιτικές πηγές. Σύμφωνα με τη Σουνιτική πίστη, ο θείος του προφήτη, Ebu Talip, αρνείται τον Μουσουλμανισμό ενώ στην ταινία τον βλέπουμε να τον αποδέχεται. Οι πηγές των Σιιτών (που στην Τουρκία είναι κοντύτερα στην πίστη των Αλεβιτών) και εκείνες των Σουνιτών έχουν διαφορές. Έχουν επίσης και πολλές αντιφάσεις. Όμως η φανατική Σουνίτικη ιδεολογία αρνείται την αντίθετη άποψη. Οποιαδήποτε φωνή την αντιπαρέρχεται είναι απορριπτέα.

 Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Σχέσεων (RAA) έχει ήδη δώσει τις δικές της εξηγήσεις γύρω από το επίμαχο φιλμ: «Μερικές σκηνές του και ορισμένες πληροφορίες που παραθέτει είναι  ασύμβατες με την γενικώς αποδεκτή άποψη που ανήκει στην πρώιμη περίοδο του Ισλάμ και δεν ταιριάζουν με την ιστορική αλήθεια. Αλιεύονται μέσα από φαντασιακές και πλασματικές εικασίες. Ανεξάρτητα από την ένταση των ψιθύρων που ακούγονται, η προεδρία μας έδωσε έγκριση στο φιλμ, υποστήριξε τον προϋπολογισμό της. Κατά τα άλλα, αυτή η ταινία δεν αντικατοπτρίζει την αλήθεια και αυτό είναι κάτι που όλοι γνωρίζουν, κάτι που πρέπει να μάθουν.»

Η εξήγηση της RAA «Μερικές σκηνές του φιλμ και ορισμένες πληροφορίες που παραθέτει είναι  ασύμβατες με την γενικώς αποδεκτή άποψη» δείχνει ευθέος την Σουνιτική πλευρά. Δεν απαγορεύει την ταινία. Την απορρίπτει όμως καλλιτεχνικά και ηθικά.

Οι διαστάσεις της κουβέντας που έχει ανοίξει γύρω από το φιλμ στην Τουρκία έχω την αίσθηση πως δεν έχουν ανιχνευτεί ακόμα. Τις επόμενες μέρες θα μάθουμε περισσότερα.

Για ένα μικρό χαμόγελο, ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα από τα σχόλια του προσώπου που είδε το φιλμ και το μοιράστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,

«Ήμουν οπαδός των Χόμπιτ πριν δω το φιλμ αλλά μπορώ να σας βεβαιώσω πως η συγκεκριμένη ταινία, σχεδόν σε όλη της τη διάρκεια, είναι ισόποσα καλή με εκείνη που πρωταγωνιστούν εκείνα. Ίσως η μόνη, διακριτή, διαφορά «λέει» πως στην ταινία από το Ιράν υπάρχει ιστορία που είναι απόλυτα αληθινή».