Του Παύλου Θ. Κάγιου //
Οι ερωτικές ιστορίες των ανθρώπων και η ανάγκη τους να ζήσουν τα συναισθήματά τους, στέκουν πάνω από κοινωνικά ψέματα, πολέμους και ανθρώπινες κακίες στις τέσσερις νέες ταινίες και τα δύο ελληνικά ντοκιμαντέρ που ξεχωρίζουν αυτή την εβδομάδα.
Η μυστική γραφή
–Όταν οι εξουσίες χρησιμοποιούν τις θρησκείες σαν ‘’όπιο του λαού’’, τα αληθινά συναισθήματα καταπνίγονται καθώς θεωρούνται βλάστημα. Αποτέλεσμα; Δημιουργούνται συντηρητικές και καταπιεστικές κοινωνίες και τα άτομα υποφέρουν πνίγοντας τα συναισθήματά τους –άσε που αυτή η αρρώστια μεταδίδεται σαν πανώλη στο μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού ιστού. Ακριβώς αυτό παθαίνει και η ηρωίδα της ταινίας του Σέρινταν που σε μεγάλη ηλικία την υποδύεται η Βανέσα Ρεντγκρέιβ η οποία είναι υπόδειγμα ερμηνευτικής εσωτερικότητας και δεν χορταίνεις να την απολαμβάνεις… -Ο 68χρονος και έξι φορές υποψήφιος για Όσκαρ Ιρλανδός σκηνοθέτης Τζιμ Σέρινταν («Το αριστερό μου πόδι», «Εις το όνομα του πατρός», και τα δύο με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούς) επιστρέφει με τη “Μυστική γραφή”, μια ταινία που βασίζεται στο ομώνυμο βραβευμένο με Booker μυθιστόρημα του Σεμπάστιαν Μπάρυ, The Secret Scripture (στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη). Πρόκειται για μία συγκινητική ιστορία αγάπης και εξιλέωσης, με φόντο την ίδρυση του Ιρλανδικού κράτους, στο οποίο η γυναικεία σεξουαλικότητα και ανεξαρτησία έρχονται αντιμέτωπα τόσο με την Εκκλησία, όσο και την εθνική πολιτική της εποχής.
-Η Λαίδη Ρόουζ (Βανέσα Ρεντγκρέιβ) είναι μια ηλικιωμένη γυναίκα που ζει σε ψυχιατρική κλινική για πάνω από 50 χρόνια. Ωστόσο, στο βάθος των ματιών της υπάρχει ένα φως, που δεν λέει να σβήσει. Η περίπτωσή της τραβά το ενδιαφέρον του Δρ. Στέφεν Γκριν (Έρικ Μπάνα), που τη βοηθά να ξαναθυμηθεί το παρελθόν της και να κερδίσει την ελευθερία της, ενώ επιμένοντας θα αποκαλυφθούν πράγματα που θα ανατρέψουν και όλα τα δεδομένα της δικής του –σημερινής- ζωής…
Ένα άλλο δραματουργικό ‘’ατού’’ του βιβλίου και της ταινίας, είναι το γεγονός πως κάθε άλλο παρά τυχαία ονομάζεται «Μυστική γραφή» καθώς ‘’παίζει’’ με την Αγία Γραφή μιας και η καταπιεσμένη ηρωίδα γράφει στο ψυχιατρείο τη ζωή της πάνω στην Αγία Γραφή μιας και δεν της δίνουν ούτε ένα λευκό χαρτί! Και μέσα από τημυστική γραφή της Ρόουζ αναδύεται μία συγκλονιστική ζωή γεμάτη έρωτα, αδικία, ενώ αποκαλύπτεται η προσωπικότητα μίας αξιόλογης και θαρραλέας νέας γυναίκας, της οποίας το μόνο έγκλημα ήταν ότι άφησε τον έρωτα να κυριαρχήσει στη ζωή της. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και για τη μουσική του Μπράιαν Μπαρν και για τη φωτογραφία του Μίχαελ Κρίχμαν.
Σκηνοθεσία: Τζιμ Σέρινταν
Παίζουν: Ρούνι Μάρα, Τέο Τζέιμς, Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, Έρικ Μπάνα, Έινταν Τέρνερ
Η χαλκέντερη Βανέσα
Αξίζει μια ιδιαίτερη αναφορά στην 80χρονη σήμερα Βανέσα Ρεντγκρέιβ η οποία επί μισό αιώνα και, παραμένει ερμηνευτικό υπόδειγμα και στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Και συν τοις άλλοις, συνεχίζει πάντα να είναι μια προοδευτική προσωπικότητα και ακτιβίστρια που ‘’ακούει’’ και ενδιαφέρεται για τα κοινωνικά προβλήματα σ’ όλες τις γωνιές της γης –φίλη από παλιά της Μελίνας Μερκούρη και πρόσφατα ήρθε πάλι στη πατρίδα μας με τα θέματα των χιλιάδων προσφύγων.
Έγινε γνωστή το 1961 όταν υποδύθηκε τη Ρόζαλιντ στο θεατρικό έργο As You Like It και από τότε έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 35 εμφανίσεις στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου και στο Μπρόντγουεϊ, κερδίζοντας τα βραβεία Τόνι και Ολίβιε. Στον κινηματογράφο έχει πρωταγωνιστήσει σε περισσότερες από 80 ταινίες συμπεριλαμβανομένων και των Μόργκαν, ο Τρελός Εραστής, 1966, Ισιδώρα, 1968, Μαίρη, Βασίλισσα της Σκοτίας, 1971, Τζούλια, 1977, Οι Βοστονέζοι, 1984, Επικίνδυνη, 1996), Εξιλέωση, 2007 και Foxcatcher, 2014. Η Ρεντγκρέιβ έχει ονομαστεί από τους Άρθουρ Μίλερ και Τένεσι Ουίλιαμς ως “η σπουδαιότερη ηθοποιός εν ζωή της εποχής μας” και παραμένει μέχρι σήμερα η μόνη Βρετανίδα ηθοποιός που έχει βραβευτεί με Όσκαρ, Έμμυ, Τόνι, Χρυσή Σφαίρα, Screen Actors Guild Award και βραβείο Φεστιβάλ Καννών.
Μέλος της Οικογένειας Ρεντγκρέιβ, είναι κόρη των Σερ Μάικλ Ρεντγκρέιβ και Κυρίας Ρεντγκρέιβ, αδερφή της Λιν Ρεντγκρέιβ και του Κόριν Ρεντγκρέιβ, μητέρα των ηθοποιών Τζόελι Ρίτσαρντσον και Νατάσα Ρίτσαρντσον.
Η Ρεντγκρέιβ γεννήθηκε στο Γκρίνουιτς του Λονδίνου από τον Σερ Μάικλ Ρεντγκρέιβ και τη Ρέιτσελ Κέμπσον. Ο Λόρενς Ολίβιε ανακοίνωσε τη γέννησή της στο κοινό κατά τη διάρκεια της παράστασης Άμλετ, όταν είπε ότι ο Λαέρτης (που υποδυότηταν ο Σερ Μάικλ) απέκτησε μια κόρη.
Οι κόρες της Ρεντγκρέιβ, Νατάσα Ρίτσαρντσον (1963-2009) και Τζόελι Ρίτσαρντσον από το γάμο της με το σκηνοθέτη Τόνι Ρίτσαρντσον, έγιναν επίσης ηθοποιοί. Ο γιος της Κάρλο Γκάμπριελ Νέρο, που απέκτησε με τον Ιταλό ηθοποιό Φράνκο Νέρο είναι συγγραφέας και σκηνοθέτης. Γνωρίστηκε με τον Νέρο στα γυρίσματα της ταινίας Camelot το 1967, τη χρονιά που χώρισε με τον σύζυγό της Τόνι Ρίτσαρντσον, ο οποίος την άφησε για τη Γαλλίδα ηθοποιό Ζαν Μορό. Παντρεύτηκε με τον Νέρο στις 31 Δεκεμβρίου 2006.
Σε διάστημα 14 μηνών τις χρονιές 2009-2010, έχασε τη μία κόρη της και τα δύο μικρότερα αδέρφια της. Η κόρη της Νατάσα Ρίτσαρντσον πέθανε στις 18 Μαρτίου 2009 μετά από ατύχημα το οποίο προκάλεσε σοβαρό τραύμα στο κεφάλι. Στις 6 Απριλίου 2010 πέθανε ο αδερφός της Κόριν Ρεντγκρέιβ και στις 2 Μαΐου 2010 πέθανε η αδερφή της, Λιν Ρεντγκρέιβ.
Παίρνοντας η Βανέσα Ρεντγκρέιβ το Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου για το φιλμ «Τζούλια», είχε πει: “Αγαπητοί μου συνάδελφοι, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την τιμή που κάνετε στη δουλειά μου. Νομίζω ότι η Τζέιν Φόντα και εγώ έχουμε κάνει την καλύτερή μας δουλειά και νομίζω ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο σκηνοθέτη μας Φρεντ Τσίνεμαν. Και επίσης πιστεύω ότι οφείλεται εν μέρει στο ότι πιστέψαμε και πιστεύουμε σε αυτό που εκφράζουμε–δύο ανάμεσα σε εκατομμύρια που έδωσαν τη ζωή τους και ήταν προετοιμασμένοι να θυσιάσουν τα πάντα στο αγώνα ενάντια στο φασισμό και τη ρατσιστική ναζιστική Γερμανία. Και σας χαιρετώ και σας τιμώ και νομίζω ότι θα πρέπει να είστε πολύ περήφανοι που τις τελευταίες εβδομάδες σταθήκατε ακέραιοι και δεν επιτρέψατε σε μια ομάδα σιωνιστών χούλιγκαν να σας τρομάξουν, των οποίων η συμπεριφορά είναι μια προσβολή προς όλους τους Εβραίους από όλο τον κόσμο και του μεγάλου και ηρωικού αγώνα τους ενάντια στον φασισμό και την καταπίεση. Σας χαιρετώ και σας ευχαριστώ και υπόσχομαι ότι θα συνεχίσω να μάχομαι για πάντα ενάντια στον αντισημιτισμό και στον φασισμό”.
«Η καλύτερη στιγμή τους»
«Η καλύτερη στιγμή τους» είναι ένα υποδειγματικό «πολεμικό ρομάντζο» του αγγλικού κινηματογράφου ο οποίος παραμένει στην κορυφή όσον αφορά τη δραματική συμπύκνωση των ιστοριών που αφηγείται μα και στην ‘’ανατροπή’’ των δεδομένων μιας κλασικής μελό συνταγής…Εδώ, βρισκόμαστε στο Λονδίνο του 1940 –τέλεια αναπαράσταση εποχής- όπου ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ρίξει πολύ χαμηλά το ηθικό της χώρας… Η Κατρίν είναι μία άπειρη σεναριογράφος που εργάζεται σ’ ένα επίσης άπειρο κινηματογραφικό συνεργείο κάτω από τους συνεχόμενους βομβαρδισμούς των χιτλερικών, θέλοντας να φτιάξουν μία ταινία που θα ανυψώσει το πεσμένο ηθικό του λαού, αλλά και θα εμπνεύσει την Αμερική να προσφέρει τη βοήθειά της. Η συνεργασία της Κατρίν μ’ έναν άλλον σεναριογράφο θα σταθεί αφορμή να γεννηθεί μεταξύ τους μια ερωτική σχέση που στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας υποβόσκει κι όταν –επιτέλους!- εκδηλώνεται και από τους δύο, έρχεται ο πόλεμος να τον ‘’διαλύσει’’…
-Πνευματώδης, ρομαντική, πρωτότυπη και συγκινητική ταινία με γνήσιο αγγλικό χιούμορ που σου αφήνει μια μελαγχολία για τις προσωπικές στιγμές που χάνεις αλλά, μη μπορώντας να κάνεις αλλιώς, συνεχίζεις τη ζωή σου και χαμογελάς πικρά πληρώνοντας τη γνώση με αλησμόνητες προσωπικές απώλειες… Κάτι που εδώ βιώνεται μέσα από την ιστορία μίας νεαρής γυναίκας που καταφέρνει να βρει τον δρόμο και τη φωνή της κατά τη διάρκεια ενός φρικτού πολέμου… Όλοι οι ηθοποιοί άψογοι.
Σκηνοθεσία: ΛόουνΣέρφινγκ
Παίζουν: Τζέμα Άρτερτον, Σαμ Κλάφλιν, Μπιλ Νάι, Τζακ Χιούστον,Τζέικ Λέισι
Παίζουν: Τζέμα Άρτερτον, Σαμ Κλάφλιν, Μπιλ Νάι, Τζακ Χιούστον,Τζέικ Λέισι
«Η κόρη»
–Αυστραλιανή ταινία ερμηνειών που βασίζεται στην «Αγριόπαπια» του Ερρίκου Ίψεν. Μετά από δύο δεκαετίες στην Αμερική ο Κρίστιαν επιστρέφει στο πατρικό σπίτι τουγια να παραστεί στον γάμο του πατέρα του με την κατά πολύ νεότερη οικονόμο του. Καθώς ο γάμος πλησιάζει η αποκάλυψη ενός καλά κρυμμένου οικογενειακού μυστικού θα ανατρέψει τις ισορροπίες στις ζωές όλων των ανθρώπων που κάποτε είχε αφήσει πίσω του… Άλλο ένα φιλμ με τα οικογενειακά μυστικά και τα ψέματα που είχε προταθεί για 9 βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου της Αυστραλίας, από τα οποία κέρδισε τα Βραβεία Α’ γυναικείου ρόλου (Οντέσα Γιάνγκ), Β’ γυναικείου ρόλου (Μιράντα Ότο) και διασκευασμένου σεναρίου. Σκηνοθεσία: Σιμόν Στόνε
Παίζουν: Γκάφρεϊ Ρας, Έγουιν Λέλσι, Πολ Σκίντερ, Σαμ Νιλ, Μιράντα Ότο, Οντέσα Γιανγκ.
Δύο ελληνικά ντοκιμαντέρ
«Ο Ελκόμενος επί κρημνού» και «Βικτωρία Θεοδώρου: Τα κύματα που με δίδαξαν το ανυπότακτο», είναι δύο ντοκιμαντέρ σκηνοθετημένα από τον Κώστα Νταντινάκη, έναν μοναχικό δημιουργό που ζει εκτός Αθηνών και κυκλωμάτων και καταφέρνει –σε πείσμα και των καιρών και … πολλών άλλων- να κάνει ταινίες και να εκφράζεται και ποιητικά.
«Ο Ελκόμενος επί κρημνού» είναι ένα ντοκιμαντέρ –προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης – για τον Εμφύλιο και τις δολοφονίες αγωνιστών.Μας μεταφέρει στη Κρήτη του 1947 και συγκεκριμένα στα Χανιά όπου μαίνεται ο Εμφύλιος… Τα μεσάνυχτα της 1ης Αυγούστου, παρακρατικοί της ομάδας Παύλου Γύπαρη απάγουν δολίως από το σπίτι του τον αγωνιστή ιερέα του ΕΑΜ Νικόλαο Αποστολάκη και, αφού τον βασανίζουν απάνθρωπα, τον πετούν στον Κόκκινο Γκρεμό κοντά στις φυλακές Καλαμίου. Η σύζυγός του εκτοπίζεται από το Νεροχώρι Αποκορώνου όπου διέμεναν, ενώ τα πέντε παιδιά τους συνεχίζουν να διώκονται μέχρι τις πανεπιστημιακές τους σπουδές.
Σύμφωνα με τους ντόπιους, τα γεγονότα μαρτυρούν δεκάδες επιζώντες της περιόδου με προεξάρχουσα την κόρη του κυρία Ισμήνη Αποστολάκη η οποία έχει τον κύριο λόγο στο ντοκιμαντέρ. Το ιστορικό πλαίσιο θέτει και αναλύει ο καθηγητής σύγχρονης Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργος Μαργαρίτης. Στη μουσική επένδυση της ταινίας ακούγεται το “Πένθιμο εμβατήριο” του Σοπέν και προβάλλονται μεταξύ άλλων αποσπάσματα από το “Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο” του Παζολίνι.
«Η Βικτωρία Θεοδώρου: Τα κύματα που με δίδαξαν το ανυπότακτο», είναι το δεύτερο, παραγωγής 2008. Πρόκειται για ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στη ζωή και στο έργο της ποιήτριας Βικτωρίας Θεοδώρου, χαρακτηριστικής εκπροσώπου της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Παρακολουθούμε τα παιδικά και εφηβικά χρόνια της στα Χανιά, τα χρόνια της εξορίας, η απομόνωσή της και η συγγραφή του έργου της: Ποίηση: Εγκώμιο (1957), Κατώφλι και παράθυρο (1962), Βορεινό προάστιο (1966), Το λαγούτο (1971), Η εκδρομή (1973), Ουρανία (1978), Άρειος ύπνος (1983), Η νυχτωδία των συνόρων (1986), Μειλίγματα (1990), Χρονικό (1994), Ευνοημένοι (1998), Καταλόγι για τον μάστορα (2008). Πεζά: Στρατόπεδα γυναικών (1975), Ο Τράικο (1982), Γαμήλιο δώρο (1995), Οι δεσποινίδες της οδού Λαμψάκου (2005).
«Η ποίηση της Β. Θεοδώρου, εξακολουθητικά πηγαία, αψιμυθίαστη, αρτεσιανή αλλά και ταπεινόφρων, με τον καιρό ωριμάζει αντί να φθίνει· πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, κατόρθωσε να μην εμπλακεί στα δίχτυα του επικαιρικού και, επίσης, να μην επηρεαστεί κοντόφθαλμα από πολιτικές τοποθετήσεις» έχει πει ο Θεοδόσης Πυλαρινός, καθηγητής νεοελληνικής λογοτεχνίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.
