Ο Παθολογικός ψεύτης – Τα χαρακτηριστικά του και οι τρόποι που θα του αντισταθείς
Παθολογικός ψεύτης – Σίγουρα σας έχει συμβεί συζητώντας με κάποιον να νιώσετε ότι δε σας λέει την αλήθεια; Ή ότι αυτά που λέει δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα;
Θα ήταν ψέμα αν ισχυριζόμασταν ότι δε λέμε ψέματα. Όλοι λέμε. Αλλά, σε ποιο σημείο αυτό γίνεται παθολογικό; Ο παθολογικός ψεύτης δεν έχει κανέναν έλεγχο πάνω στο ψέμα του. Ζει μαζί του. Το φορά όπως φορά κάθε πρωί τα παπούτσια του.
Οι ποιότητες του ψέματος – Το ψέμα μπορεί να διακριθεί από περιστασιακό σε καταναγκαστικό και σε παθολογικό.
1- Κατά συνθήκη ψεύδη
Πρόκειται για μια ενσυνείδητη απόφαση στην οποία κάποιος προβαίνει έχοντας επίγνωση των λόγων που το κάνει και ίσως εκλογικεύοντας τα κίνητρά του.
Μια τυπική και συνηθισμένη, θα λέγαμε, επιλογή για πολλούς ανθρώπους.
Μπορεί να γίνεται από ευγένεια θέλοντας να μη δυσαρεστήσει κανείς τους άλλους, μπορεί να επιθυμεί να αποφύγει μια τιμωρία ή μια κακή κριτική, μπορεί ακόμα και να θέλει κανείς να υπερβάλει μια κατάσταση για να κολακεύσει και να γίνει αρεστός και στη συνέχεια να πετύχει έναν προσωπικό του στόχο.
Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν και άλλες κοινωνικές δεξιότητες, εκτός από το να καταφεύγουν στο ψέμα.
2- Ψέματα καταναγκαστικά
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το καταναγκαστικό ψέμα δεν είναι το ίδιο με το παθολογικό ψέμα.
Ένα άτομο που ψεύδεται καταναγκαστικά ενεργεί χωρίς σκέψη ή έλεγχο και δεν έχει κάποια συγκεκριμένη πρόθεση.
Το ψυχαναγκαστικό ψέμα διατυπώνεται συχνά καθαρά από συνήθεια, το άτομο δείχνει να μην είναι ενήμερο για την πράξη του και τις επιπτώσεις της, ωστόσο βιώνει ανακούφιση μέσα από την πράξη του αυτή.
3- Ψέματα παθολογικά
Οι παθολογικοί ψεύτες λένε ψέματα για πράγματα που δεν έχουν σημασία, χωρίς προφανή λόγο.
Μπορεί να το κάνουν ασυνείδητα χωρίς να αντιλαμβάνονται καν ότι λένε ψέματα εκείνη τη στιγμή.
Ορισμένοι μπορεί να παραδεχτούν στη συνέχεια ότι ψεύδονταν, στην πλειοψηφία τους όμως είναι αδιάφοροι ως προς αυτό από τη στιγμή που το ψέμα εξυπηρετεί τους σκοπούς τους.
Αδυνατούν να αντιληφθούν το μέγεθος της εξαπάτησης, του πόνου και της χειραγώγησης πάνω σε άλλους ανθρώπους.
Κύρια επιδίωξη αποτελεί το να εδραιώσουν τη θέση τους και να επιτύχουν τους σκοπούς τους.
Το ψέμα είναι ένας φαύλος κύκλος. Όσα περισσότερα ψέματα λέει κάποιος, τόσο πιο εύκολο γίνεται για αυτόν να συνεχίσει να το κάνει διαιωνίζοντας την κατάσταση.
Επιπτώσεις στην Ψυχική Υγεία
Η επαφή και η σχέση με έναν παθολογικό ψεύτη θα σας φέρει σύγχυση γιατί δεν θα ξέρετε τι να πιστέψετε. Θα βρίσκεστε πάντα σε μία κατάσταση αβεβαιότητας που μπορεί να γίνει εξουθενωτική και αγχωτική γιατί θα σας ωθεί σε έναν διαρκή έλεγχο της πραγματικότητας, αν τα λόγια του δηλαδή ταιριάζουν με τις πράξεις του.
Το ψέμα μοιάζει πολύ με το gaslighting. Η διαφορά είναι ότι το άτομο που κάνει το gaslighting έχει μια στρατηγική ενώ οι ενέργειες ενός ατόμου που λέει ψέματα μπορεί άλλοτε να έχουν σκοπό και άλλοτε να είναι τυχαίες.
Η συναναστροφή με κάποιον που σας λέει ψέματα μπορεί επίσης να σας κάνει να αισθάνεστε απογοητευμένοι, θυμωμένοι ή πληγωμένοι. Μπορεί να είναι δύσκολο να τον εμπιστευτείτε και να χτίσετε μια σχέση μαζί του.
Παθολογικό ψέμα – Τι να κάνεις όταν ο άλλος ψεύδεται
1) Μην το παίρνεις προσωπικά. Είναι δύσκολο αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι ένα άτομο που λέει παθολογικά ψέματα μπορεί να μην είναι απόλυτα ενήμερο για τη συμπεριφορά του αυτή και τα κίνητρά της. Μπορεί ακόμη και να αντιμετωπίζει ζητήματα με την ψυχική του υγεία που να πυροδοτούν τη χρήση του ψέματος στις διαπροσωπικές και κοινωνικές του σχέσεις.
2) Πρότεινε στο άτομο να ζητήσει βοήθεια. Η αναζήτηση θεραπευτικής υποστήριξης είναι σημαντική σε αυτές τις περιπτώσεις. Αποφύγετε να είστε επικριτικοί. Αντίθετα, ενημερώστε για την ανησυχία σας και το ειλικρινές ενδιαφέρον σας.
3) Να περιμένεις αντίσταση. Όταν αντιμετωπίζετε ανοιχτά έναν άνθρωπο για τα ψέματά του, είναι πιθανόν να το αρνηθεί ή να απαντήσει με περισσότερα ψέματα. Αποφύγετε να χάσετε την ψυχραιμία σας. Εάν είστε αναστατωμένοι, ενημερώστε ότι δε θέλετε περισσότερη αλληλεπίδραση εάν δεν είναι ειλικρινής μαζί σας.
4) Δώσε προσοχή στις πράξεις. Καθώς μπορεί να είναι δύσκολο να εμπιστευτείτε τα λόγια ενός ατόμου που λέει παθολογικά ψέματα, ένα από τα πιο αποτελεσματικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι να επικεντρωθείτε στις πράξεις του. Αυτές δε λένε ψέματα και με τον καιρό θα εντοπίσετε μοτίβα που θα σας βοηθήσουν να προβλέψετε τη μελλοντική του συμπεριφορά.
5) Βάλε όρια. Είναι σημαντικό να θέσεις όρια στη σχέση σου με έναν παθολογικό ψεύτη ως αυτοπροστασία. Εάν δεν έχει πολλή διορατικότητα ή προθυμία να αλλάξει, ίσως χρειαστεί να βάλετε όρια στον εαυτό σας σχετικά με το πόσα θα δώσετε σε αυτή τη σχέση.
6) Τερμάτισε τη σχέση. Εάν δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά τα ψέματα, μπορείς να τερματίσετε τη σχέση. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι πάντα εύκολο να γίνει, εάν το άτομο είναι μέλος της οικογένειας ή συνάδελφος ή ερωτικός σύντροφος. Σε αυτή την περίπτωση η αναζήτησή ψυχολογικής υποστήριξης από τη δική σας πλέον πλευρά, ώστε να μπορέσετε να αποσυνδεθείτε και να απομακρυνθείτε από μια τόσο επιβλαβή και επώδυνη σχέση, είναι σημαντική και καθοριστική για τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής σας.
