«Μου είπαν ότι έχω τρία είδωλα: τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Φρόιντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η πραγματικότητα…».

Πιερ Πάολο Παζολίνι (5 Μαρτίου 1922 – 2 Νοεμβρίου 1975)

Το έργο του μεγάλου δημιουργού Πιερ Πάολο Παζολίνι σημάδεψε τον ιταλικό αλλά και τον παγκόσμιο κινηματογράφο.

Ένας διανοούμενος με την πραγματική έννοια της λέξης. Ο συγγραφέας, ποιητής, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Πιέρ Πάολο Παζολίνι έφυγε πρόωρα, στις 2 Νοεμβρίου 1975, σε ηλικία 53 ετών, στο ζενίθ της καριέρας του, φρικτά δολοφονημένος.

Ο θάνατός του παραμένει ακόμα μυστήριο καθώς άλλοι υποστηρίζουν πως επρόκειτο για έγκλημα πάθους, κι άλλοι συνδέουν τη δολοφονία του με κύκλους της ιταλικής ακροδεξιάς.

Λίγες εβδομάδες πριν τον χαμό του, είχε ολοκληρώσει το κύκνειο άσμα του, την ακραία, αμφιλεγόμενη ταινία του Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα –ένα φιλμ πάνω στη φύση του φασισμού, μια αλληγορία για την Εξουσία, η όποια, όπως έχει πει ο ίδιος, «κάνει ό,τι γουστάρει σε απόλυτη αυθαιρεσία».

Ο Παζολίνι πρόλαβε, μέσα σε 14 χρόνια, να αφήσει ένα πλούσιο έργο, που σηματοδοτήθηκε από μερικές αξέχαστες συνεργασίες, όπως αυτή με τη μεγάλη ιταλίδα σταρ Άννα Μανιάνι στο «Μάμα Ρόμα» και βέβαια με την ελληνίδα υψίφωνο Μαρία Κάλλας, με την οποία γύρισε την θρυλική «Μήδεια», τη μοναδική ταινία όπου η Κάλλας παίζει ως ηθοποιός, χωρίς όμως να τραγουδά.

Με την Κάλλας συνδέθηκαν με μια βαθιά φιλία. Μάλιστα, το 1969, ο Παζολίνι την φιλοξένησε για δύο βδομάδες στο ιστιοφόρο του «Edipo Re» («Βασιλιάς Οιδίπους»).

Μαρία Κάλλας και Πάολο Παζολίνι στα γυρίσματα της Μήδειας

Ήδη από το 1955, όταν εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημά Ragazzi di vita, ο Παζολίνι άρχισε να παίζει τον ρόλο του πιο προκλητικού διανοητή της Ιταλίας, με τα βιβλία, τα άρθρα και αργότερα τις ταινίες του να πυροδοτούν αντιπαραθέσεις και συζητήσεις, οδηγώντας τον μέχρι και στα δικαστήρια.

Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο απεικόνιζε τον υπόκοσμο της Ρώμης, οδήγησε σπουδαίους δημιουργούς, όπως ο Φελίνι, να του προτείνουν συνεργασία στο σενάριο των ταινιών τους («Νύχτες της Καμπίρια», «Γλυκιά Ζωή»).

Πιερ Πάολο Παζολίνι

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Παζολίνι έγινε με το «Ακατόνε» το 1961. Η αντίληψη του περί κομουνισμού και θρησκευτικής πίστης, μακριά από δόγματα και φανατισμούς, τον οδήγησε σε αριστουργήματα όπως το «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964) -για κάποιους την κορυφαία μεταφορά της ζωής του Χριστού στην μεγάλη οθόνη. Στο φιλμ, χρησιμοποιεί ερασιτέχνες ηθοποιούς ενώ η Σουζάνα Παζολίνι, μητέρα του σκηνοθέτη, υποδύεται την ενήλικη Παναγία και θρηνεί τον νεκρό Χριστό…

Ο κινηματογράφος, για τον Παζολίνι, ήταν ένας ακόμα τρόπος προσωπικής έκφρασης. Όμως το σινεμά του, δεν υπήρξε ποτέ μόνο μια αισθητική πρόταση. Ανέκαθεν συνομιλούσε με την κοινωνία, ήταν ένα «πάντρεμα» του λυρικού με το πολιτικό, της ποίησης με την ιδεολογία, της διανοητικής ανάλυσης με το πάθος.