“Πολίτης Κέιν” (1941) Η αποδόμηση του αμερικανικού ονείρου. Η ταινία που άλλαξε την Ιστορία του Σινεμά. Το αριστούργημα του Όρσον Γουέλς.
Στην ιστορία του σινεμά δεν έχει υπάρξει δημιουργός που να έχει σταθεί αντικείμενο τέτοιας μυθοποίησης και ανάλυσης όσο ο Όρσον Γουέλς.
Όπως ένα ανοιχτό κεφάλαιο, που θα εμπλουτίζεται στο διηνεκές, το ενδιαφέρον για τον Γουέλς ανανεώνεται σε ετήσια σχεδόν βάση και εμπνέει αναρίθμητα ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας, ενώ δεν έχει υπάρξει σκηνοθέτης μέχρι σήμερα στον οποίο να έχει αφιερωθεί τέτοιος πλούτος βιβλιογραφίας και ειδησεογραφίας.
Πολίτης Κέιν – Μια μοναδική ταινία του περασμένου αιώνα που ακουμπά το “σήμερα”.
Ο Πολίτης Κέιν προτάθηκε για 9 βραβεία όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για “Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας”. Κέρδισε στην κατηγορία “Πρωτότυπου Σεναρίου”. Το βράδυ της απονομής, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γουάιζ, κάθε φορά που γινόταν αναφορά στην ταινία το κοινό αποδοκίμαζε.
Τα περισσότερα στελέχη του Χόλιγουντ δεν ήθελαν να προβληθεί η ταινία δεδομένες τις απειλές του Χερστ. Σύμφωνα με το περιοδικό Variety συστηματική καταψήφιση του Γουέλς από κομπάρσους που έλαβαν μέρος στην ψηφοφορία στοίχισε στον Γουέλς το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας,Σκηνοθεσίας και Α’ Ανδρικού Ρόλου.
Η ταινία κέρδισε τελικά το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου, ενώ το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας πήγε στην ταινία του Τζον Φορντ Η κοιλάδα της κατάρας (How Green was my Valley, 1941).
Πολίτης Κέιν – Η πλοκή
Η ταινία ξεκινάει με το θάνατο του μεγιστάνα και μεγαλοεκδότη Τσαρλς Φόστερ Κέιν.
Λίγο πριν το θάνατό του, ο Κέιν αναφωνεί τη λέξη «Ροδανθός». Ένας νεαρός δημοσιογράφος, προσπαθώντας να καταλάβει το νόημα της λέξης, θα ξεκινήσει μία έρευνα για να ανακαλύψει ποιος ήταν πραγματικά ο Τσαρλς Φόστερ Κέιν. Στην έρευνά του θα αναζητήσει και θα μιλήσει με ανθρώπους που σημάδεψαν τη ζωή του μεγιστάνα.
Με την τεχνική των φλας μπακ, ο Όρσον Γουέλς επιλέγει να αφηγηθεί την ιστορία του ήρωά του ξεκινώντας από την παιδική του ηλικία και φτάνοντας στην αμύθητη περιουσία που έχτισε ως μεγιστάνας του Τύπου αλλά και την αποξένωση και απαξίωση που δέχτηκε λόγω της μεγαλομανίας και του εκκεντρικού του χαρακτήρα.
Εκείνο που ξάφνιασε την εποχή εκείνη είναι ο μοντέρνος τρόπος κινηματογράφησης του Ουέλς, η πολυμορφία του ύφους, οι τεχνικές καινοτομίες και η αέναη φιλοσοφική αναζήτηση για τις σημαντικές ανθρώπινες αξίες.
Ο Γουέλς έχασε και ο ίδιος τους γονείς του σε μικρή ηλικία και αναγκάστηκε να μεγαλώσει με έναν ξένο, ακριβώς όπως ο μικρός Κέιν στο έργο, ενώ και στη σκιαγράφηση του ενήλικου ήρωά του, τα προσωπικά στοιχεία που προσθέτει είναι πάρα πολλά, ερμηνεύοντας καταπληκτικά τον πιο σημαντικό ρόλο της καριέρας του.
Ο Πολίτης Κέιν ήταν μια οπτική επανάσταση στον “ομιλούντα” κινηματογράφο.
Ο Όρσον Γουέλς προσέλαβε ως οπερατέρ τον συνεργάτη πολλών Γερμανών εξπρεσιονιστών σκηνοθετών, Gregg Toland. Στον οποίο κάποιοι αποδίδουν το κλειστοφοβικό φως και το βάθος πεδίου (depth of focus) στα πλάνα της ταινίας.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Toland εκείνη την εποχή δούλευε και σε άλλα δύο σχέδια. Στο “The Grapes of Wrath” (Τα Σταφύλια της Οργής – 1940) και στο “The Long Voyage Home” (1940), δύο ταινίες του John Ford, τον οποίο ο Όρσον Γουέλς ανέφερε συχνά πυκνά ως δάσκαλό του.
Η ταινία ορόσημο του κινηματογράφου Πολίτης Κέιν επιστρέφει στο σινεμά – Από τις 12/10 αποκλειστικά στο STUDIO new star art cinema.
Σκηνοθεσία: Όρσον Γουέλς
Σενάριο: Όρσον Γουέλς & Χέρμαν Μάνκιεβιτς
Παίζουν: Τζόζεφ Κότεν, Ντόροθι Κάμινγκορ, Τζορτζ Κουλούρης, Άγκνες Μούρχεντ, Έβερετ Σλόαν, Πολ Στιούαρτ, Ρέι Κόλινς, Ρουθ Γουόρικ, Έρσκιν Σάνφορντ και Γουίλιαμ Άλαντ
