γράφει η Αγγελική Κώττη //
«Κατά την νύκτα της 30ής προς 31ην Μαΐου (1941) υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία παρ’ αγνώστων δραστών. Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις...»
Ο Μανώλης Γλέζος (Απείρανθος Νάξου, 9 Σεπτεμβρίου 1922 – 30 Μαρτίου 2020) ήταν Έλληνας πολιτικός της Αριστεράς, ήρωας της Εθνικής Αντίστασης, δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Μαζί με τον Λάκη Σάντα υπήρξαν οι πρωταγωνιστές μίας εκ των πρώτων αντιστασιακών πράξεων στην κατεχόμενη Ελλάδα την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, κατεβάζοντας τη νύχτα της 30ής προς 31ης Μαΐου 1941 τη σημαία της Ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης, στην Αθήνα.
«Κατά την νύκτα της 30ής προς 31ην Μαΐου (1941) υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία παρ’ αγνώστων δραστών. Διενεργούνται αυστηραί ανακρίσεις. Οι ένοχοι και συνεργοί αυτών θα τιμωρηθούν διά της ποινής του θανάτου».
Ο φρούραρχος των Αθηνών, εκφράζοντας τα οργισμένα συναισθήματα των γερμανικών αρχών κατοχής, απειλεί με ποινή θανάτου τους δράστες της πρώτης αντιστασιακής πράξης εναντίον του εχθρού.
Εκείνους που κατέβασαν τη μισητή σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό.
Όπως θα γίνει γνωστό μετά την απελευθέρωση, οι ατρόμητοι Έλληνες που έκαναν αυτήν τη γενναία πράξη με κίνδυνο της ζωής τους, ήταν δυο σχεδόν αμούστακα παλικάρια, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας. Μόλις είχε σκλαβωθεί η Κρήτη, ύστερα από μάχες στις οποίες οι Κρητικοί πολέμησαν με γενναιότητα.
•Οι δυο φοιτητές και καρδιακοί φίλοι συνέλαβαν το παράτολμο σχέδιο ένα ανοιξιάτικο σούρουπο, όταν από το Ζάππειο αντίκρισαν την Ακρόπολη. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη διάβασαν ό,τι σχετικό υπάρχει με τον Ιερό Βράχο: τις σπηλιές, τις τρύπες και συμβουλεύθηκαν κάθε λογής χάρτες της Ακρόπολης.
Γρήγορα, αντιλαμβάνονται ότι η μόνη διαδρομή που έπρεπε να ακολουθήσουν για να μη γίνουν αντιληπτοί από τους Γερμανούς φρουρούς ήταν μέσω του Πανδρόσειου Άντρου.
Η μυκηναϊκή κρήνη
Πανδρόσειο άντρο έλεγαν, αλλά πιθανώς η σχισμή στον βράχο από την οποία ανέβηκαν να μην είχε σχέση με το ιερό της Πανδρόσου. Διότι ναι μεν τοποθετείται στα δυτικά του Ερεχθείου, όπου και βρήκαν διέξοδο οι δύο νέοι, αλλά δεν «κατεβαίνει» προς το βόρειο τείχος.
Θα πρέπει να εισήλθαν από τη μυκηναϊκή κρήνη, στην οποία όπως ο Μανώλης Γλέζος έλεγε, έριξαν μετά το πέρας του ηρωικού εγχειρήματός τους τη σημαία. Αλλά και πάλι, λόγω της απόστασης των χρόνων, κατά την αφήγησή του που έγινε τα τελευταία χρόνια, κάτι φαίνεται να μπερδεύει.
«Κόψαμε από ένα κομμάτι ο καθένας μας και το υπόλοιπο το ρίξαμε στο σπήλαιο της Αγραύλου όπως ήταν ως τότε γνωστό. Σήμερα οι αρχαιολόγοι το χαρακτηρίζουν ως Μυκηναϊκή Κρήνη» είπε ο Μ. Γλέζος. Μόνο που καμία σχέση δεν έχει η μυκηναϊκή κρήνη με το εν λόγω ιερό.
•Λίγα χρόνια πριν από τη γερμανική κατοχή, και ενώ ο Απόστολος Σάντας και ο Μανόλης Γλέζος ήταν μαθητές, κατά τις αναστηλώσεις που έκανε ο Μπαλάνος στον Ιερό Βράχο, τοποθετήθηκαν ξύλινες σκαλωσιές και στα σπήλαια και ιερά της βόρειας κλιτύος. Ήταν ορατές από τον περίπατο της Ακρόπολης και από την αρχαία Αγορά, και είναι πολύ πιθανόν να τις είχαν δει τότε. Ίσως μάλιστα να έπαιξαν ρόλο στην απόφασή τους. Αυτά είναι δικές μας υποθέσεις. Το γεγονός είναι πως μετά την αφαίρεση της πολεμικής τους σημαίας από την Ακρόπολη, οι Γερμανοί κατέστρεψαν όλες τις σκαλωσιές των έργων.
Το Πανδρόσειο
Το Πανδρόσειον, «ένα µικρό τέµενος στο πλάτωµα που βρίσκεται στα Β∆ του Ερεχθείου» σημειώνει η Χριστίνα Βλασσοπούλου και ήταν αφιερωμένο «στην Πάνδροσο, την κόρη του Κέκροπα. Είχε περίβολο, το ανατολικό τµήµα του οποίου όριζε ιωνική στοά µε πήλινη κεράµωση διακοσµηµένη µε φύλλα και καρπούς ελιάς. Στον περίβολο βρισκόταν η ιερή ελιά της Αθηνάς που είχαν κάψει οι Πέρσες, και σύµφωνα µε την παράδοση την επόµενη µέρα φύτρωσε ένα κλαδί ύψους ενός πήχη». Στο Πανδρόσειο βρίσκονταν επίσης ο βωμός του Ερκείου Διός και ο τάφος του Κέκροπα.
•Κατά τη δεκαετία του 80, σε μια εξαιρετική εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού, το πανελλήνιο αισθάνθηκε εθνική υπερηφάνεια, ακούγοντας τι έγινε το βράδυ της αφαίρεσης της μισητής σημαίας.
Γεμάτη ενθουσιασμό η Μελίνα Μερκούρη, που ήταν τότε υπουργός Πολιτισμού, ζήτησε αμέσως από την Α’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ακροπόλεως να διενεργηθεί ανασκαφική έρευνα ώστε να βρεθεί η σημαία – λάφυρο. Όμως η ίδια η μορφή του σπηλαίου – διόδου, αλλά και το υλικό του που κατολίσθαινε, άφησαν τους αρχαιολόγους με χέρια αδειανά
•O Μανώλης Γλέζος, ερωτηθείς αν επί υπουργίας της Μελίνας Μερκούρη οι αρχαιολόγοι εμπόδισαν την ανασκαφή απάντησε: «Δεν είναι έτσι. Επειδή το έδαφος που στηρίζεται η Ακρόπολη είναι σχιστολιθικό, το έδαφος είναι ευάλωτο σε κάθε ανασκαφή. Εμπόδισα τη Μελίνα να συνεχίσει τις ανασκαφές για να μην πέσει η Ακρόπολη. Εκτιμώ ότι οι Γερμανοί βρήκαν τη σημαία και την πήραν μαζί τους».
