επιμέλεια – Ελένη Σωτάκη
Οι άνθρωποι θεωρούν ότι η ευφυΐα, η δημιουργικότητα, αλλά και η φυσική κατάσταση είναι έμφυτα και αμετάβλητα ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Πιστεύουν ότι η επιτυχία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του ταλέντου και της τύχης. Ως αποτέλεσμα, αφήνουν μεγάλο μέρος του προσωπικού τους δυναμικού αναξιοποίητο. Μπροστά στη δυσκολία, αναγνωρίζουν πως δεν έχουν το “απαραίτητο ταλέντο” για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου και με αυτόν τον τρόπο μποϊκοτάρουν τον εαυτό τους.
Οι άνθρωποι με στατική αυτοεικόνα βρίσκονται υπό συνεχή πίεση για επιτυχία υποφέροντας ιδιαίτερα συχνά από φόβο αποτυχίας και έντονη εσωτερική ένταση.
Στον αντίποδα της “πάγιας νοοτροπίας” βρίσκεται ένας άλλος τρόπος σκέψης. Η “δυναμική νοοτροπία” ή “νοοτροπία εξέλιξης”. Οι άνθρωποι με αυτή τη στάση πιστεύουν ακράδαντα ότι μπορούν να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους με επιμονή και υπομονή. Αυτό τους επιτρέπει να αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο στις προκλήσεις ή τις αποτυχίες: αντί να παραλύουν και να αποθαρρύνονται από ένα αποτέλεσμα που υπολείπεται των προσδοκιών τους, το βλέπουν ως μια βραχυπρόθεσμη αναποδιά και μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη.
•Εκτιμάται ότι περίπου το 40% των ανθρώπων έχουν μια μάλλον στατική αυτοεικόνα – “μάλλον” επειδή δεν υπάρχει σαφές όριο μεταξύ των δύο στάσεων και μια αυτοεικόνα δεν είναι ποτέ εντελώς στατική ή δυναμική. Ανάλογα με το πλαίσιο που κινούμαστε μερικές φορές μεταβαίνουμε από τη μία στην άλλη δυναμική.
Τι προωθεί την προσωπική ανάπτυξη
Η ενθάρρυνση των ατόμων να αναλαμβάνουν νέες προκλήσεις μέσα σε ένα κλίμα άνεσης, συνεργασίας και με περιθώριο να γίνονται λάθη και να διορθώνονται, όλα αυτά προωθούν την ανάπτυξη μιας δυναμικής νοοτροπίας. Αποφασιστικό ρόλο παίζει ακόμα η εκτίμηση της προσπάθειας και όχι τόσο το ίδιο το αποτέλεσμα.
Οι άνθρωποι που για ένα έργο τους επαινούνται ως προς το ταλέντο ή την ευφυία τους τείνουν να αναπτύσσουν μεγαλύτερο άγχος επίδοσης. Αντίθετα, όταν αναγνωρίζεται η προσπάθεια και η διαδικασία εκπόνησης ενός έργου τότε τα άτομα νιώθουν περισσότερη αυτοπεποίθηση και ψυχική ανθεκτικότητα κάτω από το βάρος της δημιουργίας.
Πώς απελευθερωνόμαστε από τις παγιωμένες αντιλήψεις
Μια δυναμική νοοτροπία μπορεί να αποκτηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Όσοι αισθάνονται μπλοκαρισμένοι θα πρέπει να εξετάσουν πιο προσεκτικά τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από τις πράξεις τους. Οι άνθρωποι με μία πάγια νοοτροπία τείνουν να είναι αγχώδεις και ανασταλτικοί στις κοινωνικές επαφές. Αν πιστεύει κανείς ότι είναι ντροπαλός “από τη φύση του”, έχει λίγες ελπίδες αλλαγής.
Έξι τρόποι για την ανάπτυξη δυναμικής νοοτροπίας
1) Επιτρέψτε στον εαυτό σας να κάνει λάθη και μην προσπαθείτε να επιδιώκετε διαρκώς την τελειότητα.
2) Δείτε τις αποτυχίες ως ευκαιρίες μάθησης για το μέλλον.
3) Αναζητήστε μικρές προκλήσεις που είναι εύκολο να αντιμετωπίσετε και αυξήστε σταδιακά το επίπεδο δυσκολίας.
4) Ρωτήστε ανθρώπους που θαυμάζετε. Σπάνια θα επικαλεστούν το έμφυτο ταλέντο ως αιτία για τις επιτυχίες τους – αλλά περισσότερο πράγματα όπως η προσπάθεια, η επιμονή και η στήριξη από άλλους ανθρώπους.
5) Αποδεχτείτε τους περιορισμούς και τις αδυναμίες σας. Κάθε άνθρωπος έχει αδυναμίες!
6) Αξιολογήστε τη διαδικασία μάθησης – όχι το αποτέλεσμα.
Η αλλαγή της στάσης του ατόμου απέναντι στην αποτυχία μπορεί επίσης να προωθήσει την ανάπτυξη μιας δυναμικής νοοτροπίας. Αντί να κρίνουμε αμέσως τις δυσκολίες ως απόδειξη της ανικανότητάς μας, μπορεί να αξίζει τον κόπο να τις βλέπουμε ως μέρος της μαθησιακής διαδικασίας.
Την επόμενη φορά που θα αποτύχετε, αντί να σκεφτείτε “δεν μπορώ να το κάνω”, ίσως σκεφτείτε “δεν μπορώ να το κάνω αυτή τη στιγμή”.
Η συνειδητοποίηση ότι πρέπει να περάσετε από φάσεις δοκιμής και λάθους για να βρείτε τον δρόμο προς τον στόχο σας είναι το πρώτο βήμα προς την επιτυχία.
Μια δυναμική νοοτροπία δεν αποτελεί εγγύηση ότι θα πετύχετε τους στόχους σας ή ότι θα γίνετε οι καλύτεροι. Υπάρχουν πάρα πολλές μεταβλητές που επηρεάζουν την προσωπική επιτυχία για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, μια νοοτροπία περισσότερο ανοιχτή και ευέλικτη δίνει την ευκαιρία να αναπτύξει κανείς το πλήρες δυναμικό του, να διευρύνει τις δεξιότητές του και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες. Βοηθά να αντιμετωπίζονται οι προκλήσεις της ζωής με μια πιο εποικοδομητική στάση συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην πορεία της αυτοπραγμάτωσης.
