Του Παύλου Θ. Κάγιου //
Η διάλυση του καπιταλισμού και της αμερικανικής κυριαρχίας στη Δύση με το μοίρασμα των τραπεζικών -και κλεμμένων- καταθέσεων στους κολασμένους της γης, είναι μια σατανική ιδέα προς απόλαυση. Μη χάσετε αυτή την ισοπεδωτική σάτιρα της ληστρικής αφθονίας του καπιταλισμού.
•Ο βραβευμένος με Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας (Η Επέλαση των Βαρβάρων) Ντένις Αρκάντ γράφει το σενάριο και σκηνοθετεί μια ευφυή ταινία με επίκεντρο την κυριαρχία των χρημάτων σε μία κοινωνία, όπου όλες οι άλλες αξίες παραγκωνίζονται.
•Δείτε την ταινία – «Η Πτώση της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» εδώ
Με όχημα έναν απένταρο διανοούμενο που βρίσκεται μπροστά σε μία αναπάντεχη -και καθόλου αθώα- ευκαιρία να πλουτίσει, ο εξαιρετικός Γαλλοκαναδός δημιουργός ξετυλίγει μία καυστική, δραματική κωμωδία με πολλά μηνύματα, ηθικά διλήμματα, ανατροπές και σπαρταριστές στιγμές.
Σύνοψη
Ο 36χρονος Pierre-Paul Daoust (Αlexandre Landry), ένας διανοούμενος με διδακτορικό στη φιλοσοφία, αναγκάζεται να εργαστεί ως κούριερ για να τα βγάλει πέρα. Μία μέρα, εν ώρα εργασίας, γίνεται αυτόπτης μάρτυρας μίας ένοπλης ληστείας που πάει στραβά: δύο νεκροί και τσάντες γεμάτες εκατομμύρια πεταμένες κάτω. O Pierre-Paul έρχεται αντιμέτωπος με το δίλημμα του να φύγει με άδεια χέρια ή να πάρει τα λεφτά και να φύγει.
Μικρό σημείωμα του δημιουργού Ντένις Αρκάντ:
Είμαστε όλοι υπόδουλοι της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Η ηθική παρακμή της αυτοκρατορίας άρχισε να μας επηρεάζει δραστικά. Η παντοδυναμία του χρήματος είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα. Θα βρεθούν αρκετά ισχυρά αντιβιοτικά για να αντιμετωπιστεί αυτή η γάγγραινα;
Η ιδέα του σεναρίου προέκυψε από ένα γεγονός που είδα πριν μερικά χρόνια με δύο μαύρους άνδρες να μπαίνουν στην αγορά του Μόντρεαλ. Διπλοπάρκαραν το αυτοκίνητό τους και άφησαν τα φλας αναμμένα. Μπήκαν σε μία μπουτίκ και σκότωσαν δύο ανθρώπους. Το πεζοδρόμιο ήταν γεμάτο ανθρώπους, παρ’ όλα αυτά σκότωσαν δύο θύματα και έφυγαν με το αυτοκίνητο. Αυτή η ενέργεια ήταν τόσο βίαιη και αναίσχυντη, κυρίως επειδή δεν προσπάθησαν να κρύψουν αυτό που έκαναν. Μου έκανε φοβερή εντύπωση αυτή η ιστορία. Ήξερα τον ερευνητή που είχε αναλάβει την υπόθεση, οπότε του μίλησα. Επρόκειτο για τη διαφορά λογαριασμών ανάμεσα σε δύο συμμορίες στο Μόντρεαλ» εξηγεί ο σκηνοθέτης.
•Η έρευνα του δημιουργού σύντομα τον διαφώτισε σχετικά με τα τεράστια ποσά που διακινούνται στο εμπόριο ναρκωτικών. «Μιλάμε για εκατομμύρια δολάρια. Τα χαρτονομίσματα είναι πάντα μικρής αξίας» λέει ο σκηνοθέτης. Ως εκ τούτου, όσοι εμπλέκονται «καταλήγουν με βουνά χαρτονομισμάτων και δεν ξέρουν τι να τα κάνουν. Αυτό το γεγονός με οδήγησε να ασχοληθώ με το ξέπλυμα χρημάτων».
Όσο περισσότερο σκάλιζε αυτό το φαινόμενο, ο Αρκάντ έκανε έρευνα σε διάφορες εγκληματικές ενέργειες και έτσι η ιστορία άρχισε να παίρνει μορφή στο χαρτί.
•Μόλις ολοκληρώθηκε η επιλογή των ηθοποιών, ο Αρκάντ δεν έκανε επίσημες πρόβες, αλλά ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να χτίσουν τις ιστορίες των χαρακτήρων τους, τα κίνητρά τους και τα συναισθήματά τους μόνοι τους.
«Μερικοί σπουδαίοι σκηνοθέτες πιστεύουν στις πρόβες, αλλά δεν βλέπω τον λόγο να γίνονται σε όλες τις ταινίες. Για μένα, οι πρόβες είναι καλές στο θέατρο, όπου κάποιος πρέπει να παίζει το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά, οπότε μπορεί να τελειοποιήσει κάθε λεπτομέρεια. Αλλά σε μία ταινία, κυνηγάς μία λήψη» λέει ο σκηνοθέτης. «Οπότε πρέπει να είναι καλή, αλλά μόνο για μία φορά. Μόλις η κάμερα αιχμαλωτίσει κάτι, το έχεις για πάντα. Αναζητάμε αυτή τη μοναδική τέλεια λήψη και τραβάμε μέχρι να την έχουμε» εξηγεί ο δημιουργός.
Ο πρωταγωνιστής, Αlexandre Landry, που είναι ιδιαίτερα επιμελής, άρχισε να διαβάζει φιλοσοφία, και για την ακρίβεια Σπινόζα για να μπει στο πετσί του ρόλου. Όσο για τη συμπρωταγωνίστρια Maripier Morin, η επιλογή της είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί δεν είναι ηθοποιός, αλλά παρουσιάστρια στην τηλεόραση. Για τις ανάγκες της οντισιόν της έκανε μαθήματα υποκριτικής και τελικά πήρε τον ρόλο.
Χρήμα, εξουσία, παρακμή
Ένα από τα βασικά θέματα της ταινίας είναι πώς τα χρήματα επηρεάζουν τις επιλογές των ανθρώπων. Ο Arcand σχολιάζει τον λόγο που θεωρεί σημαντικό γεγονός ότι ο πειρασμός του πλουτισμού άλλαξε τον πρωταγωνιστή. «Η ιδέα μου είναι ότι στις μέρες μας, τα χρήματα είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε. Για τους περισσότερους, όλα τα άλλα δεν υπάρχουν. Η θρησκεία δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε, το καθήκον απέναντι στην πατρίδα, το οποίο κάποτε είχε σημασία, ανήκει στο παρελθόν».
Ο δημιουργός βέβαια μιλάει για τη δική του σχέση με το χρήμα. «Τα χρήματα δεν είναι κάτι κακό ή καλό. Είναι αυτό που κάνεις με αυτά που έχει σημασία. Αν κάποιος έχει πολλά χρήματα και είναι καλός άνθρωπος, μπορεί να κάνει πολλά πράγματα».
Όπως υπονοεί ο τίτλος της ταινίας, η ιστορία δεν έχει να κάνει μόνο με το πώς ο νεοπλουτισμός αλλάζει τους ανθρώπους, αλλά αναφέρεται και στην πολιτική κατάσταση των ΗΠΑ. «Η ταινία επικεντρώνεται στη σύγχρονη πολιτική συνθήκη στην Αμερική. Κάποτε, οι άνθρωποι ήταν ιδεαλιστές και νόμιζαν ότι μπορούν να αλλάξουν την κοινωνία. Τώρα, τα ιδανικά έχουν εξαφανιστεί και ο κόσμος έχει απογοητευτεί από την πολιτική. Οι νέοι δεν ασχολούνται με την πολιτική. Είναι κολλημένοι στις οθόνες τους. Είναι ένας διαφορετικός κόσμος».
Χιούμορ και δράση
Η ταινία είναι ένα πολιτικοποιημένο δράμα, αλλά έχει πολλές αστείες στιγμές. Ο σκηνοθέτης λέει ότι δεν αποφασίζει πάντα συνειδητά να βάζει χιουμοριστικές στιγμές στις πιο σοβαρές ταινίες του, αλλά νιώθει ότι όλες πρέπει να έχουν κωμικές ανάσες. «Αν υπάρχει κάτι γνήσια αστείο, που ταιριάζει με την κατάσταση, το προσθέτω στην ιστορία. Δεν το βάζω στα πόδια απέναντι στην κωμωδία, γιατί μου αρέσει πολύ. Αλλά το πιο σημαντικό στοιχείο είναι η ιστορία και οι χαρακτήρες… οπότε η κωμωδία αναδύεται φυσικά από κάθε κατάσταση, όταν είναι αναγκαίο».
