Στην πρόβα | «Γυναίκες στο ντιβάνι» στο Θέατρο Αλκμήνη: «…δε μίλησα, δεν πίστεψα, δεν άκουσα…». Γυναίκες της διπλανής πόρτας, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους αλλά στην ουσία τους τόσο ίδιες. Γυναίκες που αναζητούν την αγάπη, που ωριμάζουν στην πατριαρχία, που αποφασίζουν υπό το βάρος της. Γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση,  παιδεραστία, ψέμα και υποκρισία μέσα σε απατηλούς συμβατικούς γάμους, σε τυπολατρικές κοινωνικές σχέσεις, κάποτε με όρους ανέχειας, κάποτε με όρους πνευματικής ένδειας, κάποτε υπό το βάρος της κοινωνικής τους θέσης.

Το βιβλίο της Βούλας Αργυροπούλου καταθέτει 24 ιστορίες γυναικών που βρέθηκαν απέναντι σε ψυχαναλυτή, κάθισαν στο ντιβάνι του, άνοιξαν την καρδιά τους, εκμυστηρεύθηκαν πάθη, λάθη, αδυναμίες, παράπονα, κατακτήσεις , ήττες και νίκες. Εκμυστηρεύθηκαν και ομολόγησαν ζωή. 

Τρεις συν μια ιστορίες επέλεξε ο Σάκης Τσινιάρος να μεταφέρει στο σανίδι του Θεάτρου Αλκμήνη εκεί που από 22 Ιανουαρίου η Ήρα, η Μαρία και η Χαρούλα θα βρίσκονται κάθε Δευτέρα και Τρίτη να συναντιούνται και πάλι με όσα έζησαν. Και τις τρεις ενσαρκώνει εμπνευσμένα η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου, σε μια ομολογουμένως δύσκολη αποστολή να μπει στο πετσί και στο μεδούλι διαφορετικών προσωπικοτήτων και ψυχοσυνθέσεων.

Είναι η Γυναίκα στο επίκεντρο της παράστασης. Η γυναίκα ως κορίτσι, σύζυγος, ερωμένη, εργαζομένη, νοικοκυρά, μέλος της οικογένειας, μέλος του κοινωνικού ιστού, αλλά πρωτίστως η γυναίκα που επιτελεί (ή αγωνίζεται να επιτελέσει) τον αρχετυπικό ρόλο της μάνας. Γιατί, οι ιστορίες που επέλεξαν ο Σάκης Τσινιάρος και Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου έχουν πυρήνα τους ακριβώς αυτήν την μητρική ιδιότητα, που αποτελεί το κύτταρο ανάπτυξης ολόκληρης της κοινωνίας. Το μητρικό φίλτρο ως αρχέγονο ένστικτο, ως στόχο ζωής, ως σημείο ολοκλήρωσης της γυναικείας φύσης, ως επιθυμία επιβεβαίωσης γενναιοδωρίας αλλά και εγωισμού.

«Οι ιστορίες στο ντιβάνι ξεκίνησαν από εμένα» θα μου πει η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου. «Πριν από ένα χρόνο άρχισα να συνεργάζομαι με τη juke books , μια διαδικτυακή πλατφόρμα audio books, και το πρώτο βιβλίο που μου έδωσαν να αφηγηθώ ήταν το «Γυναίκες στο ντιβάνι -24 μονόλογοι γυναικών»  της Βούλας Αργυροπούλου. Με το που το ξεκίνησα , ένοιωσα ότι αυτές οι γυναίκες ήθελαν να ξεκολλήσουν από το χαρτί, να σηκωθούν όρθιες, να μιλήσουν, να μοιραστούν το πρόβλημά τους , να τις γνωρίσει κάποιος στο σύνολο της προσωπικότητας τους και όχι σαν μια ξερή αφήγηση ή ανάγνωση. Έτσι μίλησα με το Σάκη, συνεργάτης και φίλος, διαβάσαμε μαζί το βιβλίο και προσπαθήσαμε να επιλέξουμε κάποιες ιστορίες με κοινό κορμό. Επιλέξαμε ιστορίες που έχουν κοινό σημείο αναφοράς τη μητρότητα»

Η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου κατεβαίνει στη σκηνή μέσα από το κοινό, ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες που το αποτελούν για να μιλήσει μέσα από αυτό για αυτό στον ψυχαναλυτή (το ρόλο ερμηνεύει βουβά ο ίδιος ο σκηνοθέτης). Η Ήρα της αργότερα θα μετουσιωθεί επί σκηνής σε Μαρία και Χαρούλα. Γυναίκες της διπλανής πόρτας, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους αλλά στην ουσία τους τόσο ίδιες. Γυναίκες που αναζητούν την αγάπη, που ωριμάζουν στην πατριαρχία, που αποφασίζουν υπό το βάρος της. Γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση,  παιδεραστία, ψέμα και υποκρισία μέσα σε απατηλούς συμβατικούς γάμους, σε τυπολατρικές κοινωνικές σχέσεις, κάποτε με όρους ανέχειας, κάποτε με όρους πνευματικής ένδειας, κάποτε υπό το βάρος της κοινωνικής τους θέσης.

«Το πολύ σημαντικό κομμάτι αυτών των γυναικών είναι η σχέση με τη μάνα τους..Σε πρώτη ανάγνωση παρατηρεί κανείς ότι τα βάζουν με τους άντρες. Κατά βάθος, όμως, παρατηρείς ότι και οι ίδιες γνωρίζουν εντέλει ότι σε αυτές τις επιλογές ζωής που δεν ήταν απολύτως δικές τους οδηγήθηκαν από τη μάνα τους. Όλα τελικά, σε μια γυναίκα επιστρέφουν» θα τονίσει με έμφαση ο σκηνοθέτης δίνοντας μου την καλύτερη «πάσα» για την επόμενη ερώτηση.

Όσο και να φαίνεται για μια καθαρά γυναικεία παράσταση, τα πράγματα είναι πολύ πιο ουσιαστικά και βαθιά. Αφορά άντρες και γυναίκες η παράσταση; ο Σάκης Τσινιάρος θα εξηγήσει «Το γυναικείο στοιχείο είναι αυτό που εμπεριέχεται σε όλο το βιβλίο και σε όλες τις ιστορίες, Αλλά βεβαίως, έχουμε στο μυαλό μας, ότι δεν υφίσταται γυναίκα χωρίς άντρα, και οι ιστορίες αυτές  εμπεριέχουν αυτήν την αλληλεπίδραση» για να συμπληρώσει η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου: «Αλληλεπίδραση που αποτελεί το αποτέλεσμα της ανάγκης για συντροφικότητα που έχουν και οι δύο πόλοι, ανεξαρτήτως αν αυτή επιτυγχάνεται ή όχι». Και θα γίνει πιο αναλυτική, επικεντρώνοντας σε αυτό το διττό ως προς τη θεματική του χαρακτήρα της παράστασης: «Ναι, φαίνεται ότι είναι μια γυναικεία παράσταση, εξηγεί το πώς αισθάνθηκε μια γυναίκα απέναντι σε μια συγκεκριμένη κατάσταση, τι ξύπνησε μέσα της, που οδηγήθηκε, αλλά όλα είναι δράση-αντίδραση και ξέρεις, και οι άντρες πολλές φορές δε γνωρίζουν, και άθελά τους βλάπτουν. Είναι μια παράσταση που μιλά για την ψυχοσύνθεση της γυναίκας και γι αυτό μπορεί να βοηθήσει τους άντρες περισσότερο».

Αναπόφευκτα η κουβέντα οδηγείται στην αέναη σχέση των δύο φύλων και σε αυτή τη μάλλον στερεοτυπική αντίληψη της αντιπαλότητάς τους. Είναι τελικά άντρας και γυναίκα προαιώνιοι ισόβιοι αντίπαλοι ή καταδικασμένοι συνοδοιπόροι; «Εγώ πιστεύω ότι είναι θέμα ανθρώπου» θα πει η Αλεξάνδρα και ο σκηνοθέτης θα συμφωνήσει μαζί της.  «Δε θέλει κανείς άντρες-γυναίκες να είμαστε ίδιοι. Αν ήμασταν ίδιοι δε θα συμπληρώναμε ο ένας τον άλλον και δε θα ψάχναμε ο ένας τον άλλον. Υπάρχουν και άντρες που κακοπερνάν στα σπίτια τους, δεν υπάρχουν μόνο γυναίκες που νοιώθουν έτσι.  Η ψυχολογική βία μπορεί και  εκπορεύεται και από άντρες ή από γυναίκες και κατευθύνεται και σε άντρες και σε γυναίκες. Ίσως η μεγαλύτερη φυσική δύναμη που διαθέτει το ανδρικό φύλο να κάνει μια διαφορά, ειδικά στην διαχείριση και στην αντίδραση, αλλά τελικά δε νομίζω ότι άντρες-γυναίκες  δεν είναι αντίπαλοι σε αυτήν τη ζωή ή τουλάχιστον δε θα έπρεπε να είναι. Είμαστε συγκοινωνούντα δοχεία…»

Η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου μεταφέρεται από χαρακτήρα σε χαρακτήρα, με την ποιότητα της περιδιάβασης σε οικείες περιοχές της γυναικείας φύσης. Δεν υπάρχει άλλωστε άλλος τρόπος για να εκφράσεις την τραγικότητα τέτοιων ηρωίδων που αποφασίζουν (ή δεν αποφασίζουν) να ζήσουν στην αιχμή του κοινωνικού περιβάλλοντος, κάποτε συμβιβασμένες, κάποτε υποταγμένες, κάποτε βυθισμένες σε απόγνωση, κάποτε οργισμένες, ζώντας πότε πίσω από τις γραμμές ή πότε ξεπερνώντας τες έστω και με ακραίο τρόπο. Για να αποδώσει  το μύχιο και την αλήθεια της κάθε μιας ηρωίδας χρειάστηκε να βουτήξει στην αυθεντικότητα και την ειλικρίνεια, σκάβοντας τη λογοτεχνική γραφή. Και γι’ αυτό είναι βαθιά συγκινητική. «Είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, Μορφωτικά, κοινωνικά, επαγγελματικά, ταξικά, άλλη σε χωριό άλλη σε πόλη. Τελικά το ένστικτο είναι κοινό, δεν αλλάζει» θα μου πει για να την ρωτήσω αυθόρμητα αν αγάπησε κάποια από τις τρεις περισσότερο. «Καμία και όλες» θα πει  γελώντας. «Τις αγαπάω όλες, ειδικά τώρα που έρχομαι σε επαφή μαζί τους. Ίσως όταν τελειώσουν οι παραστάσεις νοιώσω κάτι παραπάνω για κάποια από τις τρεις . Αλλά τώρα, όσο ανεβαίνουμε όλες μαζί στη σκηνή για μένα είναι αδύνατο να ξεχωρίσω. Τις αντιμετωπίζω έντιμα και ειλικρινά όλες».

Κλείνοντας την κουβέντα, ζήτησα να δώσουν ένα υπότιτλο στην παράσταση. «Αμαρταίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα» η απάντηση ήρθε σχεδόν αυτόματα από τον Σάκη Τσινιάρο. Για να συμπληρώσει αμέσως μετά,  τα τρία «δεν» που χαρακτηρίζουν την κάθε μια ιστορία σε σχέση με τις αισθήσεις και την αντίληψη με τα λόγια των ίδιων των ηρωίδων. Η Μαρία θα πει «δε μίλησα», η Ήρα «δεν πίστεψα», η Χαρούλα «δεν άκουσα». Πόσο ενδεικτικό!

«Επειδή ακριβώς η Βούλα Αργυροπούλου, δεν χαϊδεύει ως  ανεύθυνα θύματα τις ηρωίδες, αλλά επισημαίνει και τη δική τους ευθύνη και στάση για όσα συμβαίνουν» θα συμπληρώσει με νόημα για να προσθέσει η Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου «Άλλωστε, είμαστε 50% βιολογία 50% περιβάλλον και αυτό έρχεται και πιστοποιείται μέσα σε αυτές τις ιστορίες. Και το περιβάλλον έχει, είχε και θα έχει φυτεμένα  κοινωνικά στερεότυπα»

Η παράσταση παίζεται στο Secret Room του Θεάτρου Αλκμήνη κάθε Δευτέρα στις 18:30 και Τρίτη στις 21:00. Εισιτήρια μπορείτε να προμηθευτείτε ΕΔΩ

Συγγραφέας: Βούλα Αργυροπούλου
Διασκευή: Σκηνοθεσία: Σάκης Τσινιάρος
Δραματουργική επεξεργασία: Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου
Σκηνικά/Κοστούμια: LiwLiwX.
Μουσική: Αχιλλέας Στέλιος
Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Χρησταράς
Εικαστικά: Μαίρη Πανδή
Φωτογράφιση προγράμματος: Νίκος Χατζηβασιλείου
Έκδοση προγράμματος: Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρω Χαραλαμπίδου 
Δημόσιες Σχέσεις: Χρύσα Ματσαγκάνη
Μαλιιά/ μακιγιάζ: Γιώργος Καρδάτος
Παραγωγή: Light on Stage
Ερμηνεία: Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου, Σάκης Τσινιάρος

Θέατρο Αλκμήνη
Secret Room
Αλκμήνης 8-12, Γκάζι
Σταθμός ΜΕΤΡΟ Κεραμεικός
Τηλέφωνο: 210 3428650