επιμέλεια Ελένη Σωτάκη //
Αξιοπρέπεια. Ο Πάμπλο Νερούδα έγραψε πως ενώ η αγάπη μπορεί να είναι κάποιες φορές σύντομη, ο χωρισμός είναι πάντα μακρύς. Υπάρχει ωστόσο εκείνο το φως που φέγγει ακόμα και τις πιο σκοτεινές νύχτες για να δείξει αυτό το όριο. Δεν υπάρχει άλλη λύση, όταν κατακλυζόμαστε από την οδύνη του τέλους μιας σχέσης, από το να θυμόμαστε τι αξίζουμε. Η αξιοπρέπεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Η αγάπη δεν εκβιάζεται, δεν είναι δεδομένη. Είναι μια ελεύθερη αυτοδιάθεση του άλλου.
Ναι, μπορεί ο άλλος να αποσύρει την αγάπη του, να πάψει να τη νιώθει, να θέλει να ζήσει κάτι άλλο. Είναι δικαίωμα και της δικής του ύπαρξης. Εξάλλου ποιος είναι αυτός που θέλει να έχει ανθρώπους κοντά του, επειδή τους προκαλεί ενοχές, τους εκβιάζει συναισθηματικά, τους απειλεί, ή επειδή τον λυπούνται; Ποιος ελπίζει πως η εκδίκηση θα του φέρει λύτρωση; Ποιος τελικά προτιμά να τον αποστρέφονται αρκεί να μην τον ξεχνούν;
•Η μέριμνα προς τον εαυτό και η διάκριση της αξιοπρέπειας από την υπερηφάνεια
Λέγεται συχνά ότι το «εγώ» τροφοδοτεί την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπεια. Οι δύο αυτές ψυχολογικές διαστάσεις μερικές φορές καταλήγουν να συγχέονται.
Η υπερηφάνεια, για παράδειγμα, είναι ένας εχθρός που γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά και συχνά συνδέουμε με την αγάπη προς τον εαυτό μας. Η υπερηφάνεια διαποτίζει με αλαζονεία τη στάση μας και προβάλλει τη θυματοποίηση σε κάθε λέξη. Ωστόσο, κάτω από όλες αυτές τις καταστροφικές ενέργειες, εκείνο που κρύβεται στην πραγματικότητα είναι μια χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Όσον αφορά την αξιοπρέπεια, πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο. Ενθαρρύνει τον αυτοσεβασμό χωρίς να ξεχνά τον σεβασμό προς τους άλλους. Εδώ, η έννοια της αγάπης προς τον εαυτό αποκτά το μέγιστο νόημά της, γιατί την τροφοδοτούμε με το να προστατεύουμε τον εαυτό μας χωρίς να βλάπτουμε τους άλλους, χωρίς να προκαλούμε “παράπλευρες απώλειες” μόνο και μόνο για να επικυρώσουμε τη δική μας πληγωμένη αυτοεκτίμηση.
•Η αξιοπρέπεια έχει υψηλό τίμημα
Η αξιοπρέπεια δεν πωλείται, δε χάνεται, ούτε χαρίζεται. Ακόμα και μια ήττα αξίζει πολύ περισσότερο από μια πύρρεια νίκη, αν καταφέρουμε να βγούμε αλώβητοι, με το κεφάλι ψηλά και την καρδιά ολόκληρη.
Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να μας εκμεταλλευτεί, αδικήσει, εγκαταλείψει ή προδώσει κάποιος που αγαπάμε. Το πιο καταστροφικό ωστόσο είναι να χάσει κανείς τον εαυτό του διεκδικώντας κάποιον που δεν ανταποκρίνεται.
Ο ρόλος είτε του μάρτυρα, είτε του εμμονικού διώκτη δεν ταιριάζει στην αγάπη. Για αυτόν τον λόγο είναι καλό να προσπαθήσει να αποφύγει κανείς αυτές τις σπασμωδικές συμπεριφορές και να αναλογιστεί:
• Στις συναισθηματικές σχέσεις, οι θυσίες έχουν διακριτά όρια. Και το πραγματικό όριο βρίσκεται στην αξιοπρέπεια.
• Την αγάπη κανείς την αισθάνεται και τη δημιουργεί καθημερινά μαζί με τον άλλον και την ελεύθερη, αυθόρμητη και πηγαία ανταπόκρισή του. Εάν αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν, δεν έχει νόημα να περιμένουμε να συμβεί ένα θαύμα και να αλλάξει κάτι, πόσο μάλλον να το εκβιάσουμε να υπάρξει. Η αναγνώριση και αποδοχή ότι κάποιος δεν μας αγαπά είναι μια πράξη θάρρους που θα μας εμποδίσει να γίνουμε τόσο αυτοκαταστροφικοί όσο και ετεροκαταστροφικοί.
• Η αγάπη δεν πρέπει ποτέ να είναι τυφλή ανεξάρτητα από το πόσο κυρίαρχη είναι αυτή η αντίληψη στην κοινωνία. Μόνο τότε θα είμαστε οι πραγματικοί δημιουργοί αξιοπρεπών σχέσεων με έμφαση στον αυτοσεβασμό και τον αλληλοσεβασμό, χωρίς παιχνίδια εξουσίας ή παράλογες θυσίες.
•Η αξιοπρέπεια είναι η αναγνώριση ότι αξίζουμε κάτι καλύτερο από τον πληγωμένο εγωισμό, την μνησικακία, την εκδίκηση, τον εγκλωβισμό και την οδύνη χωρίς τέλος που μπορεί να προκύψουν από την αγάπη χωρίς ανταπόκριση. Είναι εν τέλει αυτό το όριο που θα μας κρατήσει υγιείς και, γιατί όχι, ευτυχισμένους.
