Στα Eighties είδαμε καλές ταινίες, κάποιες από αυτές μας σημάδεψαν. Από την ταινιοθήκη των αναμνήσεων διαλέξαμε τα τρία κινηματογραφικά έργα που είδαμε σε σινεμά (!) και δεν ξεκολλούν από τη μνήμη μας.
Μπέτι Μπλου
Βασισμένη σε ένα βιβλίο του Φιλίπ Τζιαν, η Μπέτι Μπλου (1986) που σκηνοθέτησε ο Ζαν-Ζακ Μπενέξ είναι η ιστορία ενός ζευγαριού που γεννήθηκε για να υπάρξει μαζί. Τον Ζοργκ ερμηνεύει ο, περίπου καθημερινής γοητείας, Ζαν-Ιγκ Ανγκλάντ, τη Μπέτι ενσαρκώνει η πανέμορφη, αυτοκαταστροφική φαμ – φατάλ Μπεατρίς Νταλ.
Η ταινία γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία στη Γαλλία αλλά και σε πολλές άλλες χώρες παρά τις συγκρατημένες κριτικές. Ακολουθεί την πορεία μιας σχέσης που δεν μπορούσε να επιβιώσει αλλά μπορούσε να σταθεί αποθετικά ως κινηματογραφική πλοκή. Το Μπέτι Μπλου ήταν η τρίτη ταινία του Μπενέξ – και η μεγαλύτερη επιτυχία του- μετά την Ντίβα και Το φεγγάρι στον υπόνομο. Επίσης το έργο έκανε διεθνή σταρ την άγνωστη Μπεατρίς Νταλ. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της έπαιξε και η μουσική του Γκάμπριελ Γιάρεντ. Κέρδισε μόνο το Βραβείο Σεζάρ αφίσας αν και είχε υποψηφιότητες σε όλες τις βασικές κατηγορίες.
Εκείνος, ο Ζοργκ είναι ερασιτέχνης συγγραφέας, που έχει παρατήσει το έργο του και ζει μια νορμάλ, λιγότερο περίπλοκη καθημερινότητα, σε ένα παραλιακό μπανγκαλόου. Εκείνη, η Μπέτι εισβάλλει στη ζωή του με μια παθιασμένη αφοσίωση σε εκείνον και το ταλέντο του, αλλά και μια κυκλοθυμική συμπεριφορά που τον αναταράζει. Η Μπέτι είναι μια οριακής συμπεριφοράς γυναίκα. Η αυτοκαταστροφική μανία που συνοδεύει το εκρηκτικό της ταμπεραμέντο θέτει και τον τόνο του φιλμ.
37° Κελσίου (ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας, αλλά και του βιβλίου του Φιλίπ Τζιάν – που συνεργάστηκε στο σενάριο με τον σκηνοθέτη) είναι η θερμοκρασία του σώματος μιας εγκύου γυναίκας το πρωί, και οι ανεπιτυχείς προσπάθειες της ηρωίδας να μείνει έγκυος προκαλούν μια σειρά από αυτοκαταστροφικές κορυφώσεις.
Μέχρι να οδηγηθούμε εκεί, ο Μπενέξ παραθέτει ένα λεπτοδουλεμένο ψυχογράφημα, αλλά και ερωτικές σκηνές αληθινά αισθησιακές, κινηματογραφημένες με μεγάλη σκηνοθετική μαεστρία. Υποβαστάζουσα τη μελαγχολία του στόρι, η σπουδαία μουσική του Γκάμπριελ Γιάρεντ έμεινε κλασική τόσο «αυτονομημένη», όσο και ως κομμάτι μιας από τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές εμπειρίες (με την κυριολεκτική έννοια του όρου) των 80s που γνώρισε άνευ προηγουμένου εμπορικό σουξέ στις ελληνικές αίθουσες.
Σκηνοθεσία: Ζαν-Ζακ Μπενέξ
Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Ιγκ Ανγκλάντ, Μπεατρίς Νταλ, Ζεράρ Νταρμόν, Κονσουέλο Ντε Χάβιλαντ
Μπλε Βελούδο
Η ιστορία εξελίσσεται βασανιστικά αργά. Ο Ντέιβιντ Λιντς στο Μπλε Βελούδο (1986) βρίσκεται σε σωστή φόρμα. Έχει την ιστορία, τους πρωταγωνιστές που χρειάζεται. Ναι, αυτή είναι μια από τις κινηματογραφικές παραγωγές που όρισαν τη σινεφίλ αισθητική στη δεκαετία του 1980.
Η ροπή του Λιντς προς την σκοτεινή πλευρά του ανθρώπινου εαυτού εδώ ακουμπά την ποιητικότερη των κινηματογραφικών καταγραφών της. Οι πρωταγωνιστές του στέκονται με μοναδική ακρίβεια στις χαμηλές ταχύτητες που επιβάλλει ο σκηνοθέτης. Ο Κάιλ ΜακΛάχλαν πραγματικά είναι υπέροχος. Η Ιζαμπέλα Ροσελίνι παίζει την εύθραυστη σκοτεινή γυναίκα μοναδικά και ο Ντένις Χόπερ είναι τόσο καλός που πραγματικά στοιχειώνει τη θέα του θεατή με το μοναδικό παίξιμό του ως ο απόλυτα κακός άνθρωπος.
Μπλε Βελούδο – Η υπόθεση
Ο νεαρός Τζέφρι μόλις έχει επιστρέψει στη συνηθισμένη ήσυχη πατρική του πόλη για να επισκεφτεί τον άρρωστο πατέρα του, όταν ανακαλύπτει ένα κομμένο ανθρώπινο αυτί σε ένα λιβάδι κοντά στο σπίτι του.
Η απόφασή του να ερευνήσει το μυστήριο παράλληλα με την αστυνομία, τον οδηγεί σε μια μαζοχίστρια τραγουδίστρια κι έναν παρανοϊκό γκάνγκστερ, καθώς και σε έναν σκοτεινό κόσμο διαστροφών και μυστηρίου.
Η υποψήφια για Όσκαρ σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Λιντς στο Μπλε Βελούδο, που προκάλεσε σοκ όταν κυκλοφόρησε στις αίθουσες το 1986, συνδυάζει μια ατμόσφαιρα διεστραμμένου μυστηρίου με ειρωνεία, αμερικανική σάτιρα και έναν ιδιαίτερο, ελαφρώς στιλιζαρισμένο, τόνο.
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Λιντς
Πρωταγωνιστούν: Κάιλ ΜακΛάχλαν, Ιζαμπέλα Ροσελίνι, Ντένις Χόπερ, Λόρα Ντερν, Ντιν Στόκγουελ
Mystery train
Ένα ζευγάρι Γιαπωνέζων σ’ ένα ταξίδι προσκύνημα στο Μέμφις, πατρίδα του Έλβις Πρίσλεϊ, μια νεαρή Ιταλίδα που βλέπει το φάντασμα του Βασιλιά του Rock N’ Roll, ένας Άγγλος που τον φωνάζουν κοροϊδευτικά Έλβις. Στο Mystery train (1989) ο σκηνοθέτης Τζιμ Τζάρμους μας παρουσιάζει τρεις παράλληλες ιστορίες που εξελίσσονται σε μια πόλη φάντασμα, όπως τις καταγράφει με λιτό αφηγηματικό στυλ.
Ο ίδιος ο Τζάρμους έχει πει για το «Mystery train»: «Η ταινία γυρίστηκε το καλοκαίρι του 1988 στο Μέμφις. Μήνες νωρίτερα έφτασα στην πόλη μετά από μια χιονοθύελλα. Οδηγούσα στους δρόμους της πόλης ψάχνοντας για το ιδανικό σκηνικό μου. Σταματώ σε μια διασταύρωση και βλέπω: έναν παροπλισμένο σταθμό τρένων, το εστιατόριο Arcade Luncheonette diner και το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο Arcade. Έπαθα πλάκα με το μέρος. Αυτό το σταυροδρόμι ήταν γεμάτο φαντάσματα. Το ξέρεις ότι κάποτε σε αυτό το δρόμο έκανε βόλτες ο Ρόμπερτ Τζόνσον και ότι ο Μάντι Γουότερς περίμενε το τρένο σε αυτόν τον σταθμό;”».
O Τζιμ Τζάρμους θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες μορφές του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά. Οι ταινίες του συχνά διακρίνονται για τον υπερβατικό μινιμαλισμό τους και την ανατροπή των παραδοσιακών κινηματογραφικών ειδών, όπως της ταινίας δρόμου, του γουέστερν και του αστυνομικού.
Ο Τζιμ Τζάρμους Γεννήθηκε το 1953 στο Οχάιο των Η.Π.Α. Εγκαταστάθηκε αρχικά στο Σικάγο για σπουδές, στη συνέχεια όμως μετεγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη στο πανεπιστήμιο Κολούμπια για να σπουδάσει αμερικάνικη και αγγλική λογοτεχνία, απ’ όπου αποφοίτησε το 1975. Τον τελευταίο χρόνο των σπουδών του ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου επηρεάστηκε από τον γαλλικό κινηματογράφο και τους Ιάπωνες σκηνοθέτες. Με την επιστροφή του στις Η.Π.Α. εγγράφηκε στο κινηματογραφικό τμήμα του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, όπου γνώρισε τον Βιμ Βέντερς, από τον οποίο και επηρεάστηκε. Το 1984 με την ταινία του «Πέρα από τον Παράδεισο» κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Καννών ενώ το 2005 στο ίδιο Φεστιβάλ τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής για την ταινία του «Τσακισμένα λουλούδια».
Σκηνοθεσία & Σενάριο: Τζιμ Τζάρμους
Παίζουν: Στιβ Μπουσέμι, Σάρα Ντράιβερ, Νικολέτα Μπράσκι, ΜασατόσιΝαγκάσε, Γιούκι Κουντό, Τζο Στράμερ
