Ο Αλέξης Δαμιανός έγινε ένα με το σκηνοθετικό του έργο και η Ευδοκία (1971) είναι μια από τις σημαντικότερες δημιουργίες του ελληνικού κινηματογράφου. Στην ταινία ανακαλύπτουμε τη συνταρακτική ερμηνεία της Μαρίας Βασιλείου και την εμβληματική μουσική επένδυση του Μάνου Λοΐζου. Σαν σήμερα -21 Σεπτέμβρη 1971- το έργο του έκανε πρεμιέρα.
Ο Αλέξης Δαμιανός είχε πάρει την άδεια από το καθεστώς για τα γυρίσματα, μετά από την προβολή η ταινία απαγορεύτηκε και ο σκηνοθέτης φυλακίστηκε για έξι μήνες για «προσβολή των αξιών του ελληνικού στρατού».
Η Ευδοκία είναι μια γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει και να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της στο περιθώριο της κοινωνίας.
Ένας λοχίας γνωρίζεται με μια πόρνη, την Ευδοκία, την οποία και παντρεύεται. Δέσμιοι πλέον μιας κοινής μοίρας, βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν κοινωνικό περίγυρο που θέλει να τους (περι)ορίσει και τελικά να τους συντρίψει.
Οι δύο εραστές ζουν στα όρια ενός γνώριμου αλλά και σουρεαλιστικού κόσμου, γεμάτου φτωχές γειτονιές και άδεια, σκληρά τοπία. Σαν μεταφορά κάποιας κλασικής τραγωδίας που ποτέ δεν γράφτηκε, η ταινία επιλέγει μια δραματουργικά αντισυμβατική οδό για τα δεδομένα της εποχής, πέρα από την όποια εύκολη λύτρωση.
Έχοντας στο επίκεντρο μια ηρωίδα (με βραβείο γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη Μαρία Βασιλείου) που θέλει πάνω απ’ όλα να ζήσει και να αγαπηθεί, ελεύθερη. Δεύτερη (μετά το …Mέχρι το πλοίο) ταινία γυρισμένη από τον ηθοποιό, σκηνοθέτη και θεατρικό συγγραφέα Αλέξη Δαμιανό, που ολοκληρώνει εδώ ένα δημιούργημα άγριας κινηματογραφικής ελευθερίας, βαθιά πολιτικό, άρρηκτα συνδεδεμένο για πάντα με το εμβληματικό μουσικό έργο του Μάνου Λοΐζου.
Η Ευδοκία είναι ένα ορμητικό έργο πάθους, έρωτα και ιερής οργής, μια ταινία-αντίδραση σε έναν κόσμο σε αγκύλωση.
Ο Αλέξης Δαμιανός, υπήρξε μια ξεχωριστή καλλιτεχνική προσωπικότητα, του οποίου το έργο αποτελεί μια μοναδική πολιτιστική κληρονομιά για τον τόπο μας.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1921 σπούδασε στη Δραματική Σχολή τού Εθνικού Θεάτρου, ενώ κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΛΑΣ. Υπήρξε, μαζί με την Αλέκα Παΐζη και τον συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, ιδρυτικό μέλος του «Λαϊκού Θεάτρου».
Έπειτα συμμετείχε ως ηθοποιός στους «Ενωμένους Καλλιτέχνες» το 1946 και την επόμενη χρονιά συνεργάστηκε με το «Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν».
Το 1948 ίδρυσε το «Πειραματικό Θέατρο» όπου παρουσίασε και δικά του θεατρικά έργα και μέσα στη δεκαετία του 1960 συνεργάστηκε επίσης με τους θιάσους των Τζαβαλά Καρούσου, Δημήτρη Παπαμιχαήλ και Αλέκου Αλεξανδράκη, ως σκηνοθέτης και ηθοποιός.
Στην τηλεόραση ο Δαμιανός εμφανίστηκε ως ηθοποιός στη σειρά «Παράξενος ταξιδιώτης» (1972-1973), ενώ μετέφερε για τη μικρή οθόνη το μυθιστόρημα του Ιωάννη Κονδυλάκη «Ο Πατούχας» (ΕΡΤ 1984), όπου συμμετείχε ως σεναριογράφος, σκηνοθέτης αλλά και ηθοποιός.
Το 1966 ο Αλέξης Δαμιανός σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία «…Μέχρι το πλοίο», η οποία έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους κριτικούς και στο κοινό μετά την προβολή της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, λόγω του ιδιαίτερου τρόπου με τον οποίο αποδίδεται η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.
Το 1971 έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε την «Ευδοκία», μια από τις σημαντικότερες ταινίες-προδρόμους του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Η ταινία βραβεύτηκε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1971 αλλά αντιμετώπισε τη λογοκρισία της χούντας των συνταγματαρχών.
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Αλέξης Δαμιανός
Ηθοποιοί: Μαρία Βασιλείου, Γιώργος Κουτούζης, Κούλα Αγαγιώτου, Χρήστος Ζορμπάς, Ελένη Ροδά (φωνή Ευδοκίας)
με πληροφορίες από ΕΡΤ
