επιμέλεια: Ελένη Σωτάκη //
“Ο κατά φαντασίαν παντογνώστης” ή, απλά, ο ξερόλας. Υπάρχουν πέντε τρόποι να την/τον αποκαλύψεις.
Οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι έχουν όλες τις απαντήσεις, οι οποίοι θεωρούν τον εαυτό τους αλάνθαστο, είναι κοινώς γνωστοί ως «ξερόλες». Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται ως ένας παιδιάστικος χαρακτηρισμός, είναι ένα πραγματικό φαινόμενο μεταξύ ανθρώπων που δε διαθέτουν την αυτογνωσία, ώστε να αναγνωρίζουν τις αδυναμίες τους.
Πιθανότατα στο περιβάλλον σας αναγνωρίζετε ήδη την ύπαρξη ενός “κατά φαντασίαν παντογνώστη”. Βασικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του είναι η πεποίθηση ότι έχει όλες τις γνώσεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να του χρειαστούν. Τον έχετε εντοπίσει; Όχι; Σχεδόν ναι; Οι “ξερόλες” έχουν 5 χαρακτηριστικές συμπεριφορές.
1. Εριστικότητα, αντιδραστικότητα
Προσπαθεί συνεχώς να διαφωνεί, καθώς τα πάντα προσφέρονται για αμφισβήτηση. Σε κάθε συζήτηση στόχος είναι να κερδίσει. Θεωρεί πως η γνώμη του πάντα πρέπει να ακούγεται. Έχει άποψη, θέσεις και γνώσεις επί παντός επιστητού. Εκφράζει την κριτική του χωρίς απαραίτητα να του έχει ζητηθεί αυτό. Αναζητά συνεχώς το επόμενο επιχείρημά του ή το σημείο στη συζήτηση για να το θέσει. Δεν ακούει απαραίτητα το τι λένε οι άλλοι. Μάλλον περιμένει τη στιγμή να τοποθετηθεί. Μπορεί να προκαλέσει μια διαφωνία από το τίποτα, αφού εκλαμβάνει ως πρόκληση τις ιδέες ακόμα και τις ζωές των άλλων. Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να συνδεθεί μαζί τους, να στρέψει το ενδιαφέρον στο πρόσωπό του και μέσω του ανταγωνισμού να κυριαρχήσει.
2. Eπίκριση, αλαζονεία
Συνήθως, ο ξερόλας είναι τόσο σίγουρος για τις γνώσεις του που τείνει να υποτιμά τους ανθρώπους γύρω του. Εξάλλου, αντιλαμβάνεται όλους τους άλλους ως ανεπαρκείς. Όταν συνομιλείτε μαζί του είναι πιθανό να αισθανθείτε σαν να σας πατρονάρει. Μην αποθαρρύνεστε – τελικά, δεν είναι τόσο έξυπνος όσο θέλει να πιστεύει.
3. «Λοιπόν, στην πραγματικότητα…»
Έχετε συνομιλήσει ποτέ με κάποιον που παρεμβαίνει διαρκώς για να διορθώσει κάτι που είπατε; «Λοιπόν, στην πραγματικότητα…» είναι μια τυπική φράση του “κατά φαντασίαν παντογνώστη”. Δεν έχει σημασία τι ειπώθηκε ή πόσο μικρή είναι η λεπτομέρεια. Ο ξερόλας αποκτά χαρά από το να θεωρείται ως ο πιο μορφωμένος, ο πιο ακέραιος και ο πιο έξυπνος. Ένας ξερόλας θα πάρει κάθε ευκαιρία για να διορθώσει κάποιον ακόμη και εντελώς αδιάκριτα. Ακόμα κι αν λέτε μια προσωπική ιστορία για κάτι που σας συνέβη, ο ξερόλας θα παρεμβληθεί με το “Λοιπόν, στην πραγματικότητα …” και στη συνέχεια θα προσπαθήσει να σας διορθώσει ακόμα και στις δικές σας εμπειρίες.
4. Αλλαγή θέσεων
Αυτός ο τύπος ανθρώπου εμφανίζει μια «ψευδαίσθηση της γνώσης». Δεν έχει επίγνωση των δικών του ελλειμμάτων, ανεπαρκειών και περιορισμών. Επομένως, όταν αποδειχτεί πως έκανε σε κάτι λάθος, θα αλλάξει τα επιχειρήματά του. Η αλλαγή θέσεων έχει σαν στόχο την κάλυψη του λάθους και την παραπλάνηση του συνομιλητή. Κοινώς, δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι σφάλλει.
5. Διογκωμένο “εγώ”
Φυσικά, καθώς ένας ξερόλας ζει με την ψευδαίσθηση της γνώσης, δεν έχει ιδέα για όλα τα πράγματα που δε γνωρίζει σε βάθος. Νομίζοντας ότι γνωρίζει τα πάντα αποκτά μια αίσθηση σπουδαιότητας και μεγαλείου. Αυτό γίνεται γρήγορα αντιληπτό όταν αρχίζετε να του μιλάτε. Μπορεί να ξοδεύει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μιλώντας για τον εαυτό του και για προσωπικά επιτεύγματα. Όταν η συνομιλία μετατοπίζεται σε κάποιον άλλο, θα βρει πάντα έναν τρόπο να συσχετίσει τη συνομιλία με τον εαυτό του. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι δυσφορεί, όταν κάποιος άλλος είναι το κέντρο της προσοχής.
Η συναναστροφή με κάποιον που πιστεύει ότι ξέρει τα πάντα μπορεί να είναι ιδιαίτερα απογοητευτική και κουραστική. Ωστόσο, γνωρίζοντας τις συμπεριφορές αυτές, γίνεται σαφές το πώς να αποφύγει κανείς έναν τέτοιο άκαρπο και ανταγωνιστικό διάλογο.
