Το απόγευμα της Τρίτης (4 Απριλίου 2023) είχαμε τη συνέντευξη τύπου, στον κατάμεστο κινηματογράφο ΑΣΤΟΡ, με θέμα τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας ΙΝΤΕΑΛ, ΑΣΤΟΡ –εξελίξεις που θέτουν εν αμφιβόλω την επιβίωση των δύο αιθουσών της Πανεπιστημίου και της Στοάς Κοραή.
Τη συνέντευξη τύπου συντόνισε ο Λουκάς Κατσίκας, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.
ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Ξεκινώντας με ένα συνοπτικό χρονικό της υπόθεσης να πούμε πως ο e-ΕΦΚΑ αποφάσισε να εκμισθώσει σε επενδυτές τα κτίρια στα οποία βρίσκονται οι δυο ιστορικοί κινηματογράφοι: τo κτίριο του ΙΝΤΕΑΛ στον Όμιλο Μήτση (ο οποίος αναδείχθηκε ανάδοχος του σχετικού πλειοδοτικού διαγωνισμού) για πεντάστερο ξενοδοχείο, και μελλοντικώς το κτίσμα όπου στεγάζεται το ΑΣΤΟΡ (πιθανόν για συγκρότημα γραφείων). Μετά την εύλογη ανησυχία που προκλήθηκε για την τύχη των σινεμά, ο ΕΦΚΑ υπήρξε καθησυχαστικός για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη σχετική αιτιολογική έκθεση του, πρότεινε την έκδοση Υπουργικής Απόφασης για τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέας της χρήσης των δύο κινηματογράφων.
Όμως στην πορεία, αιφνιδιαστικά, ο ΕΦΚΑ άλλαξε στάση και έκανε ένσταση στην θετική αυτή απόφαση του ΥΠΕΝ, με το σκεπτικό ότι αυτό “θα αποτελέσει τροχοπέδη στην εκδήλωση ενδιαφέροντος για την αξιοποίηση του κτιρίου”.
Έκτοτε, αναμένεται να συνεδριάσει εκ νέου το ΥΠΕΝ προκειμένου να αποφασίσει αν θα χαρακτηρίσει διατηρητέα τη χρήση των δύο σινεμά -ουσιαστικά διασώζοντας τα. Όμως το ζήτημα δεν έχει συζητηθεί ακόμα στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του ΥΠΕΝ.
Το Υπουργείο Πολιτισμού δηλώνει αναρμόδιο.
Σε ομόφωνή απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας, υποστήριξε την διάσωση των δύο κινηματογράφων.
Ας σημειωθεί πως σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο όμιλος Μήτση, εξέφρασε την πρόθεσή του να «επεκτείνει τη χρήση του ΙΝΤΕΑΛ σε θέατρο και συνεδριακό κέντρο».
ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΚΩΣΤΑ ΓΑΒΡΑ, ΦΑΤΙΧ ΑΚΙΝ, ΚΕΝ ΛΟΟΥΤΣ, ΕΜΙΡ ΚΟΥΣΤΟΥΡΙΤΣΑ
Σε βίντεο που απέστειλε, ο Κώστας Γαβράς, τόνισε το πόσο διαφορετικό είναι να βλέπεις μία ταινία στη μεγάλη οθόνη σε σχέση με την οθόνη ενός κινητού. «Είναι βάρβαρο αυτό που πάει να γίνει», είπε, κάνοντας έκκληση «στον πολιτιστικό και κινηματογραφικό πατριωτισμό της υπουργού».
Ο Φατίχ Ακίν τόνισε πως ο κινηματογράφος είναι η κληρονομιά μας ήδη από τότε που οι πρόγονοί μας διηγούνταν ιστορίες σε σπηλιές, και προσπαθούσαν να κατανοήσουν τον κόσμο. «Είναι αμαρτία να κλείσουν αυτά τα σινεμά», είπε.
Θερμά κείμενα υποστήριξης προς τους κινηματογράφους, διαβίβασαν, μέσω του διευθυντή του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου Νίνου Φένεκ Μικελίδη, οι Κεν Λόουτς και Εμίρ Κουστουρίτσα ο οποίος δήλωσε σοκαρισμένος στο ενδεχόμενο να μπει λουκέτο στα δύο σινεμά: «η κατεδάφισή τους θα είναι έγκλημα».
Ταινίες όλων τους έχουν προβληθεί πολλές φορές στο παρελθόν στους δύο κινηματογράφους.
ΟΙ ΑΙΘΟΥΣΑΡΧΕΣ
«Ζητάμε την κήρυξη της χρήσης ως διατηρητέα των δύο κινηματογράφων», υπογράμμισε ο Μπάμπης Κονταράκης, αιθουσάρχης του ΑΣΤΟΡ, μαζί με τον πατέρα του Ανδρέα Κονταράκη. «Ο ΕΦΚΑ παραχωρεί τα κτίρια χωρίς να προβλέπει την διατήρηση της λειτουργίας των κινηματογράφων. Ταυτόχρονα, εμποδίζει να κηρυχθούν διατηρητέοι ως προς την χρήση τους οι κινηματογράφοι, που είναι ο μόνος τρόπος που εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία τους, ενώ αποτελεί και ένα καθεστώς προστασίας που δικαιούνται. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι μετά τις φαιδρές αιτιάσεις που περιλάμβανε η ένσταση του ΕΦΚΑ ενάντια στην κήρυξη, το ΥΠΕΝ κωλυσιεργεί να κηρύξει διατηρητέα την χρήση τους, παρόλο που οι κινηματογράφοι εκπληρώνουν όλα τα κριτήρια. Και αναρωτιόμαστε γιατί. Το θέμα αναβλήθηκε ήδη 3 φορές. Δεν εξετάζεται η πρόταση για να μην εγκριθεί».
«Έχουμε συγκεντρώσει ήδη 10 χιλιάδες υπογραφές στήριξης – μπορούμε να φέρουμε όσες χρειαστεί – και μας λείπει ακόμα μια. Αυτή του Υπουργού. Βρισκόμαστε στο σημείο που ο Υπουργός χρειάζεται να βάλει απλώς μια υπογραφή, όμως απ’ ότι φαίνεται κάτι τον εμποδίζει».
«Και προσέθεσε: «Το ΥΠΕΝ και το ΥΠΠΟΑ να αναλάβουν τις ευθύνες τους στον πολιτισμό, το δημόσιο συμφέρον, την πόλη, τους κατοίκους της, και να κηρύξουν άμεσα διατηρητέα την χρήση των κινηματογράφων. Βάσει των αιτιολογικών εκθέσεων του ΥΠΕΝ δικαιούνται αυτό το καθεστώς.
Ο ΕΦΚΑ διαχειρίζεται δημόσια περιουσία με όρους real-estate. Όμως την Κυριακή με το κάλεσμα μας “ΤΑ ΣΙΝΕΜΑ ΜΑΣ, Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ”, η στήριξη του κόσμου ήταν πρωτοφανής. Απέδειξε ο κόσμος ότι τα θέλει τα σινεμά του, ότι τη θέλει την πόλη του να είναι μια πόλη ζωντανή.»
Ο Μπάμπης Κονταράκης διέψευσε εμφατικά το επιχείρημα περί μειωμένης προσέλευσης θεατών, και κατέληξε: «Οι κινηματογράφοι δεν είναι μουσεία, ούτε μαυσωλεία, όπως θέλουν κάποιοι να πιστεύουν. Οι κινηματογράφοι όχι μόνο κουβαλούν μεγάλη ιστορία, αλλά εξακολουθούν με συνέπεια να γράφουν ιστορία στην πόλη και τον πολιτισμό.
Και θύμισε πως οι αίθουσες μόλις φέτος βγήκαν από το καθεστώς του covid, κι όμως κατάφεραν να ανακάμψουν εντυπωσιακά με σολντ άουτ. «Πού αποσκοπεί όλη αυτή η παραφιλολογία ότι δεν έχουμε θεατές ενώ μόλις φέτος μας επέτρεψαν να έχουμε θεατές; Όλο αυτό το διάστημα ήταν οι αίθουσες του κέντρου που το κράτησαν όρθιο μέσα στην συστηματική και καλά σχεδιασμένη ερημοποίηση του. Η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου προειδοποίησε ότι μια πόλη χωρίς σινεμά, είναι μια πόλη σε κρίση.
Το Ιντεάλ, το Άστορ και η Ίριδα, ο Απόλλων-Αττικόν, το Αβέρωφ και το Έμπασυ, το Άστυ, η Όπερα, η Έλλη, η Ααβόρα, ήταν, είναι και θα είναι τα οχυρά της πόλης μας.
Ο Ανδρέας Κονταράκης, τα τελευταία 8 χρόνια, άνοιξε και έδωσε ξανά στους Αθηναίους 5 κινηματογράφους, που είχαν εγκαταλειφθεί. «Το καλοκαίρι του 2022, ψάχνοντας στην Διαύγεια για κάτι άσχετο, είδα με έκπληξη ότι ο κινηματογράφος ΑΣΤΟΡ, πρόκειται να «αξιοποιηθεί» από τον ΕΦΚΑ. Στη συνέχεια, ούτε ο ΕΦΚΑ, ούτε το Υπουργείο Πολιτισμού, άνοιξαν τις πόρτες τους, για να μας εξηγήσουν ή να μας βοηθήσουν. Ακολούθησαν την τακτική της παραπληροφόρησης και του καθησυχασμού. Αποφάσισα να δημοσιοποιήσω το πρόβλημα, σε φορείς, σε δημοτικές παρατάξεις, στα κόμματα της Βουλής και φυσικά σε όλη την κινηματογραφική κοινότητα. Η συμπαράσταση ήταν καθολική. Δύο ομόφωνες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας, επερωτήσεις στην Βουλή από δεκάδες βουλευτές και ψηφίσματα συμπαράστασης από όλη την κινηματογραφική κοινότητα.Στις 21 Μαΐου, είναι η παγκόσμια ημέρα του πολιτισμού. Εδώ θα έχουμε εθνικές εκλογές, με κλειστούς κινηματογράφους ;».
Και προσέθεσε: «Αυτή λοιπόν η ερημοποίηση του κέντρου της Αθήνας, αυξάνεται σε ρυθμούς, με πολλούς τρόπους και ένας από αυτούς είναι η ευθεία επίθεση σε κάθε μορφή πολιτισμού, όπως οι κινηματογράφοι που θέλουν να κλείσουν. Φοβάμαι, ότι στην αρχή της Σταδίου, σε λίγο, θα μπουν διόδια, για να περνούν μόνο αυτά τα διώροφα κόκκινα τουριστικά πούλμαν. Καλώ για μια ακόμα φορά, την κα Υπουργό Πολιτισμού, να χαρακτηρίσει διατηρητέα την χρήση όλων των κινηματογράφων της Αθήνας. Κινηματογράφοι, που όπως όλοι είδατε προχθές την Κυριακή, υποστήριξαν πάνω από 5.000 Αθηναίοι με την παρουσία τους, στην πλειονότητά τους, οι νέοι μας, και πάνω από 10.000 πολίτες με την υπογραφή τους.»
Το ΙΝΤΕΑΛ γίνεται 102 χρονών φέτος και ο Γιώργος Σπέντζος, συγκινημένος, μίλησε για τη μεγάλη μάχη που δίνουν με τον αδερφό του Σπύρο Σπέντζο. «Προχθές που ανοίξαμε τα σινεμά μας στον κόσμο ήταν μια μεγαλειώδης νύχτα, όμως ούτε ένα συστημικό κανάλι δεν ήρθε να καλύψει το γεγονός. Στήθηκαν ουρές, άνθρωποι που περίμεναν να υπογράψουν για τη διάσωση του Ιντεάλ, ευλαβικά, σαν να μπαίνουν σε εκκλησία. Δεν είμαστε ένα μαγαζάκι που το παίρνεις και το μεταφέρεις απέναντι. Περιστοιχιζόμαστε από διατηρητέα κτίρια, κι όμως το σινεμά μας δεν έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο. Έπρεπε να περάσουν 30 μέρες και να χάσουμε τόσο χρόνο μέχρι να μας πει τελικά το ΥΠΠΟΑ πως δεν είναι αρμόδιο, αλλά αρμόδιο είναι το ΥΠΕΝ».
Καταλήγοντας τόνισε: «Δεν μας ενδιαφέρει αν θα λειτουργούμε εμείς το σινεμά, ας το πάρει άλλος, όποιος κρίνει ο επενδυτής. Το μόνο που θέλουμε είναι να διασωθεί το Ιντεάλ».
«Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι κινηματογράφοι αυτοί παίζουν ένα είδος ταινιών που δεν έχουν ανταπόκριση πουθενά αλλού», ανέφερε ο Σπύρος Σπέντζος. «Ταινίες σινεφίλ, μεγάλων δημιουργών, ταινίες φεστιβαλικές που οι Αθηναίοι έρχονται στο κέντρο να δουν. Οι κινηματογράφοι είχαν πάντα τα πάνω τους και τα κάτω τους. Ηταν η τηλεόραση, η ιδιωτική τηλεόραση, το βίντεο, η πειρατεία. Τώρα είναι οι πλατφόρμες. Ο κόσμος όμως επανέρχεται πάντα στην αίθουσα. Αρα δεν έχει νόημα να δώσουμε μια σφαλιάρα στο σινεμά και να το αποτελειώσουμε. Δεν είναι δυνατόν να απομείνουν 3 κινηματογράφοι στο κέντρο της Αθήνας. Υπάρχει μια κωλυσιεργία στο να συζητηθεί το θέμα από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του ΥΠΕΝ, ώστε να κηρυχθεί διατηρητέα η χρήση τους. Τρεις εβδομάδες περιμένουμε να συμπεριληφθεί το θέμα στην ημερήσια διάταξη».
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Κώστας Μπακογιάννης, δήμαρχος Αθηναίων, ο οποίος αναφέρθηκε στα «δύο ομόφωνα ψηφίσματα του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας, και μάλιστα με διαπαραταξιακή συναίνεση. Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουν να λειτουργούν οι δύο κινηματογράφοι. Υπάρχει άλλωστε το προηγούμενο της διάσωσης των 47 θερινών κινηματογράφων, το 1997, όταν χαρακτηρίστηκε διατηρητέα η χρήση τους».
«Οι κινηματογράφοι αυτοί είναι στο DNA της Αθήνας», είπε ο κ.Μπακογιάννης. «Ναι, θέλουμε επενδύσεις, ναι, θέλουμε τουρισμό αλλά δεν θέλουμε η Αθήνα να χάσει την ψυχή της».
Την ολόψυχη συμπαράστασή τους στο ζήτημα της επιβίωσης των δύο σινεμά εξέφρασαν εκπρόσωποι σωματείων και φορέων του οπτικοακουστικού χώρου και του πολιτισμού που ανέβηκαν στο πάνελ και συγκεκριμένα οι: Ίλια Παπασπύρου από την Ένωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ, Κώστας Σταματόπουλος από την Ένωση Σκηνοθετών Δημιουργών, Θοδωρής Κουτσαύτης από το Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Ελλάδας, Σπύρος Μπιμπίλας από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, Τώνης Λυκουρέσης από την Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Κώστας Κεχαγιόγλου από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος και Ζαχαρίας Μαυροειδής από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Στο πάνελ βρέθηκαν επίσης οι: Γιώργος Φουρτούνης από την Ένωση Σκηνοθετών Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου, ο Χρήστος Σκυλλάκος από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, ο Δημήτρης Καλαντίδης από την Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδος, και οι παραγωγοί Αμάντα Λιβανού και Μαρία Δρανδάκη από τον Σύνδεσμο Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών ‘Εργων.
Φοιτητές αντιπροσώπευσαν την ιστορική Ίριδα, στην οδό Ιπποκράτους, που επίσης απειλείται, μετά από αλλαγές που φέρνει το Υπουργείο Παιδείας στα Πανεπιστήμια, καθώς και τη Σχολή Σταυράκου.
Παρόντες στη συνέντευξη τύπου ήταν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, με επικεφαλής τη γενική διευθύντρια Αθηνά Καρτάλου, η οποία έκανε παρέμβαση.
ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΑΞΕΙΣ
Παρεμβάσεις έκαναν οι:
Σία Αναγνωστοπούλου, Τομεάρχης Πολιτισμού Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΣΥΡΙΖΑ,
Άννα Χατζησοφιά, Συντονίστρια Τμήματος Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφια στο Βόρειο Τομέα Αθήνας,
Νάσος Ηλιόπουλος, υπεύθυνος στρατηγικής επικοινωνίας του ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος βουλευτής Α΄ Αθήνας,
Γρηγόρης Βαφειάδης, αναπληρωτής γραμματέας Τομέα Πολιτισμού ΠΑΣΟΚ, αρχαιολόγος στο ΥΠΠΟΑ, μέλος ΔΣ Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού του κόμματος
Κλέων Γρηγοριάδης, βουλευτής του ΜΕΡΑ 25.
Παρόντες μεταξύ άλλων ήταν οι:
Ράνια Σβίγκου, γραμματέας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική συμμαχία,
Ίρις Ζαχμανίδη, αναπληρώτρια Γραμματέας του Τομέα Πολιτισμού, αρμόδια για θέματα Οπτικοακουστικού Τομέα, του ΠΑΣΟΚ
Χάρης Βουρδουμπάς, δημοτικός σύμβουλος Λαϊκής Συσπείρωσης Δήμου Αθήνας (ΚΚΕ)
και Κυριάκος Αγγελάκος, Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αθήνας-Ανοιχτή Πόλη (ΣΥΡΙΖΑ).
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ: «ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΟ»
Πλήθος σκηνοθετών, καλλιτεχνών και εκπροσώπων φορέων έδωσαν το παρών, ενώνοντας τις φωνές τους, με κοινό αίτημα την διάσωση των κινηματογράφων του κέντρου της Αθήνας, και τον άμεσο χαρακτηρισμό της χρήσης τους ως διατηρητέας.
Ανάμεσά τους οι Βασίλης Βαφέας, Δήμος Αβδελιώδης αλλά και η φανατική σινεφίλ Ζυράννα Ζατέλη, η οποία είπε χαρακτηριστικά: «Εγώ θα φύγω από την Αθήνα αν φύγουν οι κινηματογράφοι. Παρακαλώ θερμά, πάνω από οποιοδήποτε κόμμα, οι κινηματογράφοι μας να σωθούν από φιλότιμο. Όσοι είναι αρμόδιοι να θυμηθούν το φιλότιμο…».