Κριτική | Elizabeth Costello – J. M. Coetzee: Επτά μαθήματα και πέντε παραβολές: ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι στην Πειραιώς 260. Η πολλάκις εργαλειοποιημένη μέθοδος «θέατρο στο θέατρο» σπάει, δημιουργώντας μια άλλη πρόταση σε μια πολυεπίπεδη συνθήκη. Πλέον έχουμε τον συγγραφέα μέσα στον συγγραφέα (ο Κουτσί είναι και ο ίδιος ήρωας της παράστασης) και το έργο μέσα στο έργο. Η σκέψη της Κοστέλλο, είναι η σκέψη του συγγραφέα της, του Κουτσί, η οποία γίνεται η σκέψη του Βαρλικόφσκι. Ή για να είμαστε πιο στοχευμένοι έχουμε τον Σκηνοθέτη που αναμετράται με τον Συγγραφέα που αναμετράται με την Ηρωίδα του. Και παράλληλα, τρεις συγγραφείς, πραγματικοί και φανταστικοί που αλληλεπιδρούν. Ο Πιραντέλλο μάλλον θα τριβει τα χέρια του από ικανοποίηση!
«αλλόκοτος αυτός ο κόσμος, όμως δεν έχουμε άλλον…»
Παράσταση που ακολουθεί τη διανοητική σκέψη του σκηνοθέτη, η οποία βρίσκεται στον οικείο μας πλέον δρόμο του θεατρικού μοτίβου του. Ένα θέατρο βαθιά εσωτερικό, αφημένο στους διαδρόμους της καρδιάς και του μυαλού του, δαιδαλώδες σε στιγμές, κάποτε χαοτικό, κάποτε βαθιά ανθρώπινο, άλλοτε λόγιο και απόμακρο, άλλοτε λαϊκό και προσιτό.
Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι παρακολουθεί την πορεία της Ελίζαμπεθ Κοστέλλο, ηρωίδας-συγγραφέα, του Νοτιαφρικανού νομπελίστα Τζον Μάξγουελ Κουτσί (μέσα από τρία έργα του) σε μια επικών χρονικών διαστάσεων πορεία της δικής της σκέψης και δικών της προβληματισμών. Η πολλάκις εργαλειοποιημένη μέθοδος «θέατρο στο θέατρο» σπάει, δημιουργώντας μια άλλη πρόταση σε μια πολυεπίπεδη συνθήκη. Πλέον έχουμε τον συγγραφέα μέσα στον συγγραφέα (ο Κουτσί είναι και ο ίδιος ήρωας της παράστασης) και το έργο μέσα στο έργο. Η σκέψη της Κοστέλλο, είναι η σκέψη του συγγραφέα της, του Κουτσί, η οποία γίνεται η σκέψη του Βαρλικόφσκι. Ή για να είμαστε πιο στοχευμένοι έχουμε τον Σκηνοθέτη που αναμετράται με τον Συγγραφέα που αναμετράται με την Ηρωίδα του. Και παράλληλα, τρεις συγγραφείς, πραγματικοί και φανταστικοί που αλληλεπιδρούν. Ο Πιραντέλλο μάλλον θα τριβει τα χέρια του από ικανοποίηση!
Θα ειπωθούν πολλά, θα γίνουν επίσης πολλά (λογικά ή μη) άλματα. Από τη διακειμενικότητα, μέσα από τον «Οδυσσέα» του Τζόυς και τη σκηνική αποτύπωση του «Πιθήκου» και της «Ακαδημίας» του Κάφκα, θα μυηθούμε στη χορτοφαγία και στο προβληματισμό για τη σφαγή των ζώων, θα αναρωτηθούμε για την αξία ή όχι της φρικιαστικής καταγραφής της ιστορίας, θα διανύσουμε ψυχαναλυτικά και φροϋδικά μονοπάτια, θα σταθούμε σε προσωπικές αγκυλώσεις, θα ταξιδέψουμε στην Ανταρκτική, εκεί όπου οι πάγοι λιώνουν και οι πιγκουίνοι απειλούνται, θα γίνουμε μάρτυρες της μυθοπλαστικής συνάντησης της ηρωίδας με τον υπαρκτό συγγραφέα και το πραγματικό έργο του Paul West ενώ η Αγία Τριάδα της θεατρικής πράξης (συγγραφέας-σκηνοθέτης- ηρωίδα) θα υπονοήσει πολλά ερωτήματα για την ουσία της τέχνης, αν όντως μπορεί να αλλάξει τον άνθρωπο, να τον καλλιεργήσει και να τον ανυψώσει ή τελικά όλα αυτά είναι ουτοπικά και οδηγούν σε ψευδαισθήσεις. Μήπως, είναι απλά η απάτη ενός καλλιτεχνικού οίστρου; Δε θα δοθεί καμία απάντηση…
Μέσα από εξοντωτικά αργούς ρυθμούς (είναι η αλήθεια), οι οποίοι χαρακτηρίζουν γενικότερα το έργο του Πολωνού σκηνοθέτη, βιώνουμε μια εμπειρία που είναι τόσο θεατρική όσο κατ΄ελάχιστον απαιτείται για να δικαιολογήσει την παρουσία της παράστασης στη σκηνή. Η συνθήκη της ενσάρκωσης της ηρωίδας από διαφορετικές ηθοποιούς είναι από τους λίγους έντονους θεατρικούς συμβολισμούς μιας παράστασης που προσεγγίζει σε όλες σχεδόν τις σκηνές της, τις ατμόσφαιρες μιας διάλεξης ή μιας ακαδημαϊκής συνάντησης, ή ενός οικογενειακού τραπεζιού (καταστάσεις άκρως στατικές δηλαδή) σε ένα κείμενο που ακόμα και οι διάλογοί του υπηρετούν τη δοκιμιακή συνθήκη με όρους επιστημονικής επιφυλλίδας. Η παράλληλη κινηματογράφηση, η οποία προβάλλεται σε ορθή γωνία με τη θεατρική δράση δημιουργεί σκηνικά όλο αυτό οικοδόμημα εγκιβωτισμού (χρόνου, τόπου, μνήμης, εμπειρίας). Τα φώτα λειτουργούν για την ανάδειξη της κινηματογράφημένης δράσης. Η θεατρική πράξη υποχωρεί, το κείμενο θριαμβεύει, η ηρωίδα αυτονομείται από τα μυθοπλαστικά χαρακτηριστικά της, ακόμα και η ανοιχτωσιά του σκηνικού, δημιουργεί τη συνθήκη του κενού και του σκόρπιου.
Πολλές φορές αισθανθήκαμε ότι δεν παρακολουθούμε θέατρο, Οι εξαιρετικές ερμηνείες, ευτυχώς, φρόντιζαν να μας το υπενθυμίζουν, παρόλα αυτά, υπήρχαν στιγμές που νοιώσαμε ως θεατές, παγιδευμένοι σε μια ακαδημαϊκή και μακριά από την πραγματική ζωή δαιδαλώδη σκέψη μιας διανόησης («η πένα δείχνει το δρόμο του μυαλού», θα ειπωθεί σε μια αποστροφή) που πραγματικά δείχνει να έχει λυμένα όλα τα πεζά βιοποριστικά θέματα. Και θα αποχωρήσουμε μετά από 4 ώρες με το ερώτημα, τι σημαίνει να σκέφτεσαι και τι σημαίνει να καταλαβαίνεις…
Η παράσταση θα παίζεται στο διάστημα 5-7 Ιουνίου στον Χώρο Δ της Πειραιώς 260. Εισιτήρια μπορείτε να προμηθευτείτε ΕΔΩ
Σκηνοθεσία Krzysztof Warlikowski
Κείμενο Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński
Συνεργασία Łukasz Chotkowski, Mateusz Górniak, Anna Lewandowska
Δραματουργία Piotr Gruszczyński
Σκηνικά – Κοστούμια Małgorzata Szczęśniak
Μουσική Paweł Mykietyn
Σχεδιασμός φωτισμού Felice Ross
Βίντεο – Animations Kamil Polak
Καλλιτεχνικός συνεργάτης Claude Bardouil
Μακιγιάζ Monika Kaleta
Παίζουν Mariusz Bonaszewski, Magdalena Cielecka, Andrzej Chyra, Ewa Dałkowska, Bartosz Gelner, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Maja Komorowska, Hiroaki Murakami, Maja Ostaszewska, Ewelina Pankowska, Jacek Poniedziałek, Magdalena Popławska
Παραγωγή Nowy Teatr
Συμπαραγωγή Schauspiel Stuttgart (Γερμανία), Festival d’Avignon (Γαλλία), Théâtre de Liège (Βέλγιο), La Colline – théâtre national Paris (Γαλλία), Les Théâtres de la Ville de Luxembourg, Malta Festival Poznań 2024 (Πολωνία), Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Εταίροι: Kinoteka, IAM, Culture.pl, Institut Français de Pologne
Συγχρηματοδοτούμενο από το Ταμείο για την Πολιτιστική Προώθηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς της Πολωνίας – ταμείο κρατικού ενδιαφέροντος
Συγχρηματοδοτούμενο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς της Πολωνίας
